Buroyê Huqûqî yê Asrinî Raporê Ercnayîşê Zîndanê Îmraliyî eşkera kerd.

Rapor wina yo:

''Serra 2020î de Zîndanê Îmraliyî de heqê pêvînayîş û têkilîye yê muwekîlanê ma Birêz Abdullah Ocalan, Hamîlî Yildirim, Veysî Aktaş û Omer Hayrî Konarî ameyî astengkerdene. No 'tecrîdo mutlaq o.' Şikêk o ke rixmê prosesê janê Korona zî heqê tepişteyan nêdîyenê înan.

-Birêz Ocalan grevê vêşanîye yê tepişteyan ra serra 2019î de wextêkê kilmî keye û avûkatê xo dîyî. Wezaretê Edaletî nê prosesî de dabi zanayene ke verê pêvînayîşan de astengîyî çin ê. CPTyî zî na çarçewe de Îmrali zîyaret kerd.

-Pêvînayîşanê 2019î de Birêz Ocalanî tim tesîrê xo yê seba çareserîya meseleya kurdî mojnaye. La avûkatan 7ê tebaxa 2019î ra dima û keyeyan zî 11ê tebaxa 2019î ra dima qet yew îmkanê  pêvînayîşî nêdî.

-15ê sibata 2019î de rêxistinanê heqanê merdiman û huqûqî û sîyasetmedaran venga selahîyetdaran da ke tecrîd wedarîyo. La tecrîdî 2020 de dewam kerd û tepişteyan newe ra dest pê grevê vêşanîye kerd, Leyla Guven zî ancî tepişîyaye.

-Heyetê Îmraliyî yê Mîyanneteweyî sey verî 2020 de seba pêvînayîşî muracatê Wezaretê Edaletî kerd û buroyê ma zîyaret kerd. Heyeto ke merdimanê fikrî Melanie Gingel, Felix John Padel, Julie Ward, Savanah Taj û Ogmundur Jónassonî ra yeno meydan 17ê sibata 2020î de no tesbît kerd: ''Tecrîdê Îmraliyî pêro Tirkîya ra vila beno û sey laboratuwarêk şuxilîyeno. Fikrê Abdullah Ocalanî têna Tirkîya de nê pêro Rojhelatê Mîyanênî de girîng ê.''

-2020 de muwekîlanê ma yê Îmraliyî 3ê adare de keyeyê xo dîyî û 27ê nîsane de zî heqê xo yê telefonî xebitnayî. 

-Pêvînayîşê 3ê adare xebera şewatê Îmraliyî ra semed û pêvînayîşê telefonî yê 27ê nîsane zî pandemî ra semed ameyî kerdene. Pêvînayîşê telefonî de Birêz Ocalanî derheqê weşîya xo de wina vat: ''Nika ez hol a la barcî se beno nêzanena.''

-Birêz Ocalanî pêvînayîşê 3ê adare de nê ercnayîşî kerdî: ''Tirkîya masaya dilinge ya. Eke a nêba masaya hîrêlinge do birija. Eke kurdî nêbê Tirkîya nêeşkena payan ser o vindera.'' Pêvînayîşê 27ê nîsane de zî nê  ercnayîşî kerdî: ''Ê kenê ke kurdan pê destê kurdan bikişê. No kurdan rê fayde nêkeno. Kurdî hewceyê yewîye û haştîye yê.''

-CPTyî 6-17ê gulana 2019î de Îmrali zîyaret kerd û raporê xo zî 5ê tebaxa 2020î de eşkera kerd. CPTyî rapor de eşkera kerd ke Îmrali de sîstemê tecrîdî yeno caardene û venga selahîyetdaranê dewleta tirke da ke tecrîd wedarê. 

-24ê teşrîna verêne ya 2020î de Komîteya Çimdarîye ya Komîteya Mende ya PArlamenteranê Konseya Ewropa raporê CPTyî tesdîq kerd.

-19ê nîsana 2019î ra dima cewab nêdîya muracatanê avûkatan ê seba pêvînayîşan.

-Muracatê keyeyan zî bi bahaneya cezaya dîsîplînî ameyî redkerdene. 20ê çeleyê 2020î ra dima cewab nêdîya muracatê keyeyan zî.

-Raporê CPTyî ra dima 7ê êlula 2020î de pêvînayîşê telefonî, 23ê êlule de pêvînayîşê avûkatan, 30ê êlule de zî pêvînayîşê keyeyan pê tay biran ameyî qedexekerdene. Bi nê hawayî rixmê raporê CPTyî zî tecrîd ame xorinkerdene.

-Heta 23ê êlula 2020î qet cewab nêdîya muracatanê pêvînayîşî yê avûkatan. Muracatî 25ê êlule de pê bahaneya bira Mehkemeya Înfazî ya Bursa ameyî astengkerdene. 

-Eşkera bi ke pêvînayîşî semedo ke 'cezaya dîsîplînî ya tepişteyan esta' yenê astengkerdene. La Heyetê Dîsîplînî dima ra na babete de avûkatî kerdî agahdar. Bi nê hawayî dosya muwekîlan ra ameyî remnayene û verê têkoşînê huqûqî yê avûkatan ame girewtene.

