Karasu: Nêeşkenê komploye newe bikerê

Endamê Konseyê Rayîrberîya KCKyî Mustafa Karasuyî dîyar kerd ke dewleta tirkî wazena ke krîzo ke tede de ya ra, bi komploya sey serra 1998î, bi hetkarîya mîyanneteweyî bivejîyo, labele nêeşkena no derheq de bibo serkewte.

Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan bi komploya mîyanneteweyî serra 1998 î de rojhelato mîyanên ra bi zorbazîye ame vetene. Bi no qeyde serra 1999 de hêzanê mîyanneteweyî ê tarîyan teslîmê Tirkîya kerd û o wext ra nat girava îmralîye de rehin êno girewtêne.

Endamê Konseyê Rayîrberîya KCKyî Mustafa Karasuyî sergêrra 20. ya Komploya Mîyanneteweyî de cewab da persanê ANFyî.

Karasuyî dîqet ant muhîmîya role Ocalanî ser û wina va: ’’Hetê şaran ra qebulbîyayîşê rêça Rayberê Şarê Kurdî Ocalanî, seba hêzanê mîyanneteweyî sey engel êno dîyayene û ney hêzî Tirkîya reyde kenê ke bi yew komploya neweye biramê Ocalan û Hereketê Azadîya Kurdan ser. Rayber Apoyî hêrişê ke bi komploya serra 1998î dest pêkerdî peyser pijiknayî û hereketê Kurdan zî bi hêza xo eşkeno pêroyê komployan pûç bikero. Hêzê tarî yê mîyanneteweyî û Tirkîya bi ney hêrişan kene ke îradeya şarê kurdî bişiknê û Hereketê Azadîye pasif bikerê, la no cadê înan bê fayde yo.’’

Komploya Mîyanneteweyî kewte sergêrra 21 û no derheq de ma wazenîme ke persêka winasîye pers bikîme; çira şexsê Ocalanî de Hereketê Azadîya Kurdan rastê na komploye ame?

Ma kewtîme sergêrra 21. ê komploye. Rayber Apo rojhelato mîyanên ra bi zor û zordarîya hêzanê mîyanneteweyî ame vetene. Esas bi na komploye, Amerîka waşt ke mudaxaleyê Rojhilatê mîyanênî bikero û newe ra dizayn bikero.Şerê Korfezî yo 1. de Amerîka hêzê xo nayîbî ro û cayê xo kerdîbîmiqerem, labele cayê vilabîyayîşê Yewbîyayîya Sowyetî nêameybî pirkerdiş. Xeylê problemi bîyî. Amerîka hem hetê leşkeri, hem hetê sîyasî, hem zî hetê kulturî û aborîye ra mudaxaleyê xo kerdî û waşt ke goreyê xo dizayn bikero.

Hereketê Azadîya Kurdan zî tena vakur de ney, Başûr, Rojawan û Rojhelat de zî mîyanê şarî de cayê xo kerdbî zexm.Rayber Apoyî bin o qeyde waşt ke Rojhelato mîyanên de yew sîstemo ke bingeyê xo bi hemparîya şaran virazîno awan bikero. PKKyî bi raynberîya Apoyî hewnê hemkaranê mîyanneteweyî heremnayî. Çunke Rayber Apoyî waşt ke sîstemo ke waye û biratîya şaran esas gêno awan bikero. Bin o qeyde hêzê mîyannetweyî yê ke rojhelato mîyanên de estorê xo goreyê waştena xo ramenê tersayî.

Bîyayena PKK û rayber Apoyî seba înan engel bîye û naye ra zî waşt ke Rayber Apoyî rojhelato mîyanên ra bivejê û PKK yî pasîfîze bikerê û verê xo de engel meverdê

Hêzanê mîyanneteweyî Tirkîya zî Rojhilato mîyanên de daxîlê komploye kerde û bi no keyde Tirkîya ser o zî kayê xo kay kerdî. Hêzan vat eke ma Ocalanî bidîme Tirkîya, o wext ma Tirkîya hîna baş şixulnenîme.

