Medresayê kurdan ê klasîkî û asîmîlasyon-IV

Nurcîyanê tirkan îdîa kerdêne ke rayîrê Seîdê Kurdî teqîb kenê la înan tesîrê warê sosyolojîkî yê medresayanê kurdan seba polîtîkayanê 'tirkkerdişî' şuxilna.

Dewleta tirke seba 'tirkkerdişê' kurdan polîtîkayê cîyayî aver berdî. Dewlete pê têgêrayîşanê îslamîyan zî asîmîlasyonî rê dewam kerd. 

Wextê Partîya Demokrate (DP) de çarçewa polîtîkayanê asîmîlasyonî de Kurdîstan de têgêrayîşê tirk-îslamî zêdîyayî û aktîf bîyî. Kurdîstan de nurcîyî seba tirkkerdişê kurdan têgêrayî. Nurcîyan kitabê Bedîuzemanî vurnayî. Nurcîyanê tirkan îdîa kerdêne ke rayîrê Seîdê Kurdî teqîb kenê la înan tesîrê warê sosyolojîkî yê medresayanê kurdan seba polîtîkayanê 'tirkkerdişî' şuxilna. 

Endamê Şuraya Kongreya Îslamê Demokratîkî (DÎK) Şukru Aslanî 1967 ra medresa ra îcazet girewt. Aslanî da zanayene ke nurcîyan vera mezûnanê medresayan xebata rêxistinbîyayîşî kerdêne û vat: ''Mi Riha de nê şinasnayî û ez înan de xebitîyaya. Ez tirkî înan ra musaya. Înan waştêne ke medresayî pabesteyê înan bibê. Mi dî ke înan binê nameyê wayûbiratîye de kerdêne ke kurdan asîmîle bikerê. Nînan ra yew mi rê vat ke Bedîuzeman tirk o û dima ez nînan ra cîya bîya. Mi şuraya şewirmendîye de Fethullah Gulenî de nîqaşî kerdî. Ey nîjadperestîye kerdêne. Şura de mi no îsbat kerd. Ey soz da ke hînî nîjadperestî nêkero la kerd. Înan Bedîuzeman (Seîdê Kurdî) sey hacetî şuxilnayêne.''

Serekê PÎKî Hîkmet Serbilindî pare kerd ke polîtîkaya 'wayûbiratîya dînî' polîtîkaya asîmîlasyonî ya tewr girîng a û vat: ''Nurcîyan mîyanê sîyasetê asîmîlasyonî de cagirewt, seba ney Kurdîstan de xebatî kerdî. Înan polîtîkaya tirkkerdişî arde ca. Înan kerd ke tesîrê medresayan bişiknê. Înan fikrê Seîdê Kurdî seba asîmîlekerdişê kurdan vurnayî û şuxilnayî. Înan kitab û fikrê Seîdê Kurdî texrîf kerdî.''

Serekê Cemîyetanê Alîmanê Îslamî yê Kurdan Hafiz Ahmet Turhalliyî pare kerd ke dewleta tirke Seîdê Kurdî vera rejîmê Kemalîstî têkoşîn kerdêne coka Kurdîstanî ra ame qerifnayene. Turhalliyî vat: ''Rîsaleyanê ey ra çekuyê 'kurd, Kurdîstan' ameyî vetene. Dewlete nurcîyî qestî ra weye kerdî. Dewlete Kurdîstan de rayîr da înan, medresayanê înan rê destûr da. Çunke înan sentezê  tirk-Îslamî qebul kerdêne.''

Serekê Komeleya Şêx Seîdî Mehmet Kasim Firatî îfade kerd  ke nurcîyan pê mefhûmê wayûbiratîya dînî, ummetî mala û seydayî daxîlê xebatanê xo kerdî, qiseykerdişê bi tirkî kerd cazîb, pê malayan xo resna şarî û bi nê hawayî malayî zî kerdî hacetê asîmîlasyonî. Mehmet Kasim Firatî vist vîrî ke lajanê Şêx Seîdî Şêx Alî Riza û Şêx Selahaddînî 1959 de Anqara de Seîdê kurdî zîyaret kerdo û vat: ''Babîyê mi ey rê qala xeletîyanê nurcîyan kerda. Ey zî vat nînan ra semed 1950 ra dima Seîdê Kurdî qet yew kitab yan zî nuşte nênuşto. Dormeyê Seîdê Kurdîyî hetê îstîxbaratî ra amebi girewtene.''