Şehba û Til Rifat çira babeta bazarî û şantajî yê?

Şehbaya ke tede 100 hezar efrînijî ciwîyenê hem seba Îdareyê Xoserî hem zî seba dewleta tirke, Şam û Rûsya cayêko stratejîk o.

Hêzanê Rûsya ke Şehba de garantor bîye 13ê nîsane de dewa Minixî ya Şera ra, dewa Kişteharê ya Şerawa ra û tay cayanê Til Rifatî ra xo apet girewt. Çimeyan îfade kerd ke Rûsya do bi temamî Şehba veng bikera. La rûsî roja bînê agêrayî.  Goreyê şikan mabênê Tirkîya û Rûsya de Ukrayna û Til Rifatî ser o bazadîye esta û seke Eyn Îsa de yeno kerdene Şehba de zî sîyasetê şantajî yeno caardene. 

Hetkarê Hemserekanê Îdareyê Xoserî yê Rojawanî Bedran Çiya Kurdî ANHA rê qisey kerd û pare kerd ke di îxtîmalê apeygirewtişî estê; beno ke Rûsya û Tirkîya pêkerd ke Tirkîya tay cayanê Til Rifatî bigêra yan zî Rûsya pê dewleta tirke Îdareyê Xoserî rê şantaj bikera.

Rûsya Îdareyê Xoserî ra tay tawîzan wazena. Rûsya verî ra nata Reqa û Tebqa wazena. Rûsya îşxalê Serêkanîyê û Girê Sipî ra dima waşt bikewa nê herêman la şarê herême înan hêzê Rûsya qebul nêkerdî. Rûsya wazena Cizîre bi rehetî têbigêra. 

Yeno pawitene ke Rûsya herêmanê petrolî yê Îdareyê Xoserî ra zî bare biwaza. Xora Rûsya û Şam wina propaganda kenê ke  seke Îdareyo Xoser û QSD petrolê herême 'diznenê.'

Herêma Şehba seba Rûsya û rejîmê Şamî zaf girîng a. Şehba cîranê Halebî ya û seke Haleb pawena. QSDyî DAÎŞ û Artêşa Mîlî ya Sûrîye (SMO) ra Şehba xelisnabî. Heta îşxalê Efrînî herême de Îdareyo Xoser estbî. Çarçewa adirbirnayîşî de QSDyî îşxalê Efrînî ra dima Şehba teriknaye û hêzê Rûsya, Îran û Şamî herême de ca bîyî. Îranî dima hêzê xo apey antî. Herême de nika hêzê Rûsya û Şamî û hêzê xopawitişî yê şarî estê. Eke Şehba bikewa destê dewleta tirke Haleb zî bi temamî do bikewo binê kontrolê cerganê dewleta tirke.

Şehba de tewr tay 100 hezar koçberê efrînijî estê nînan ra ber 150 hezar koçberê bînî ciwîyenê. Koçberê efrinijî  û şarê Şehba dewanê Şêrawa, Şera û Şehba de ciwîyenê. Xoverdayîşê efrînijan çimê dewleta tirke tersnena ke Şehba her roje dana bombayan ver. Dewleta tirke eke Şehba îşxal bikera Efrîn de cayê ci beno garantî û Haleb do bikewo binê kontrolê ci.

Dima ke QSDyî 14ê sibata 2016î de Şêx Hîlal, Maliqiye, Şeverqa, Keferneya, Eyn Deqna, Minixr, Beylûniye, Şehaniyê, Til Ecer, Balafira Leşkerî ya Minixê cerganê dewleta tirke ra azad kerdî dewleta tirke no qebul nêkerd û bi rojan Efrîn da bombayan ver.

Tirkîya herême ser o Rûsya reyde menganê adare-nîsane de tay bazarîyî kerdî. La Îranî vera îşxalê Tirkîya vejîya. Rûsya zî her çiqas na babete sey meseleya şantajî xebitnena nêwaşt ke Tirkîya Haleb bikera binê kontrolê xo.

La krîzanê bi NATO, Amerîka û S400an ra dima nîyetê ci esto ke Rûsya Trikîya rê tay tawîzan bida û bi nê hawayî meseleya Ukrayna zî hetê xo ra xurtêr bikera. Rûsya meseleya Ukrayna sey meseleya zereyî vînena. Coka beno ke Rûsya seba îşxalê Şehba destûr bida Tirkîya.