Rayberê Şarê Kurdan, serê ra nat girava îmralîye de êno girewtene, bi taybetîye zî ney serranê peyênan de bine tecrîdêko giran de yo û ci ra qet xebere nêna girewtene. Mehkemaya Hêqê Merdiman ya Ewropa (MHME) zî muracatê îşkenceyî bi vatenanê Tirkîya red kerd. Sîstemê Îmralîye zî yew parçeyê na komploye yo gelo?

Sîstemê îmralîye zî hetê hêzanê Komplo ya Mîyanneteweyî ra ameyo ronayene.No sîstem de rolê Tirkîya tena gardîyanîye ya. MHME duştê muracatê îşkenceyî de cayê xo kerdo kifş û zordarîya ke Îmralîye de êna kerdene kerda meşru. Bin o qeyde beno eşkera ke sîstemê îmralîye hetê kamî ra ameyo ronayêne û êno ramitene. Girava îmralîye de Rayber Apoyî rê cezaya dîsîplînî û 6 aşmî seba ke kesî mevîno ceza ameya birnayene. Bi ney cezayan Şarê Kurdî êno cezakerdiş. No hêrişo psikolojîk û fîzîkî şarê kurdî rê êno kerdêne. Heto bîn ra îqtîdarê AKPyî hem zere hem zî teber de krîzêko sîyasî û aborî de yo û bi ney hêrişan keno ke xo raxelesno .Dewleta Tirkîya sey serra 1998î hem leşkeri, hem sîyasî, hem zî hetê aboriye ra krîzêko giran de ya. Senî ke hêzanê mîyanneteweyî ê tarîyan 1998 de paştîye daybî Tirkîya, ewro zî MHME bi ney qerarê xo hemkarîya Tirkîya keno.

Na rewşe girêdayîye çinayî ya, komploya mîyanneteweyî kena ke xo newe bikero, ti wazenî ke naye bivajî?

Na rewşe girêdayîye rêça Rayber Apoyî ra nêvejîyayena PKK û bi no qeyde rojhelato mîyanên de hem hetê sîyasî, hem hetê îdeolojî ra wayîrê hêzê bîyayene ra ya.Ewro dinyaye de kapîtalîzm û modernîte krizêko giran de yê. Rêça Rayber Apoyî yew alternatif şanito ver û Şarê rojhelatê mîyanenî zî na rêçê xo rê xelasîye vînenê û pilosîyenê ci ra. Na zî hêzanê mîyanneteweyî ê tarîyan tersnena û naye ra zî kenê ke bi komploya neweye biramê Rayber Apo û Hereketê Azadîye ser.

No mumkun o, eşkenê bibê serkewte?

Rayîrber Apo û hereketê Azadîye komploya serra 1998 î pûç vete û eşkenê heqa na komploye zî bêrê.Hereketê Kurdan verî ra hîna bi tecrube yo. Şarê Kurdî zano ke maneyê ney hêrişan çi yo. Zano ke Hêzê mîyanneteweyî, Tirkîya kenê ke îradeya şarê Kurdî bişiknê û goreyê naye zî pozîsyonê xo gêno û mucadele keno

Wextanê peyênan de Şar bi çalakîyan wayîrê Ocalanî vejîno. Almanya de yew xorto Kurd o ke nameye xo Umît Acar o adir na bi bedene xo, xo veşna….

Şarê Kurdî serra 1998 de bi sloganê “şima nêeşkenê Tîja ma bişayne” dest bi çalakîyanê xo kerd û xover da. Ewro zî bi tesîrê ey şehîdan çalakîyan kenê. Bêşik Rayîrber Apoyî vato seba mi çalakîyanê winasîyan mekerê. Çalakîyê winasîyî rast nêvînitê. Labele, ney çalakîyî musnenê ma ke Rayîrber Apo seba xortan seba cinîyan, seba şarê Kurdî çi yo û êno çi mane. Ma her çiqas ke rast mevînîme zî sebebe ney çalakîyan fam kenîme. Ma bi na wesîle keyeyê Umît Acarî yê Batmanî rê,eqrebayanê ci û pêroyê şarê kurdî rê serweşîye wazenîme.

