Şaristanê Lyonî yê Fransa de 3ê nîsane de wexto ke nîjadperestanê Anqara dest pê hêrişan kerd Rohbîm komele de meyman bi. 20 hêrişkeranê maskerdeyan xîret kerdêne ke debikewê zere, komele de têna çar kesî estbî. Hêrişo nîjadperest Fransa de bi rojdem. La verê nê hêrişî estbi, hêriş plankerde bi. Pêro hêrişkerî maskekerde bîyî û înan ser o kincê sîyayî estbî.

Hêrişî ra verî keşf

A roje Merkezê Kulturî yê Mezopotamya de 4 kesî estbî. Hêrişkeran keşf kerdbi û seba wextê raştî pawitêne. Hêrişî ra verî komêka anarşîstan seba pawitişê komele uca de bîye. Wexto ke kome şîye saete 14.00 de hêrişkerî têgêrayî.

Rohbîne wexto ke qala a roje kerde vat 25ê adare de hîrê kesê ke keşf kerdêne bala înan ante û peynîya ê hewteyî de hêriş qewimîya. Goreyê Rohbîn tewr tay 25 kesan hêrişê komele kerd, 15 kesan zî nobete girewtêne. Goreyê vateyanê Rohbînî destê înan de kardî, çûyê beyzbolî, asinî estbî.

Rohbînî vat: ''Pê asinan înan ma kerdî birîndar. Rîyê înan girewte bîyî, kincê sîyayî kerdbi xo rê. Serrê înan 20-25 bîyî. Ma pê topê bîlardoyî, şûşeyê çayî û kûrsîyî eştî înan ser. Ma ê nêgirewtî nar. Eşkera yo înan waşt ma lînç bikerê dima zî medyaya dîjîtale de dîmenan vila bikerê. La ser nêkewtî. Hêrişkeran ra 5-6 tenî birîndar bîyî û remayî. Ma telefonêk dî, o zî da polîsan.''

Selahîyetdaranê komele pare kerd ke înan verî zî polîsan rê gerreyê gefan kerdbi la tedbîrêk nêame girewtene.

Roja Newroze de teqîb û hêriş

20ê adare de 4 kesî wexto ke şayîya Newroze ra agêrayêne 20 kesan ê teqîb kerdî. 4 kurdî pê rewşe hesîyayî û xebere daye grûba çalakîkeran. Nê serebûtî de 6 hêrişkerî birîndar bîyî û kesêk zî destê kurdan de mend. Rohbînî vat: ''Serê înan de telefon yan zî nasname çinbi. Înan verî ra xo rêxistin kerdo. Heta nînan ra yewî tersî ra vat o tirk nîyo.'' Rohbînî ard ziwan ke nê hêrişkerî teberê Lyonî ra ameyî ardene û 24ê nîsane de zî dêsanê komele ro 'RTE' û 'biaqil bê' nusîyayî.

Rohbînî vat: ''Lyon de hûmara înan zaf a la cesaretê înan çin o. Wexto ke qelsîye vînenê cade hêriş kenê. Bi îxtîmalê pîlî mabênê nê hêrişan û rewşa Tirkîya de eleqeyêk esto. Dewleta tirke key dekewena mîyanê krîzî hêrişanê winasênan serûber kena.''

Şebekeyo mîyanneteweyî yê MÎTî: Bozkurtî

Dezgehanê kurdan ê Lyonî sey mesuldaranê hêrişan hêzê paramîlîterî yê Anqara Bozkurtî nîşan kerdî. Konseya Kurdan a Demokratîke ya Fransa (CDK-F) îfade kerd ke nê hêrişê Bzokurtan pê xebera MÎTî ameyî kerdene. Destpêkê mega teşrîna peyêne de Heyetê Wezîran ê Fransa bire daye ke Bozkurtan fesh bikero la bire bi hawayêkê fîîlî nêameye caardene. Bozkurtî teber û zereyê welatî de vera kurdan û armanîyan sûcanê pîlan kenê.

Nê hêrişî tewirê dewleta Fransa ra zî cesaret gênê. Hêrişê Lyonî û sereştişê vera keyeyanê kurdan heman wextî de qewimîyayî. 23ê adare de polîsanê Fransa Paris, Marsilya û Draguignan de sereştişan de 12 kurdî destbend kerdî û nînan ra 7 tenî tepiştî.

Tarhan: Marsilya de sereştişî sîyasî yê

Hemserekê Merkezê Komelê Demokratîkî yê Kurdan (NCDK) Erhan Tarhanî da zanayene ke nê sereştişî pê fermanê ê pîlan, pê bira sîyasî ameyî kerdene. Tarhanî vat: ''Ma vînenê ke nê kerdişî parçeyê polîtîkaya qelskerdişî ya Erdoganî yê. Sereştişan ra dima Marsilya de tedaya vera kurdan resaye astêka bîne. Qereqolan venga 100 kesan da û nê kesan rê ajanîye ferz kerde. Qereqolan kerd ke nê kesî vajê 'komele ma rê teda kena.' No têgêrayîş maneno têgêrayîşê kurdan. Ma seba 7 tepişteyan têgêrenê. Nînan ra 2 kesî nêweş ê û ganî bêrê veradayene.''

