Vera rejîmê faşîstî yê Darbeya 12ê Êlule safhayanê tewr girîngan ê yew zî Rojeyê Mergî yo Pîl ê 14ê Temmuza 1982yî bi. Serkêşanê Rojeyê Mergî yê Pîlî Mehmet Hayrî Durmuş, Kemal Pîr, Akîf Yilmaz û Alî Çîçek şehîd bîyî. Endamanê koma xoverdayîşî ra Fuat Kavî derheqê babete de ANFyî rê qisey kerd. 

Kavî vist vîrî ke armancê darbe fatisnayîşê têkoşînê sosyalîst û têkoşînê kurdan bi û vat: ''Bi darbeya leşkerî Kurdîstan de dewrêko newe dest pêkerd. Komele, partîyî qefilîyayî, dew û bajaran de sereştişî ame kerdene, merdimî ameyî qetilkerdene, şarî îşkence dîyêne. Zîndanan de na barbarîye qate bi qate zêdeyêr bîye. Zîndanê Amedî de dewlete kerdêne ke PKKyî teslîm bigêra. Ma vatêne 'Ma do teslîm nêbê, îxanet nêkerê û xo ver bidê.' Naye ser o grevê vêşanîye û rojeyê mergî dest pêkerd. Dewlete seba ke PKKyî biqedîna dek û dolabî kerdêne. 

Tîma Amedî tîmêka taybete ya artêşa tirke bîye. Kemal Yamak Fermandarê Baska 7. ya Artêşe bi. Fermandara Baska 7. ya Artêşe ameyêne manaya fermandarê şerê taybetî yê vera Kurdîstanî. Kemal Yamakî Amerîka de perwerde dîbî. Esat Oktay zî Kibris de vera rûman şer kerdbî, kampan de wezîfe kerdbî. Dozger û dadgerî zî kesê taybetî bîyî. Tepişteyan verî çalakîyê şermezarkerdişî kerdî la kerd nêkerd nêeşkayî netîceyêke bigêrê.

21ê adara 1982yî de çalakîya Mazlûm Doganî qewimîyaye. Doganî xo feda kerd. Dima çalakîya Çaran ameye. Ferhat Kûrtay, Eşref Anyik, Mahmût Zengîn û Necmî Oner 18ê adara 1982yî de xo feda kerd. Seba vurnayîşê nê şert û mercan çalakîya înan zî qîm nêkerd. Coka çalakîya rojeyê mergî dest pêkerd. o çax seba qiseykerdişî îmkan çin bi. Embazî şîyî ameyî mehkeme bira rojeyê mergî daye. Akîf Yilmaz koxûşê mi de bi. Ey mehkeme ra dima mi rê vat 'Ma do wextêkê nêzdî de dest pê rojeyê mergî bikerê.' Ma na çarçewe de amadekarîyê xo kerdî. Bire her kesî rê nêameye vatêne ke wa deşîfre nêbîya.

Roja verêne ya rojeyê mergî ameye. Embaz Hayrî 14ê temmuza 1982yî de mehkeme de eşkerayîyêke daye û rojeyê mergî îlan kerd. Qiseykerdişê ey ê mehkeme zelal û eşkera bi:

-Tedayê vera pawitişê ma yê sîyasîyî wa bêro wedaritene. Ma do salonanê mehkeme de pawitişê PKKyî bikerê, ma do qala rewşa şarê Kurdîstanî bikerê, ma do qala tarîxê Kurdîstanî bikerê, qala kolonyalîzmî bikerê. Êyê ke nê mehkemeyan de bêrê muhakemekerdene ma nê kolonyalîst û dewleta tirke yê.

-Ganî peynîya îşkence û kerdişanê xiraban bêra ardene.

Qiseykerdişê Hayrî Durmuşî ra dima Kemal Pî, Alî Çîçek û komêka embazan zî vat ke ê do tewrê çalakîye bibê. Bi nê hawayî Rojeyê Mergî yê Pîlî dest pêkerd. Dima ke embazî mehkeme ra ameyî ma pê birî hesîyayî. Di rojan ra dima ma tewrê rojeyê mergî bîyî.

Embazanê ma vat 'Ma do teslîm nêbê, îxanetî nêkerê' û îradeyêko pîl mojna. Bi nê hawayî nê embazî derbazê rîpelanê tarîxî bîyî. Wextê çalakîye de bi her hawayî îşkence dewam kerd. La embazanê ma xo ver da. Bi nê hawayî verê îşkenceyê Zîndanê Amedî, konseptê çinkerdişî ame girewtene. 

Xoverdayîşê Rojeyê Mergî nêweşxane de şehîd bîyî. Rojanê peyênan ê çalakîye de Hayrî Dûrmûş, Kemal Pîr, Akîf Yilmaz, Alî Çîçek û embazê bînî wedarîyayî nêweşxane. Înan uca de zî çalakîye rê dewam kerd. Pêro nêweşxane de şehîd bîyî. Nê çar embazê ma qerar bîyî, wayîrê îradeyî bîyî. Taybetmendîyê nê çar embazan bîyî yew û rûmet. Ê bi xo PKK bîyî. Dima dewlete apey game eşte û peymane viraşte. Waştişî ameyî qebulkerdene û çalakîye qedîyaye.

Tewirê nê çar embazanê ma gerîlayan rê bi kultur û mîras. Çalakîya embaz Mazlûm Doganî çalakîyêka fedayî ya. Çalakîya Çaran çalakîyêka fedayî ya, 14ê Temmuze zî bi nê hawayî bi. Riho fedayî yo ke nika Zap, Avaşîn û koyanê Kurdîstanî de yo ruhê Hayrî, Kemal û Mazlûman o. No ruh 40 serrî yo dewam keno û têkoşînê ma xurtêr keno.''