Bayik: DYA paştî dana qirkerdişê Kurdan ê bi destê Tirkîya

Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCK’yî Cemîl Bayikî vat, şerê hemverê çeteyanê DAÎŞ’î de Kurdan baro tewr giran da doşê xo ser û vat ke qerarê ancîyayîşî yê DYA’yî paştîdayîşê qirkerdişê Kurdan ê bi destê Tirkîya yo.

Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCK’yî Cemîl Bayikî kovara Lower Class’î ya ke bi Almankî yena weşanayene rê qisey kerd. Bayikî beşo yewin ê roportajî de qerarê Dewletê Yewbîyayeyî yê Amerîka (DYA) yê xoantişê Rojawanî ra, qerarê derheqê kadroyanê serkêşan ê têgêrayîşê azadîye yê Kurdan û hêrişanê Tirkîya yê Rojawanî ercnayî.   

MA KOALÎSYONÊ HÎRAYÎ YÊ HEMVERÊ DAÎŞ’Î SEY TEWIRO HEMPAR Ê HEMVERÊ FAŞÎZMÎ DÎ

Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCK’yî Bayikî vat, “Koalîsyonêko hîra na çarçiwaye de ame awankerdene, ma no sey tewiro hempar ê hemverê faşîzmî ercna. Hêzanê azadîye yê Rojawanî bi polîtîkayanê balkêşan na yewe açarna bi tîfaqe.

Gulan a 2015’î de erdê Kobanê DAÎŞ’î ra ame xelisnayene. Koalîsyonî mucadeleyê xo tena bi Kobanê bisînor nêverda. Seba ke DAÎŞ bi temamî biqedîyo herêmanê bînan ê Rojawanê Kurdistanî de û Rjakewtena Sûrîye de zî kewt mîyanê têgêrayîşî. Teşrîna verêne ya 2017’î de Reqaya ke DAÎŞ’î a sey paytextê xo dîyêne amî xelisnayene. No serkewtiş hetê Koalîsyonî ra ame dest fînayene. Kurdan Koalîsyon muhîm dî, ercaye dî.”

TEWRKERDIŞÊ TIRKÎYA BI ZEREYÊ KOALÎSYONÎ, SEBA HÊRIŞANÊ HEMVERÊ PKK’YÎ BI

Bayikî ard vîrî ke Kurdan mucadele de bi hezaran keyna û lacê xo şehîd dayê û vat, “DYA serra 2014’î de tewrê nê koalîsyonî bîye. La DYA serê heman xete de dewam nêkerd. 22’ê Temmuze 2015 de DYA TC’yî dir pê kerd. Qaşo TC’yî zî tewrê koalîsyonê hemverê DAÎŞ’î kerd. Tirkîya dima DYA dir peymanêka dihete viraşte, înan hemverê DAÎŞ’î de koalîsyonêko dîyin awan kerd. Rasta ci DYA ê wextî ra tepîya dihet têgeraye. Pêkerdişê înan ê bi Tirkîya hemverê DAÎŞ’î de nêbi, hemverê PKK’yî de bi. DYA seba ke Tirkîya hêrişê PKK’yî bikero paştî daye ci. Bombayî serê cepheyanê PKK’yî de varnayî, dayêne hêzo ke hemverê DAÎŞ’î şer keno ro.”  

QERARÊ ANCÎYAYÎŞÎ YÊ DYA PROSESÊK O KE SERRA 2015’Î DE DEST PÊKERD

Bayikî dewamê qiseykerdişê xo de vat: “Dimayo ke Teşrîna verêne ya 2017’î de Reqa ameye xelisnayene, herinda ke DYA koalîsyonî hîna xurt bikero, giranîya xo daye pêkerdişo ke Tirkîya dir kerdibi û paştî da hêrişanê aye yê hemverê PKK’yî. Qirkerdişê ke dewleta Tirkîya Kurdistan de kerdî, hêrişê aye yê hemverê PKK’yî bi paştîdayîşê DYA ameyî kerdene. A game ra tepîya Tirkîya xeylî tawîzî dayî DYA. Hetêna ra zî têkilîyê xo yê bi Îran û Rûsya sey şantajî şuxulnayî. Qerarê xoantişî yê DYA tayê nê dir eleqedar o. Rasta ci nê prosesî serra 2015’î ra dest pêkerdo.”