Dewaya Anqara ameye kiriştene Fransa

Qereqolî 24ê adare de venga Hemserekê verênî yê CFDKyî Vedat Bîngolî da. Bîngol pê avûkatê xo şi qereqol. Bîngolî vat: ''Wexto ke ma şîyî qereqol nuşteyê bi 10 rîpelan estbi û no nuşte hetê dzogeranê Anqara ra amebi nuştene.'' Bîngolî pare kerd ke vilakerdişê ci yê medyaya komelkî sey sûcî ameyî dîyene û derheqê ci de Anqara de dewa ameya akerdene.

Bîngolî ard ziwan ke 2 serran ra nata mal û milkê  înan yeno cemidnayene. Goreyê Bîngolî na kampanyaya newîye ya teda Anqara ra yena. Bîngolî vat: ''13ê hezîrana 2019î de Wezîrê Karanê Teberî yê Fransa şi Tirkîya, Wezîrê Karanê Teberî yê Tirkîya dî. Pêvînayîşî ra dima Wezîrê tirkî seba bira cemidnayîşê malan Fransa rê sipas kerd. Nê prosesî dewam kerd û 6 mengan de 12 kurdî dekewtî lîsteya cemidnayîşî. 2ê adare de Serekkomarê Fransa Erdoganî reyde pê telefon qisey kerd û dima nê sereştişan dest pêkerd.''

Fransa de terefgîrê Tirkîya

Vervatoxê CDK-Fyî Agît Polato ke maruzê caardişanê Fransa bi, wina fikirîyeno ke dewleta Fransa de terefgîrê Tirkîya estê. Polatî vat: ''Kurdî benê hedefê nê kesan.'' Polatî operasyonê vera kurdan ê 1993î, Qirkerdişê parisî yê 2013î, destbendkerdişê 700 kurdan sey mîsalê na raştîye mojnayî.

Polatî vat: ''Qirkerdişê Parisî û xoverdayîşê kurdan ê vera DAÎŞî de nê terefgîran zaf mudaxeleyê kurdan nêkerd. La 2019 de sîyasetê vera kurdan vurîya. A serre waro peyên ê DAÎŞî Bahoz amebi xelisnayene.''

Bîlançoya kampanyaya teda ya newîye

-2019 de malê 19 aktîvîstan û îdarekaranê kurdan bi îdîaya 'hetkarîya rêxistine' gêrîyayî binê çimdarîye.

-Sibata 2020î de şaristanê Bordeauxî de 6 aktîvîstê kurdî pê fermanê dozgerîya antî-terorî ameyî destbendkerdene û berdene bi Parisî. Nînan ra 5 tenî vera dîyayî, kesêk zî hema tepişte yo.

-Êlula 2020î de Fransa reya verêne aktîvîstêko kurdo ke 14 serrî bi Fransa ra îltîca waştêne û 3 domanê ci uja de bîyî Tirkîya rê teslîm kerd.

-2020 de statuyê multecîtîya sîyasî yê 4 kurdan bi bahaneya ke 'terorî' ra ceza girewte ameyî betalkerdene.

-Çeleyê 2021î de malê 14 kurdan gêrîyayî binê çimdarîye.

-5ê nîsana 2021î de malê 6 kurdan gêrîyayî binê çimdarîye.

-Adara 2021î de sere de Marsilya 3 şaristanan de xeylêk kurdî ameyî destbendkerdene û 7 kurdî tepişîyayî.

Polatî vat: ''Bira çimdarîya malanê mi û Vedat Bîngolî zîyaretê 13ê hezîrana 2019î ra dima 15ê nîsana 2021î de ameye newekerdene.''

Armanc: Hîşkerdiş

Polat û Bîngol xeylêk wextî ra nata maruzê nê caardişî benê. Polatî vat: ''Pê na bira sîyasî yeno waştene ke aktîvîstê kurdî bêrê hedefkerdene û hîşkerdene.''

Polatî bale ante ser ke prosesê normalî de na bire hetê Wezaretê Karanê Zereyî ra yena girewtene la wexto ke babete kurdî biba Wezaretê Karanê Teberî bire girewte. Polatî vat: ''Pêvînayîşê ma yê bi Wezîrê verênî yê Karanê Zereyî Crhisophe Castanerî bi hawayêkê kifşî ma rê vat 'Fransa de babeta kurdan babeta dîplomatîk a.' Wezîrê nikayênî Gerald Darmaninî zî mektuba ke ma derheqê tedayanê vera kurdan de nuştbi rê wina cewab da 'Seba ke babete cibigêro ma agahîyî dayî Wezaretê Karanê Teberî. Eşkera yo ke derheqê kurdan de înîsîyatîf ho destê tay dîplomatanê Wezaretê Karanê Teberî de yo.''

'Hînî ganî sîyasetêko raştikên ê kurdan bêro kerdene'

Polatî îfade kerd ke ganî Fransa hînî kurdan ser o sîyasetêkê raştikênî bikera û vat: ''Meseleya kurdan de mesuldarîyêka tarîxî ya Fransa zî esta. Fransa de 300 hezar kurdî ciwîyenê, bi des hezaran kurdî dadîya xo ra bîyî, Fransa Rojawan de vera DAÎŞî kurdan reyde şer kerd û oyo tewr girîng 2013 de paytextê Fransa de 3 cinîyê kurdî ameyî qetilkerdene. Coka Fransa ganî bi hawayêkê kokinî û raştikênî nêzdîyê meseleya kurdan biba. Aseno ke konjokturo sîyasî zî wextêkê nêzdî de mejbûr verdo ke Fransa wina têbigêra.''