Rayberê Şarê Kurdî, duştê Komplovanan de têkoşîno entellektuele daye û bi no têkoşînî senî paradigmaya alternatife awan kerde, tesîrê xo senîn o?

Rayîrber Apoyî îmralîye de pawitişanê xo de, û bi ney pawitişan çareserîye ke vetî meydan, tena seba kurdan ney seba pêroyê şaranê rojhelatê mîyanênî û şaranê dinyaye berê têkoşînê demokrasi û azadîye akerdo. Bi paradigmaya Ekolojîk a Komele alternatîfê ciwîyayîşê neweyî musnayo şaranê dinyaye û sîstemêko newe nişan dayo,xortan cinîyan.

200 serrî yo ke şarî bi hevîya sosyalîzmî hereket kenê. Bi taybetî zî seserra 20. de bi îqtîdarî dêmdayî. Çi heyf ke zîhnîyetê îqtidarîye nêame terkkerdiş û sîstemoko alternatif nêame awankerdiş û sîstemo kapîtalîst nêameyo terkkerdiş. Nika îmkanê naye estê. Xora kapîtalîzm edî krîzêko giran de yo û nêeşkeno xo avêr bero. Wextêko winasî de projeya Rayber Apoyî ya paradigmaya cinîyan, demokrasi û Azadîye ya Komela Demokratîke duştê kapîtalîst Modernîteye de hîna bîya xurte.

ŞORIŞÊ ROJAVAYÎ ZÎ NETÎCEYÊ NEYÎ YO?

Bê şik netîceyê xo yo tewr muhîm Şorişê Rojawanî yo. Şorişê Rojawanî tena seba Kurdan sîstemê demokrasi û azadîye nêveto meydan. 5 hezar serran ra dima seba şaranê Rojhelatê Mîyanenî, sîstemê dewlete ra teber yew alternatif veto meydan. Xora bi komploya 1998î kerd ke tesîrê Rayber Apoyî Rojhelato Mîyanên de bêro şikitene. La seserra 21.ê komploye de bî eşkera ke bi heps û zindanan fikirî nênê kiştenê. Wa hande ke fikrî hetê şarî ra bêrê qubul kerdene. Bi zorbazîye vere fikran nêno girewtene. Tarîx de delîlê ney zaf zaf o. Wa hande ke seba şarî azadî û demokrasi temsil bikerê. Kes nêeşkeno ver bigîro. Xeylê demokrat,sosyalist û şorişgêrî, her hetê dinyaye ra ameyî û Kobanê de şehit kewtî. Xora no zî fikranê Rayber Apoyî keno eşkera ke dinyayeka senîne wazeno.

Yew keso ke girave de, mabenê çar dêsan de girewteyo rê çira hande zulim êno kerdene û bi şero psikolojik şonê ey ser; no girêdayîyê berardişê zîhnî yê Ocalanî yo û tekilîya ke mabenê ey û şarî de ameya viraştene ra yo û no derheq de ti eşkenî ma rê qal bikerî?

Hêzê mîyanwelatîyan wina zana ke projeya Rayîrber Apoyî rojhilatê mîyanênî de nêşona ser û xêza ey a demokratik û azadîye binkewena. Dewleta Tirkîya zî va qey serek ke çinî bo têkoşînê azadî û demokrasi ya Kurdan tasfiye bena. Bawerîya xo wina bîye. Têkoşîn bi rayberîya PKK ameya dayene, tena seba yew programî hetê şarî ra nêameya dîyayene. PKK nêvato ez tena yew hedefo wina sîyasî yo û bêrê bêşdarê têkoşînî bibê. No têkoşînî her çiyî ra ver kadroyan dê zîhnîyetêko demokratik û azad awan kerdo û cuya komelî bin o qeyde ameya vurnayîş û no zîhnîyet zî nika vere komploye de têkoşîn keno. Rayber Apo edî aîdê şaran,komel û merdimahîye yo. Temsîlê kulturê têkoşînî vindertişê xo bi azadî û demokrasi êno qebul kerdene. Coka bine tecrîdêko giran de yo û dagirker û qirkerdoxî kenê ke ney tecrid û zulmî hîna bikerê zêde