MESELE MENDIŞ Û NÊMENDIŞÊ KOALÎSYONÎ YO

Bayikî wina dewam kerd: “DYA çirey yew hetî de nêmende, tim alternatîfêk xo rojdem de verda. Mesele xoantişê DYA nêyo. Xoverdayîşê Kurdan verda ke DYA Sûrîye de bib owayîrê tesîrî. Sûrîye de hêzêko aye yo wina çino. Ma nêeşkenê vajê ke bejahî de têgêraye. Bi hêzê xo yê hewayîyî tewrê şerî bîye. Înan ê ke bejahî ra şer kerd û pawit Hêzê Sûrîyeya Demokratîke bîyî.

Naye ra halêko winayên çino ke DYA cayêk ra vejîyo û ûca vengayîyêk virazîyo. TC, îqtîdarê AKP-MHP’yî vanê ‘eke DYA vejîyaye ma do vengayî pir bikerê.’ Halêko winayên çino. DYA bi hewayî tewrê şerî bibî. Mesele no yo ke do koalîsyon bimano yan nê. DYA di koalîsyonî viraştî do kamcîn dir rayra şiro? Qerarê xoantişî yeno na mana ke têkilîya xo ya ke bi Kurdan û hêzanê Ewropa dir seba hemverîya DAÎŞ’î viraşta do zihîf bikero û têkilîya xo TC’yî dir xurt bikero. Koalîsyonê bi Tirkîya zî koalîsyono sexte yê hemverê DAÎŞ’î yo.”

DYA ROJAKEWTENA MÎYANÊNE DE HÊZEKO MUHÎM A, WINA XO NÊANCENA

Bayikî ard ziwan ke DYA xo hema wina reyêk de nêancena û vat: “Xîlafanê xomîyanênan xusûsen xo hetê leşkerîye de ramot. Hetêkê DYA ferq kerd ke eke ê xo bi temamî biancê do tesîrê înan ê rojakewtena Firatî nêmano. Çunke ê tewirê leşkerî yê TC’yî rind zanê. Pentagon naye ra biqesawet o. Serekîya DYA zî bi giranî polîtîk fikirêna. Karê ke seba xo sereke vînena cîya yê, giranîya xo dana sîyasetê zereyî. Îhtîyacîya ci bi serkewtişê weçînitişî esta. Naye ra TC’yî vejena vernî û têkilîyanê xo aye dir xurt kena. La Rûsya mabênê TC û DYA de xîlafî viraştî. No zî seba DYA bi tehdîd. Seba naye Teşrîna peyêne ya 2018’î de tîfaqê Tirkîya Amerîka dir virazîya. Qerar da ke ambargoyê serê Îranî hîna bikerê çetin û derheqê îdarekaranê PKK’yî de qerar da. Seba ke zextê xo yê hemverê Îranî vêşî bikero wazena ke Tirkîya, Iraqî û Kurdan bigîro xo het. Naye ra zî paştî dana û tawîzan dana sîyasetê AKP-MHP’yî yê faşîstî yê hemverê Kurdan. Dewleta Tirkî zî û xusûsen îdareyê Tayyîp Erdoganî û Devlet Bahçelîyî nê yewî xo rê sey firsend vînenê û wazenê ke qirkerdişê Kurdan hîna bitesîr rayra berê.”