-Serra 2020 de avûkatan 96 muracatê pêvînayîşî kerd. 68ê nînan bêcewab mendî, 28 muracatî hetê mehkeme ra red bîyî. Keyeyan zî 50 reyî muracatî kerdî; 40ê nînan bêcewab mendî, 9 muracatî red bîyî û muracatêk zî ame qebulkerdene.

-Avûkatan prosesê Korona de xeylêk muracatê seba pêvînayîşan kerdî û hetê bînî ra muracatê MEhkemeya Qanûnê Bingeyî û Mehkemeya Heqanê Merdiman a Ewropa (MHME) zî kerd ke Îmrali de vera Korona tedbîrî bêrê girewtene. Muracatê avûkatan ameyî redkerdene.

-20ê nîsana 2020î de reya verêne û peyêne Zîndanî Îmraliyî de muwekîlan keyeyanê xo reyde qasê 20 deqayan heqê xo yê telefonî xebitnayî.

-2020 de avûkatan 65 û keyeyan zî 39 reyî seba pêvînayîşê telefonî muracat kerd. Muaracatanê avûkatan ra 37ê ci bêcewab mendî û 28ê ci zî red bîyî. Muaracatanê keyeyan ra zî 34ê ci bêcewab mendî, 4 muracatî zî red bîyî.

-Mektubî zî ameyî astengkerdene. Aqîbetê 30 mektubanê avûkatan nêzanîyeno. Zîndanê Îmraliyî ra erşawitişê mektubî zî cara qedexe yo.

-Zîndanê Îmraliyî de kerdişê îlegalî pê bahaneyanê cîya-cîyan yenê mîyankerdene. Mîsal wextêk pêvînayîşî pê bahaneya 'xirabîya hewayî, arizaya keştîye' ameyêne astengkerdene. Nika zî pêvînayîşî pê bahaneya 'cezaya dîsîplînî û bira mehkeme' yenê astengkerdene.

-Hûmara bire ya dosyaya û tarîxê teblîgatan zî avûkatan ra yenê nimnayene. Yeno waştene ke muracatî bi temamî bêrê astengkerdene. Seba ke tecrîdo mutlaq dewam bikero tecrîdo huqûqî zî yeno caardene.

-MHME 12ê gulana 2005î de pare kerdbi ke ganî Birêz Abdullah Ocalan hetê mehkemeya xoser û azade ra bêro hukmkerdene. La na bire nêameye caardene.18ê adara 2014î de zî MHME bire daye ke tepişteyan rê hînî cezaya 'muebede' nêra dayene û caardene. La na bire zî nêameye caardene. 

-Seba ke kitabê Birêz Ocalanî ame qedexekerdene MHME tesbît kerd ke no astengkerdişê azadîya fikran o. La Mehkemeya Qanûnê Bingeyî (MQB) reyna na bire binpay kerde. Nê kerdişê Îmraliyî wextêkî ra dima pêro sîstemê Tirkîya ra vila bîyî.

-Nê binpaykerdişê heqan ê Zîndanê Îmraliyî hêz danê  selahîyetdaran. Rixmê raporê CPTyî 21 serran ra nata Îmrali de bi hawayêkê keyfî tecrîd dewam keno.

-Prosesanê huqûqîyan ê nikayênan ra ber ma heta nika 19 rey derheqê muwekîlanê xo yê Îmraliyî de muracatê MQByî û rayêk zî muracatê MHME kerd. Nika MQB de 39 û MHME de zî 7 dosyayê ma yê seba Zîndanê Îmraliyî estê.  

Netîce:

-Zîndanê Îmraliyî de kerdişê taybetî dewam kenê. Tirkîya ke bi peymanan pabesteya Konseya Ewropa ya, mekanîzmayê Konseya Ewropa bir û raporanê MHME û CPTyî nêana ca. Nê têgêrayîşê Tirkîya de mesuldarîya Konseya Ewropa zî esta. Mumkîn nîyo ke Tirkîya bê destûr û tesdîqanê dezgehan ê mîyanneteweyîyan tecrîd û sîstemê îşkence rona û îdare bikera.

-Bêguman sîstemê Îmraliyî tesîrê neçareserîya meseleya kurdan keno. Birêz Ocalan vera alozîya netewe-dewlete çareserîya neteweya dewlete înşa kerda û no fikr kerd projeyêkê cuye.

-Coka tecrîdê vera Birêz Ocalanî yeno manaya tecrîdê vera çareserîya demokratîke. Birêz Ocalan rixmê tecrîdî zî tim xîret keno ke îxtîmalê çareserîye pîl bikero.

-2020 de Înîsîyatîfê Mîyanneteweyî yê 'Ocalanî rê Azadîye' 10ê teşrîna verêne sey 'Roja Ocalanî rê Azadîye ya Globale' îlan kerde. Kurdî û dostê înan her cayê dinya de azadîya Birêz Ocalanî wazenê.

-Seba ke heqê sîstemê tecrîdî yê Îmralîyî ra bêro ameyene ganî verî heqê evrenselî bidîyê, pêvînayîşî nêrê astengkerdene û kerdişê antîdemokratîkî yê tecrîdî bêrê wedaritene. Seba ke heqê nê sîstemî ra bêro ameyene ganî Birêz Ocalan û şarê kurdî sey şaranê bînan azad û têdûşt bibê.

Sey Buroyê Huqûqî yê Asrinî ma venga pêro beşanê hîsgeran danê ke paştî bidê têkoşînê edaletî û huqûqî yê demokratîkî.''