Rayberê Şarê Kurdî wexto ke komploye nirxneno vano Yew keso Kurd ke xo teber de azad vîneno şaşîyêka pîle keno; yew ciwîyayîşo ke bine tesîrê şaşîye û xeletîye de derbaz beno vîndîbîyaye û îxanetkar o. Ma ke şertanê ewroyî bigîrê çimanê xo ver, eşkenê se vajê no derheq de?

Bêşik zindan de nêbîyayîş, ciwîyayîşêko azad û demokratîkî tarif nêkeno. Merdim zindan de nêbîyayîşî sey azadîye ke tarif bikero şaşîye keno. Sîstemî ezezokîye rê ca kerdo hîra û şarî xapeneno û gonya ci lêno. Bin o qeyde xo rê ca akeno.No seba Kurdan zî wina yo. Ganî Kurd wina biewno: Dinya senî ewnîyena Kurdan? Cayê Kurdan o unîversal çi yo? Her kurd ganî xo bi nînan bisenco. Eke kurdî seba dinya hîna bê welat, bine tesîrê binan de yê, eke hîna rastê qirkerdişî ênê o wext qet yew kurd azad nîyo. Keso ke welat û şarê xo azad o xo azad say keno. Sewbîna fikiryayene xo xapitiş o. Çiyo muhîm ma xo senî vînenîme nîyo, çîyo muhîm o yo ke şarê bînî ma senî vînenê. Heta ke Kurdîstan û şarê Kurdî ke azad nêbê qet yew kurd azad nêbeno. Xora ewro Kurdîstan de rewşe zaf zaf vurîya. Wextê prosese aştîye de tayê Kurdan xo xapena û tivana qey şer qedîyayo, bi hewayêko winasî hereket kerd. Bi hêrişê îtîfaqê AKP-MHM no hîna baş vejîya meydan.

Dewleta ke rayîrberîya AKP-MHP de ya çira wazena Komploye newe ra biramo?

Dewleta Tirk û İqtîdarê AKP edî wayîrê hêzê nîyê û coka hêriş kenê. Eke xo wayîrê hêzê bidîyenê, hêrişê dayîkanê şemeyî nêkerdêne. Eke wayîrê hêzê bîyenê zanîngehê de hêrişê wendekaran nêkerdêne.Ewro zî sey serra 1998 î xo wayîrê hêzê nêvînenê û coka kenê ke bi komploya mîyanwelatîye xo newe ra bimusnê. Bin o qeyde dewlete kena ke xo ney qrîzê giranî ra bivejo. krîzê sîyasî, aborîyî kena ke bin o qeyde derbaz bikero. Coka her cayê Kurdîstanî kerdo zindan. Bi ney zindanî kena ke xo newe ra awan bikero.

Seba ke ney zindanî de ciwîyayîş qebul nêkero ganî merdim se bikero?

Cuya zindanî Nêna qebulkerdiş; ciwîyayîşêko azad nîyo. Verî tayê kesan xo azad hesibnenê,la ewro her cayê Tirkîya bîyo zindan û her kes girewte yo. Na rewşe bi xo musnena ma ke kes azad nîyo. Ciwîyayîşêko Azad ke çin o, pêroyê şarî ke zindan de yo, ganî merdim têkoşîn bido û dêsanê zindanan birijno. Tirkîya û Kurdîstan ganî na rewşe ra bêrê vetêne û ciwîyayîşêko demokratik û azad bêro awan kerdene. No zî helbet ancax bi têkoşîno komelkîye ra derbaz beno.