Kovara muzîkê Kurdî ya Zîryabî ya ke wazena seba muzîsyen û goşdaran wareyêkê neweyî yê îfadekerdişî akero, serra 2018 de menga Teşrîna Peyêne de dest bi weşanî kerd. Kovara ke 4 mengan ra reyêk vejêna heyetê weşanî de muzîsyenî Harûn Elkî, Ozan Irmak û koma Sîya Şevê ra zî Gokçe Selîm û Serhat Temel ca gênê. Edîtorîya kovare zî hetê Mevlît Oguzî ra yena bicaardene. Amacê awanbîyayîşê kovare yo bîn zî wazena ke problemanê muzîkê Kurdî û muzîsyenan ser o her ca de vindero û înan her derece de bi ziwanêkê pozîtîfî û bi perspektîfêkê hîrayî munaqeşe bikero.

Şadê Agona ke kovare de açarnayîşanê Dimilkîyan kena derheqê muhîmîya ziwanê maye de û rolê cinîye averberdişê ziwanê maye de qisey kerd.   

‘Çi heyf ke lehçeya Dimilkî hewna zî bine tehlukeyê vîndîbîyayîşî de ya’

Şadêya ke serranê ciwanîye de dest bi nûştişî kerd, vat ke nizdê 8 serrî yo a lehçeya Dimilkî de açarnayîşan kena. Şadê vat, “Sere de seba ke tayê çîyê ke ez wazena vajî estê ez nûsena. Ez bi açarnayîşî dir hîna erey eleqedar bîya. Rasta ci mi erey fam kerd ke edebîyatê Kurdan de nê wareyî de kemasîyêka pîle esta. Yewbînan dir têkildarbîyayîşê ziwanan hendî rastîyêk a. Çunke no heman wextî de dayîş-girewtişê kulturî zî xo reyde ano.” 

Şadê vat ke a edebiyat û kulturî dir eleqedar a, hûmara dîyine ya kovare newe vejîyaya û vat, “Mi hûmara yewine de seba albüme Vengê Royî yê Mîkaîl Aslanî nûşteyêkê dayîşnaskerdişî nûştibi. Hûmara dîyine de zî mi yew roportajo ke Erdogan Emîrî reyde amebi kerdene açarna Dimilkî. Ez umîd kena ke hûmaranê ameyoxan de ez do çîyanê hîna berdaran vejî werte.”

‘Ziwan bi têkilîya maye-domanan neqlê ameyoxî yeno kerdene’

Şadê dewamê qiseykerdişê xo de nê vatî, “Gama ke şima Dimilkî de nêeşkenê xo bîyarê ziwan yan zî şima aye xovîr ra kene bi mecazî ‘ziwanê mi bîyo nerî’ yeno vatene. No yeno a mana ke ziwano ke şima şuxulnenê dewlemendîya xo kerda vîndî. Bi heman hawayî eke şima vajê “ziwanê mi bîyo maki” no zî yeno manaya dewlemendbîyayîşê ziwanê şima. Rastîyêk esta ke nêeşkena bêro înkarkerdene ziwanî bi se serran o bi têkilîya maye-domanan resayî ewro. Ewro zî bi mi cinîyî hîna zaf hişmendîya ziwanî dir têkildar ê, eleqedarî ramojnenê ci.”

‘Ciwînayîşê Ziwanî Mesuldarîya Her Kesî Ya’

Şadê peynî de nê vatî, “Eke ez ziwanê xo sey kriter bigêrî û vajî ganî ma sere de bizanê ke ziwanê ma ver bi vîndîbîyayîş û xovîrrakerdişî şino. Na babete qaso ke tena teslîmê otorîteyan yan zî sazîyêka bîne nêro kerdene muhîm a û cimatkî ya. Teda tim estbî û do bibo zî. Ganî her kes çi keweno doşê înan ser bîyaro ca.”