Amed: Zîndanan de tecrîd û îşkence yeno kerdene

Rêxistinanê ke verê Zîdanê Tîpê Dyî yê Amedî de bale ante rewşa tepitşeyanê nêweşan ser vat tepişteyî raştê tecrîd û îşkenceyî yenê.

Baroyê Amedî, Komeleya Heqanê Merdiman (ÎHD), Weqfa Heqanê Merdiman a Tirkîya (TÎHV) û Odayê Tabîban çarçewa aktîvîteyanê Hewteyê Heqanê Merdiman de verê Zîdanê Tîpê Dyî yê Amedî derheqê tepişteyanê nêwaşan de eşkerayîye daye. Çalakîya ke temsîlkarê rêxitinanê komelê sîvîlî tewrê ci bîyî de Endamê Heyetê Rayberdişî yê Baroyê Amedî Dîyar Çetedîrî qisey kerd.

Çetedîrî vist vîrî ke goreyê doneyanê Wezîrîya Edaletî yê 31ê teşrîna verêne ya 2021î  294 hezar û 930 kesî zîndanan de yê û vat: ''Zîndanan de heqê ciwîyayîşî yeno binpaykerdene. Heme heqê tepişteyan ê esasî yenê binpaykerdene.Tepişteyî hucreyanê yew kesan de û bi grûbanê wirdîyan yenê tecrîdkerdene. Tewr peynî de Garîbe Gezara ke raştê îşckence û hêrişê cinsî ameye bi hewayêke şikdarî Zîndanê Kandira de dinyaya xo bedilnaye. Des serranê peyênan de 682 tepişteyan dinyaya xo bedilnaye.''

Dîyar Çetedîrî vat: ''Koguşî zaf sixletî yê, tepişteyî zaf erey yenê berdene revîran û sewqê nêweşxanayen zî zaf erey yenê kerdene ya zî qet nînê kerdene, muayene bi kelemçeyan yeno kerdene, heqê hewagirewtişî nîno şuxulnayene, kêmayîya hîjyenî, wesayîtê tengî yê sewqkerdişê ke hem weşî hem psîkolîyê merdimî xeripnenê, odayê nedayenê ke nînê germkerdene, kêmayîya werî, nêdayîşê werê dîyetî, kêmayîya awa zelal û germine, kêmayîya doktoran û problemê winayênî rewşa tepişteyan xirabêr kenê.''

Çetedîrî ard ziwna ke zîndanan de 604ê înan girane 1605 tepişteyê nêweşî estî û vat:  ''Tepişteyê nêweşî yê muxalîfî bi hewayêke keyfî tehlîyekerdişê înan yeno astengkerdene. Sey Aysele Tugluk xeylêk tepişteyê muxalîfê ke nêeşkene têna xoser vinderê zî nînê veradayene. 743ê înan pîya bi dayîkanê xo 3 hezara domanî zîndanan de ciwîyene û heqanê xo ra mehrum yenê verdayene. Tirkîya pîya bi huqûqê xo huqûqê mîyanneteweyî zî binpay kena. Tepişteyî raştê tecrîd û îşkenceyî yenê. Tepişteyê nêweşî zî mergî rê ameyî caverdayene. Ganî goreyê pêkerdişanê mîyanneteweyî bêro têgêrayene ke tepişteyê bieşkê heqanê xo bişuxulnê. Ganî tepişteyê nêweşî cade bêrê veradayene û zext, îşkence û tecrîdê serê tepişteyan bêro wedaritene.''