ZANIST

Xeberê peyênî

• Hewa Dewrê Mîyanênî ra germêr beno! 

  Goreyê Enstîtuyê Daristanan, Cigêrayîşê Vewre û Peyzajî yê Federalî yê Swîsre (WSL) hewa hezar serrî verî ra hîn germ beno.
• Banê ke hetê erdlerzî ra pêt ê, senî virazênê? 

  3ê çeleyî 1556î de herêma Shhanxî ya Çînî de seba ke banê ucayî zaf xirab ameybî viraştene, erdlerzêkî de 830 hezar însanî merdî. Ê wextî ra heta ke teknolojîyê modernî yê înşaatî raver şîyî, banê ucayî bambû û daranê bînan ra virazîyayî.
• Ganî verê tesîrê rijnayîşî yê dîjîtalbîyayîşî bêro girewtene 

  Irina Fimiçenko bale ante girîngîya vergirewtişê tesîrê rijnayîşî yê dîjîtalbîyayîşî ser û îfade kerd ke keskbîyayîş rîskê dîjîtalbîyayîşî kêmîneno.
• Qula sîyaye ya ke tewr lez gird bena ameye dîyene 

  Space.comî da pêhesnayene ke qula sîyaye ya newîye ameye keşfkerdene ke qula sîyaya ke merkezê kakêşanî de ya, aye ra 500 kat girdêr a û roşn zî nêeşkeno antişê aye ra biremo.
• Sirê Alzheimerî kifş bi! 

  Sirê Alzheimerî kifş bi. Cigêrayoxan tesbît kerd ke norotoksînê ke kokê nêweşîye de yê aksonanê mezgî de yê û senî virazîyayê.
• Derzînê mRNA semedê dermankerdişê kanserî benê hêvî 

  BionTecho ke derzîna vîrusê Korona viraşta derzîna vera kanserî merdiman ser o ceribnena. Derzîna vera kanserî ya BionTechî heywanan ser o ser kewte.
• 50 mîlyar milçîkî bi giranî çar tewiran ra yê 

  Goreyê cigêrayîşêkê neweyî yê Avusturalya beşêko pîl ê 50 mîlyar milçîkan pêro dinya de çar tewiran ra yeno meydan.
• Huner derman o: Kêmbîyayîşê hunerî depresyon o 

  Xeylêk zanist û doktorê Ewropa hemfikr ê ke semedo ke prosesê janî de aktîvîteyê hunerî kêmîyayî mezgê merdimî faydeyanê ci ra bêpare mend.
• Dinya lezêr gêrena 

  Zanyaran tesbît kerd ke dinya dinya verî ra lezêr gêrena û hînî yew roje 24 saetan ra kêm a.
• Wesayîtê sondajî yê Çînî Aşme ra agêra 

  Wesayîtê sondajî yê Çînî yo ke destpêkê menge de seba numûne erşawîyabi Aşme bi hawayêkê serkewteyî agêra.
• Sondaya feza ya Çînî dekewte aşme 

  Çînî eşkera kerd ke sondaya înan Change5 aşme de ameye war. Sonda armanc kena ke aşme ra eşantîyon (numûne) bîyara.
• Aşme de awe dîyaye 

  Goreyê eşkerayîya  peyêne ya NASA peykê dinya Aşme de texmînan ra zêdêr awe esta.
• Sondo yewin ê ereban erşawîya Mars 

  Sondê feza yê Îmarat ver bi Marsî kewt rayîr. Yeno pawitene ke wesayîtê feza sibata 2021î de do bireso hedefê xo.
• Afrîka ra koçkerdiş pê berhemê dengizî mumkîn bi 

  Dengizanê ke germbîyayîşê globalî û gemarîya dormeyî ra her roje hîna zêdêr çin benê, bi des hezaran serrî verê cû nêrverda ke merdimîye çin biba.
• Asteroîdêko pîl do verê dinya ra derbaz bibo 

  Siba nêmşewe asteroîdêko pîl nêzdîyê dormeyê dinya beno ke no zî bi sebebê qesawetan. Seba ke asteroîd do verê dinya ra derbaz bibo, hîşyarî yena kerdene ke bibo sebebê afetanê xozayî.
• 'Mergê vîrusê Korona beno ke genetîk bo!' 

  Zanyarê îngilîzî cigêrayîşêkê xo de naye ser o vindenê ke tesîrê vîrusê Korona goreyê genetîkê merdiman vurîyeno.
• Îhtîmalê cuye ya exoplanetê Kepler-1649-cyî 

  Yeno vatene ke exoplanetê Kepler-1649-cyo ke hetê NASA ra teberê Sîstemê Tîje de ame kifşkerdenezaf hetan ra maneno dinya û naye ra beno ke merdimî eşkenê tede biciwîyê.
• Ferhengeko qijkek ê çekuyanê Pandemî 

  Dima ke pandemîya vîrusê Korona ya newîye Covid-19 menga kanûne de Çîn de vejîyaye werte çeku û nameyê neweyî zî dekewenî rojdem.
• Covid-19 qey wina lez vila beno? 

  Pîsporî vanê seba ke zaf kesê ke vîrusî kirişenê la qet semptomê nêweşîye ranêmojnenê vîrusê Cavid-19î wina lez vila beno.
• Rojawanê Afrîka de genê merdimî yê ke nêzanîyenê ameyî dîyene 

  Netîceya cigêrayîşanê genetîkan ra dima rojawanê Afrîka de tay genê merdimî yê ke heta nika nêzanîyayêne ameyî tesbîtkerdene.
• Biyofîzîkkaro ke genê pitikan vurnayî ame cezakerdene 

  Çîn de serra 2018î de pitikê ke genê înan ameybî vurnayene ameyî dinya. Bîyofîzîkkar He Jîankuî seba ke genê pitikan vurnayî dinya de bi rojdem û rewşe sey 'skandal' ameye mojnayene. He Jîankuî rê cazaya zîndanî ya hîrê serran ameye dayene.
• Zanyaran laboratûwar de estare viraşt 

  Zanyaran bi xurtêrkerdişê lazerê cîhanî laboratûwar de estareyêk viraşt.
• Gorê Tûtankamûnî verê restorasyonî ame ramotene 

  Selahîyetdaranê Misirî gorê Tûtankamûnî yê bi zerrnawe verê restorasyonî nizdê Kahîre de ramot. No berhemo ercaye ke serra 1922 de amebi keşifkerdene do reya ewilêne bêro restorekerdene.
• Fransa de esteyo pîl ê Turîasaurîa ame dîyene 

  Fransa de esteyê dînozoran o tewr pîlo ke heta nika ameyo tespîtkerdene ame dîyene. Yeno texmînkerdene ke dînozor bi desan metreyan derg o.
• Texmînan ra zêdeyêr aşmî de awe esta 

  Goreyê cigêrayîşêkê zanayanê feza yê Amerîkayijan aşmî de, ke peyka Dinya ya, texmînan ra zêdeyêr awe esta.