Amed: Sîstemê înfazî yo newe ganî bêro bedilnayene

Amed de derheqê binpaykerdişê heqanê tepişteyan de panel ame kerdene. Panel de bale ameye ser antene ke vera kurdan huqûqê dîşmenîye yeno caardene û ame vatene ke ganî sîstemê înfazî yo newe cade bêro bedilnayene.

Federasyonê Komeleyanê Huqûq û Paştdayîşî yê Keyeyanê Tepişteyan û Hukmwerdetan ê Medî (MED TUHAD FED) û Komeleya Huqûqnasanê Seba Azadîye (OHD) Amed de panelê zîndanan organîze kerd.

Panelo ke bi sernameyê ''Sey dewletêka ceza Tirkîya de zîndanî: Îmkanî û bêîmkanîyeyî'' ame kerdene moderatorîya ci Hemsereka MED TUHAD-FEDî Emîna Kaya kerde. Wekîlê HDPyî yê Kocaelî Omer Faruk Gergelîoglu, Endamê Waqfê Heqanê Merdiman ê Tirkîya Prof. Dr. Umît Bîçer, Avûkatanê Buroyê Huqûqî yê Asrinî ra Cengîz Yureklî û Sekretera Pêroyî ya OHDyî Avûkate Rengîne Ergul sey qiseykerdoxan tewrê panelî bîyî. Mayê Haştîye, xeylêk wekîl û sîyasetmedarî û berpirsîyarê dezgehanê sîvîlan zî panel teqîp kerd.

Emîne Kaya ke qiseykerdişê akerdişî kerd derheqê rewşa peyêne ya zîndanan de zanayîş da û dazayanê ke pîya bi tepişteyan heqê merdimanê ci zî yenê binpaykerdene.

Avûkate Rengîne Ergul zî zînanî sey mekanê kurdan û muxalîfan name kerdî û vat: ''Îqtîdar nê mekanan sey çuyeyî şuxulneno ke vengê muxalefetî bibirno. Wextê ronayîşê komare ra nata vera kurdan huqûqê dişmenîye yeno caardene. Nê metodî huqûqê Pêkerdişê Heqanê Merdiman Ewropa binpay kenê.''

Umît Bîçerî bale ante rewşa tepişteyanê nêweşan ser û vat: '' Ganî muxlafet û rêxistinê komelê sîvîlî zafêr wayîrê tepişteyanê nêweşan  vejîyê.'' Bîçerî ard ziwan ke ATK xora goreyê dewlete têgêreno û vat: '' Têna ATK sey kesê zanayeyî yeno vînayene, no zî bi xo binpaykerdişê heqan o.'' Bîçerî vat ganî persê qey nêweşî zîndanan de yê berzêr bêro persayene.

Avûkat Cengîz Yureklîyî zî derheqê qanûnê îfazî nê vatî:  ''Binê nameyê qanûnê înfazî de heme muameleyê  xirabî yenê normalkerdene. Rejîmê înfazî yo girankerde; heta peynîya emrî nê heta mergî yo. No têna Tirkîya de wina yo. Mabênê heta peynîya emrî û  heta mergî de ferq esto. Yanî do zîndan de bimiro. seba ke înfazî bêrê holkerdene tepişteyî yenê xebityayene. La no semedê tepişteyanê polîtîkan ravêrte nîyo. Yanî qanûn de cayê ci esto la Tirkîya nêana ca. Êyê ke cezaya muebetê girankerdeyî dîyaya ci waranê hemparan nêeşkenê buşuxulnê, temasê înan bi teberî yeno birnayene. Hetê bînî ra nê  tepişteyî reyna bi cezaya dîsîplî yenê cezakerdene. Cezaya hucreyî yena dayene. Nêzdîbîyayîşêko dişmenkî esto. Rixmê Raporanê Dezgehê Tipê Edlîyî nêweşî nênî tehlîkerdene.  Vanê ganî ê zîndan de dinyaya xo bibedilnê.''

Yureklîyî visr vîrî ke rixmê raporê CPTyî yo ke vano sîstemê muebetê girankerdeyî raşt nîyo ganî bêro bedilnayene, çîyêk nêame kerdene û vat: ''Pîya bi komployê vera Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî Tirkîya de sîstemê înfazî yo newe ame înşakerdene.  Heta serra 1999î kesêk zîndan de 20 serrî nêmendêne. 2002 de îdam ame wedaritene û herinda ci de muebeto giran ame. Heta mergî… Mevzûatê Tirkîya de cayê naye çîn o. La seba ke birêz Ocalan nêro veradayene madeyê heta mergî zîndan de mendişî ard. Engişta dezgehanê heqanê merdiman ê Ewropa zî nê polîtîkayan de esta. Sîstemê huqûqî ke goreyê Ocalanî ame amadekerdene ewro bingeyê huqûqê îfazî yo.

Wekîl Omer Faruk Gergerlîogluyî zî vat: ''Kapasîteyê zîndanan 250 hezar o la 300 hezar tepişteyî tede manenê. Eke wina şiro beno ke hûmare bibo 500 hezar. Ganî na noqta de heme muxalîfî naye rê vajê hinî bes o. Ma derheqê binpyakerdişê heqanê giranan de dosyayî dayî wezîrîye la qet gamêke nêameye eştene.''