Şer de israr budçe çin keno

Mabênê ameyeyan ê madîyan ê şaranê Tirkîya û şîyayeyanê leşkerîyan de ferq zêdîyeno. Rixmo ke bêkarî û xizanîye zêdîyena, îqtîdarê Tirkîya şer de israr keno û no zî beno sebebê rijîyayîşê budçe.

Artêşa tirke 23ê nîsane de hêrişê waranê Metîna, Avaşîn û Zapî kerd û nê hêrişî hema zî dewam kenê. Roja destpêkerdişê hêrişan de Serekê Bankaya Merkeze ya Tirkîya Şahap Kavciogluyî wina cewab da persê '128 mîlyar dolat ça de yo?': ''Nê SÎHA û ÎHAyan beleş nêfirîyenê. Nê leşkerî beleş nêşinê ê cayî.'' Serekkomarê Tirkîya Erdoganî zî sibata 2019î de ardbi ziwan ke malîyetê fîşekan û şerî zêde yo.

Goreyê doneyanê Enstîtuyê Cigêrayîşanê Haştîye yê Mîyanneteweyî yê Stockholmî (SIPRI) şîyayeyê leşkerî yê Tirkîya mabênê serranê 2010-2019î de se ra 86 zêdîyayî û bîyî 20.4 mîlyar dolar. Sebebê nê zêdîyayîşî sîyasetê şer û qirkerdişî yê AKP-MHP-Ergenekonî yo.

Goreyê çapemenîya AKPyî seba her SÎHA 4 mîlyon dolar dîyeno ke nê SÎHAyî şîrketa Baykar Makîna ya  zamayê Erdoganî Selçuk Bayraktarî ra yenê hêrînayene. Teşrîna peyêne ya 2020î seba 12 ‘Bayraktar TB2 ÎHA’ 47 mîlyon dolar ame dayene. Baykar Makîna bace zî nêdana dewlete.

Goreyê hesabanê pisporan malîyeto rojane yê ÎHA û SÎHAyan nêzdîyê teyarayanê şerî yê F-16î yo. ÎHA û SÎHAyê ke wesayîtê hewayî yê bêmerdiman ê  û helîkopterê kobra deqayêk de 6 hezar dolar benzîn vêşnenê. Her fuzeyê SÎHA zî 40 hezar dolar o.

2 hewteyan ra nata vera Zap, Avaşîn û Metîna hêrişê hewayî dewam kenê. Kanûna 2007î de hêrişê 52 F-16 û F-4î yê vera Herêmanê Pawitişî yê Medya de 4 saetan de 20 mîlyon dolar malîyet vejîya werte.

Faturaya şerî û ameyeyê leşkerî budçeyanê perwerde, weşîye, çapemenîye û enerjî ra birîyena. Faturaya 'şîyayeyanê pawitişî' ya Tirkîya goreyê welatanê bînan ê NATOyî zaf zêde ya. Mabênê ameyeyan ê madîyan ê şaranê Tirkîya û şîyayeyanê leşkerîyan de ferq zêdîyeno.

Goreyê pisporanê ekonomî zî se ra 20-303e deynê Tirkîya seba şîyayeyanê pawitişî yo. Pisporî eşkera kenê ke zêdîyayîşê şîyayeyan ê leşkerîyan deynê teberî zêdîneno. Her fuzeyê vera Kurdîstanî, her wesayîtê hewayî yo ke şino Herêmanê Pawitişî yê Medya ekonomîya Tirkîya kenê qijêr û deynê teberî zêdînenê.