Gama ke coxrafyaya Botanî yena vatene yew cayo ke ewilî yeno vîrî zî koyê Cûdî yo. Her serrewextî de xasekîyêka ci ya bîne esta.

Her keso ke koyê Cûdî zîyaret keno bi wesîleyêk hîkayeya Lawkê Xerîb û dima ra zî hîkayeya Sefîneye şinaweno. Wina ke şopê na hîkaye resenê heta Sumeran. Îhtîmalo pîl ûca ra resenê Tewratî û Tewratî ra zî sîrayetê Quranî kerdo.   

ZIWANANÊ SEMÎTÎKAN DE MANAYA HEMPARE YA SEFÎNE KEŞTÎ YA

Bêrê ma pîya hem goş bidê hîkayeya Sefîne û hem zî goş bidê hîkayeyanê bitilsiman ê ke mabênê serranê 2013-2015 de defterê gerîlayan de ameyê nûştene…

 Ziwananê Semîtîkan de manaya hempare ya Sefîne keştî ya. Beno ke bêro persayene çi karê na keştî koyê Cûdî de esto yan zî key amîya tîya? Ma hîkayeya Sefîne şarê cayîyî ra û xusûsen zî Koçeran ra goşdarî kerde û şopa ci heta nûşteyanê Sumeran de teqîb kerde.

Goreyê efsaneyî ra Şahê Uruqî Gilgameş sere de hetê şarî ra yeno heskerdene, labelê roje bi roje rîyê kerdişanê xo ra şar ê ra dûrî keweno. Şar gerreyê ê Homayo sereke Anuyî rê keno. Gerreyê şarî hetê Anuyî ra yeno qebûlkerdene û Anu Enkîdoyî hemverê Gilgameşî de şiraweno.

HEMVERÊ HUNBABAYÎ DE GILGAMEŞ BISER KEWENO

Enkîdo sere de şaristanî ra dûrî yo, Gilgameş ê gêno saray û kedî keno. Wext ra ê benê embazê nizdî. Rojêk qerar danê ke pîya vejîyê seyd. Tîya hutêk bi nameyê Hunbaba esto û Gilgameş û Enkîdo ver bi damêk ancenê.

Hunbaba keweno dame û hemverê Gilgameşî de vindî keno. Enkîdo bi nê  kêfweş beno. Çunke o zî sey Gilgameşî hendî şaristanij o. La dima ke Enkîdo mireno Gilgameş keweno ver û rîyê hîsê mergî ra zaf terseno.

NAMEYÊ KOYÊ NÎSÎRÎ QURAN DE SEY CÛDÎ VÎYARENO

A roje ra dima Gilgameş heme enerjîya xo dano cigêrayîşê bêmergîye ser. No cigêrayîş ê resneno heta Utnapîştîmo ke vaşê bêmergîye werdo. Tewrat de no Utnapîştîm sey Hz. Nûh vîyareno. Utnapîştîm qalê hîkayeya xo ke senî bîyo bêmerg Gilgameşî rê keno û vano ke ê nê vaşî koyê Nîsîrî de dîyo.

Cayo ke Uptanîştîm sey koyê Nîsîrî name keno Quran de sûreya Hûdî ayeta 44. de wina vîyareno: “Axir, (ma vat) ey erd awa xo biance ! Û ey asmên awa xo pêgîre ! Awe ancîyaye ; kar qedîya, keştî koyê Cûdî ser o ronaye.“ Dima ra Gilgameş yeno ê cayî û vaşê bêmergîye

VIZÊR NÊ ERDAN DE RO BÊMERGÎYE AMEYÊNE GÊRAYENE EWRO ZÎ RO AZADÎYE

Peynî de Gilgameş reseno hişmendî û tecrubeyêk ke çîyo ke merdiman keno bêmerg çîyê înan ê ke dimayê înan ra mendê ! Seke Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan zî vano : “Ma destpêka tarîxî de yê, tarîx zî roja ma de nimite yo.“

Dewleta tirkî ke tarîx de sey barbar vîyarena ewro zî Cûdî de zîyara Lawikê Xerîbî xira kena û wareyanê ke şar sey mezrayan şuxulneno talan kena. Serekkomarê tirkan Tayîp Erdogano ke her roje meydanan de bi qîrayîş vano ma Cûdî de sî ser o sî nêverdaya bi xirakerdişê zîyara Lawikê Xerîbî rîyê xo yê raştekînî ramojneno.