Konferansê Kurdan ke Parlamentoya Ewropa de yeno viraştene de muhîmîya kurdan ê Rojawakewtena mîyanêne ser o ame qiseykerdene.

Di panelanê ewilênan ê Konferanso ke roja Çarşemeyî dest pêkerde de halê heqanê merdiman ê Tirkîye, karakterê rejimî, tecrîdê serê rayberê şarê Kurdî Abdullah Ocalanî, halê zîndanan û muhîmîya paştîdayîşê mîyanneteweyî yê Kurdan pêşkêşîyî ameyî kerdene. Mîyanê înan de xeylî huqûqnasî zî tede hemserekê ÎHDyî Ozturk Turkdoganî ard ziwan ke Tirkîye wesfê dewleta qanûnî bîyayîşî vîndî kerda, halê bêqanûnî serdest o û Tirkîye agêraya zîndanê akerdeyî.

Hunermend û aktîvîste Sarah Glynne ke moderatorîye kerdêne vat: “Têgêrayîşanê çepî yê dinya rayîrê xo vîndî kerdo. Kurdan rayîrêko newe dî.” Endamê Delegasyonê Aşitî yê Îmraliyî Federico Venturiniyî vat “Ma nêeşkenê Kurdan ca verdê, ganî ma înan ra îlham bigîrê.”

Roja dîyine ya Konferansî de panelê ewilênî de derheqê “Pêkewtişê Rojakewtena mîyanêne, herême û tesîrê înan” de pêşkêşîyî ameyî kerdene.

Parlamenteranê HDPyî yê verênan ra Ahmet Yildirimî vat ke Rojakewtena mîyanêne dewrê neolîtîkî ra nata bîya wareyê xeylî keşfanê neweyan. Yildirimî ard ziwan ke Kurdî bi hezaran serran o Mezopotamya de yê û şarêko cayî yê û vat: “Rojawan krîzê Rojakewtena mîyanêne de hetê çareserî nê, sebebo tarîxkî yo.”  

Yildirimî vat ke Demîrtaş bi wesayîtê tîpê akrepî yê Almanî ame destbendkerdene, na yewe ra hukmatê Ewropa masûm nêyê û wina dewam kerd: “Hendî Rojakewtena mîyanêne de bê Kurdan kayî nêeşkenê bêrê viraştene. Modelo demokratîk yê rayberê şarê Kurdî Abdullah Ocalanî ke ewro Rojava de yeno bicaardene. Qasê saetêk zî Ocalanî dir pêvînayîş bêro kerdene do hemsencîyê Rojakewtena mîyanêne bivurê.”

Malimê konferansî yê Kings College yê Londra ke babeta “Rolê îqtîdaranê herêmkîyan pêkewtiş de” pêşkêş kerde vat: “Sûrîye agêra cayê reqabetê hêzanê mîyanneteweyan. Seba Tirkîye hendî şîyayîşê Esadî şerto sereke nêyo, çîyo sereke bêstatumendişê Rojava yo. Dimayo ke Rojava aver şîye çîyo ke heşê Tirkîye de bi vura.”

Parkî vat ke sebebê hêrişanê Tirkîye yê bi nameyê “Mertalê Firatî vernîgirewtişê yewbîyayîşê Rojava yo û seba naye paştî dana grûbanê cîhadîstan.

Sekretero pêroyî yê Komîsyonê Hemwelatijan ê Yewîya Ewropa û yê Tirkîye (EUTCC) Michael Gunterî zî bale ante amacanê Rûsya yê Sûrîye û vat nê hedefî zirar danê NATO û Amerîka ro. Gunterî wina vat: “Erdogan wazeno ke paştîdayîşê Amerîka yê seba Kurdan vindarno û waştişê S-400an ney dir eleqedar o.”

Endamê Grûba Dostîye ya Japonya-Kurdan Kinoshita Akinobuyî zî vat ke nizdbîyayîşêko dostane yê Japonya seba heme grûbanê etnîkan esto. Akinobuyî vat ke Ataturkî zî seke wextêkê Japonya waşt ke yew neteweyî virazo, Erdogan zî nika wazeno Tirkîye bero dewrê Osmanîyan û nê vatî: “Erdoganî waşt ke tengizyayîşê etnîkî biresno Japonya, la şarê Kurdî şaro Japon rind fam kerd. Tirkîye Sûrîye de îşxalkarîye kena. Ganî dewletê Ewropa hendî

mesuldarîyanê xo qebûl bikerê.” Akinobuyî da zanayene ke înan Japonya de Komela Wendekaranê Kurdan a Dinya ronaya.   

Kongreya Neteweyîye ya Kurdistanî (KNK) ra zî Zubeyîr Aydarî Konferansî rê mesaj şirawit û tede vat: “Kurdî Kurdê verênî nêyê. Herême de problemî hende bîyê pîl ke hendî zor danê hemeyê dinya. Têgêrayîşê Azadîya Kurdistanî bi paradîgmaya xo ya newî namzed a ke halkerdişê probleman de rolêkê bingeyênî kay bikero.”

Aydarî veng da Yewîya Ewropa û vat ke tavilî çarçiwaya qerarê Dîwanê Edaletî yê Ewropa de heme hukmatî PKKyî lîsteya terorî ra vejê.

Aydarî peynîya mesajê xo de veng da îdareyê Amerîka zî waşt ke qeraro ke derheqê tepiştişê hîrê serkêşanê PKKyî de girewtibi pey de bianco. Aydarî nê vatî: “Çi lîsteya terorî û çi zê qerarê winayênî seba memnûnkerdişê Tirkîye yê. La şima bi nê qeraran nêeşkenê Tirkîye memnûn bikerê. Waştişê Tirkîye nêqedênê. Erdogan seba wedartişê qezencanê Kurdan hêrişanê xo keno vêşî. No zî herême de beno sebebê şer û bêîstîqrarî. Ganî Rojakewtena mîyanêne de Kurdî zî bibê wayîrê statu. Ma sey Têgêrayîşê Azadîya Kurdistanî na babete de hadre yê ke şima dir bixebetîyê, fikir û pêşnîyarîyanê şima goşdar3i bikerê.”

Eşkerayîya Aydarî pay ra amî çepikkerdene.