'Ganî dewlete Terteleyê Dêrsimî reyde bêro têrî'

Wekîlê HDPyî yê Dêrsimî Alîcan Onluyî Serekkomarîye rê persa ke heqê şarê Dêrsimî yo ke ame qirkerdene do bêrê dayene û tedaya vera ziwan, kultur û bawerîya şarê Dêrsimî do bêrê qedînayene yan ney.

4ê gulana 1937î de Heyetê Wezîran ê Komara Tirkîya qerarnameyê bi nameyê ''Birê Tenkîlê Dêrsimî'' vet û netîceya nê qerarnameyî de Terteleyê Dêrsimî dîya destpêkerdene. Goreyê eşkerayîyanê fermîyan 16 hezar kesî, goreyê şahîdan û şarê Dêrsimî zî 70 hezar kesî dewan de, şikefteyan de, kişta dereyan de pê bombayan, guleyan, gazanê kîmyewîyan ameyî kiştene. No tertele ke sey 'roza şaye' (roja sîyaye) ame pênasekerdene qirkerdişanê tewr pîlan ê dewleta tirke ra yew o.

Wekîlê HDPyî yê Dêrsimî Alîcan Onluyî derheqê Terteleyê Dêrsimî de seba cewabdayîşê Serekkomar Recep Tayyîp Erdoganî Meclîsî rê vernîyazêkê persan da.

Onluyî Meclîs de wina qisey kerd:

''Serra 1937-38î de verê çimanê pêro dinya de şaro kurd û elewî yê Dêrsimî ame qetilkerdene, bi zorî dîya koçkerdene û dest nîya domananê înan ser. La Terteleyê Dêrsimî hetêkî ra qirkerdişanê bînan ra beno cîya. Dêrsim de têna qirkerdişêko fîzîkî nêame kerdene; qirkerdişê ziwan, kultur û bawerî zî ame kerdene. Seke tarîxê fermîyî de yeno qalkerdene Dêrsim de serewedaritişêk çinbi. Eke wina bibîyêne ganî no 'serewedaritiş' mergê Seyîd Rizayî ra dima biqedîyayêne. La qirkerdişêko raştikên dardekerdişê Seyîd Rizayî ra dima ame kerdene.

Ganî dewlete Terteleyê Dêrsimî reyde bêro têrî û şarê Dêrsimî ra efûya xo biwaza. Ganî 4ê Gulane roja Terteleyî û yadkerdişî bêra qebulkerdene û cade komîsyonê heqîqatî bêro ronayene, bawerîya Rayê Haqî ya Dêrsimî, ziwan û kulturê ci bêrê şinasnayene, Dêrsimî rê statûyêk bêro dayene û sere de ê Seyîd Rizayî gorê pêro kesanê ke darde bîyê bêrê eşkerakerdene. Heta ke nê nêrê kerdene dejê şarê Dêrsimî do nêqedo.''

Onluyî Serekkomarî rê nê persî persayî:

-Şima seba îadeyê heqanê şarê Dêrsimî û qedînayîşê polîtîkayanê teda û asîmîlasyonî yê vera şarê Dêrsimî do xebatêke bikerê?

-Seyîd Riza û embazê ey semedê kamyew îdîayan û sûcdarkerdişan ra ameyî dardekerdene? Nê sûcdarkerdişî goreyê kamyew delîlan ameyî kerdene?

-4ê Gulana 1937î de nufusê Dêrsimî çendek bi? Terteleyî ra dima nufusê Dêrsimî çendek mend? 37-38-39 de çend heb merdimê ma ameyî kiştene?

-Gorê qurbananê Terteleyî ça de yê?

-Terteleyê Dêrsimî ra dima çend kesî bi zorî dîyayê koçkerdene û nê kesî erşawîyayî kamca?

-Derheqê kênayanê vînbîyayeyan ê Dêrsimî de ke Terteleyî ra dima keyeyê xo ra gêrîyayî û dîyayî kesanê bînan qeydêk ame girewtene? Hûmara nê kênayan çendek bîye?

-Dokumentê nimitkeyî yê Dêrsimî do key rayaumûmîye reyde bêrê parekerdene?