Cergî Leopardan xebitnenê Almanya vengê xo nêkena

Tankê Leopard-2 yê ke Almanya çarçewa endamîya NATOyî de û bi şertê “meroşo yewnayî” dayê Tirkîya, galê îşxalî de hetê cergan ra yenê xebitnayene. Hukmatê Almanan zî vengê xo nêkeno.

Verê çend rojan eşkera bî ke galê îşxalî de ke DewletaTirkan û cerganê aye 9ê teşrîna verêne de vera Vakur û Rojhelatê Sûrîye dayo dest pêkerdene de tankê Leopard-2 yê almanan yenê xebitnayene. Fotoyanê cergan de ke sazîyanê medya de ameyê weşanayene, bi tankanê Leopard-2yan galê merkezê sîvîlan ê Serêkanîye yeno kerdene. Gorê cigêrayîşanê ANF yeno dîyene ke tankê Leopard-2yî hîna zî hetê cergan ra yenê xebitnayene.

Destpêkê rojnameya Bîld a almanan de derheqê hetê cergan ra xebitnayîşê tankanê leopard-2yan de agahî ameybî dayene û na mesela kirişîyaybî rojeve. Verfekê cergan zî Ajansê xeberan ê Fransa (AFP) rê qisey kerd û na yewe ere kerde. Labelê Hukmatê Almanyaya Federale û Serekwezîre Angela Merkele derheqê na mesela de tewr vengê xo nêvejena.

Serra 2004î de bi israrê serekwezîrê ê tawî Gerharrd Schroderî bazirganîya çekan a almanan restîbî sewîya tewr berze û destûre ameybî dayene ke rotişê çekan bi hawayêkê bêkontrolî bêro kerdene. Schrodero ke sey dostê Erdoganî yeno şinasnayene serra 2005î de demo ke êdî wezîfeyê xo qedîyenê rotişê tankan ere kerdîbî. Mîyanê serranê 2006-2009î de pêro pîya 354 tankê tîpê Leopard 2 A4î dayîyaybî Tirkîya.

Serra 2001î de Partîya Çepe persa “tankê Leopardî bi kamcîn çert û mercan roşîyê bi Tirkîya” hukumetî ra pers kerdîbî û hukmatê Angela Merkele cewabêko winasî da Partîya Çepe: “bi şertê meroşo yewnayî, şertêko bîn nîyame waştene û tankî roşîyay bi Tirkîya ke endamêka NATOyî ya.”

Serranê 1982, 1984, 1990 û 1993î de pêro pîya 397 tankê Leopard 1 çarçewa peymanan de amey rotene. Hukmatê almanan ê demî şertî naybî ro ke gore madeya 5. a NATOyî tankî eşkenê seba welatêkê endamî bêrê xebitnayene û bi nê hawayî ameybî nîşan kerdene ke tankî tena seba pawitişê vera galan eşkenê bêrê xebitnayene.

Almanya ra hîna zêde nika Tirkîya wayîrê tankanê Leopard 2an a. Derfetê bêsînorî yê rotiş û xebitnayîşê tankanê Leopardan seba Tirkîya destpêkê serra 2018î de demê galê îşxalê Efrînî de kewtîbî rojeve. Verê destpêkerdişê galê Efrînî de 22ê çeleyê 2018î de Wezîrê Karanê Teberî yê Tirkîya Mewlud Çavuşogluyî û hemmeslegê ey ê almanan Sigmar Gabrielî şaristanê Goslarî de pîya roniştîbî.

Verê galanê îşxalî de Almanya tankî newe kerdî

Pêvînayîşî de babeta newekerdişê tankanê Leopard 2an rojeva heyetê tirkan de bî. Çunke galanê îşxalî yê Artêşa Tirkan yê tebaxa 2016î yê vera Sûrîye de tankê Leopardî bi temamî nîyamay xebitnayene. Seba ke 20 tankî babeta pawitişî de qels bîy xesar dîbî. Na yewe ra serkewte desthilatdarîya Erdoganî adara 2017î de muracatê îdareyê Merkele kerd ke Rheinmetall hacatanê pawitişê tankan amede bikero ke tankan galan ra bipawê. Labelê alozîya mîyanê Berlîn û Anqara ra serkewte no waştiş ameybî apeydeeştene.

Pêvînayîş û pazarîya mîyanê Çavuşoxwlu û Gabrielî ra dima projeyê newekerdişê tankan ame erekerdene û Rheinmetallî kar girewt xo ser. Tena tankê Leopardî ney tankê M60î zî bi sîstemê pawitişê vera roket û bombayan amey pêtkerdene.

Reyna topê 120 mm û L/44 û L/55 ê tankanê Leopard û M60 zî hetê Rheinmetallî ra yene amadekerdene.

Mûxalefetê almanan bi hawayêkê huşkî vera vinetî ke tankê Leopard 2yî hetê cergan ra galanê îşxalî de yenê xebitayene. Verfeka Karanê Xomîyanî ya Partîya Çepe Ulla Jelpke nîşan kerd ke nêno qebulkerdene ke DAÎŞ û El Qeîde bi çekanê almanan sucanê şerî bikerê. Jelpke vat, vera Tirkîya bi amborgoyêkê rastikênî yê çekan Tirkîya eşkena peynîya îşxalê xo bîyara.