DYA BI NÊ POLÎTÎKAYAN BAWERÎYA BI XO KENA VÎNDÎ

“Ma nêeşkenê vajê ke DYA xo Sûrîye ra ancena. Hîna zaf têkilîyanê xo yê Koalîsyonî zihîf kena. Wextê ravêrteyî de hemverê nê de krîtîkî ameyî kerdene. Dewletanê Ewropa nerazîbîyayîşê xo ard ziwan. Almanya, Îngilistan û Fransa vat hemkarîyêka bi nê hawayî yê koalîsyonî nêna qebûlkerdene.

Pentagon û Wezaretê Karanê Teberî zî nerazîbîyayîşê xo ard ziwan. Tayênan îstîfa kerd. Senato zî nerazîbîyayîşê xo eşkera kerd. Nînan ser o eşkerayîyê neweyî ameyî dayene. Vat; ma do bipawê, ma do xo hêdî biancê. No çîyêko bêbawer o, bêîstîqrar o. Her roje yewbînan ra cîya ya, yewbînan nêgênê. DYA bi nê polîtîkayan bawerîya bi xo xeylî vîndî kerda. Seba ke DYA tewrê koalîsyonê hemverê DAÎŞ’î bîbî û xoverdayîşê Kurdan dir tîfaq viraştibi ercê DYA bibi vêşî, hem mîyanê Kurdan de hem zî Rojakewtena mîyanêne de. Bi nizdbîyayîşanê mewcûdan ercê xo vîndî kerd.”      

MUDAXELEYÊ DYA YÊ ÎRANÎ DO SEY MISIRÎ, SÛRÎYE Û WELATANÊ BÎNAN NÊBO

Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCK’yî Bayikî vat, “Wextêkê verê nikayî DYA Sûrîye û Îran sey merkezê şerî îlan kerd. Naye ra wazena ke Tirkîya û Iraqî bikero mutefîkê xo û Kurdan zî tewrê nê prosesî bikero.”

Bayikî wina dewam kerd: “Ambargoyo ke 5’ê Teşrîna peyêne ya 2018’î de ame îlankerdene, yeno manaya vêşîkerdişê zextanê serê Îranî. DYA do zextanê xo hîna bikero vêşî. La do nizdbîyayîşê bi Îranî sey yê Sûrîye, Misir yan zî welatanê bînan nêbo. Mudaxeleyê hemverê Îranî do cîya bo. Beno ke do ambargoyî hîna bikerê vêşî . Beno ke derbe virazê. Ma nika nêzanê do kamcîn metodî teqîb bikerê. La ma zanê ke DYA wazena her kesî tewrê hemverîya Îranî bikero. Wazena ke nê meseleyî de paştîya xo bido TC’yî û naye ra TC’yî rê tawîzan dana. Îqtîdarê AKP-MHP’yî zî nê yewî ra hêz gênê û wazeno ke qirkerdiş û terteleyê Kurdan hîna bikero vêşî. Na polîtîka derbe dana Kurdan ro. Naye ra karo ewilên ê Kurdan rijnayîşê dîktatorîya faşîste ya AKP-MHP’yî yo.” 

GEFO TEWR PÎL YÊ HEMVERÊ KURDAN O NIKAYÊN DEWLETA TIRKÎ YA

Bayikî bale ante serê halê nikayênî yê Îranî û vat: “Ma zanê ke hetê zihnîyet û sîyasetî ra hemverê Kurdan de ya, dişmenê Kurdan a. Hem hetê tarîxîyî ra hem zî hetê rojaneyî ra ma zanê. Demê ravêrteyî de bi tîfaqê Osmanî-Îranî Kurdî ameyî eciqnayene, la Kurdan xoverdayîşanê seserra 20’ine de tîfaqê Tirkîya-Îranî bin fînayî. Rixmo ke îdareyê Tirkîya û Îranî meseleyanê bînan de pê nêkenê zî polîtîkayanê hemverê Kurdan de benê yew. Do hemverê Îranî de tewirêk bêro ramotene yan nêro ramotene me çîyêk nêvanê. La ma vanê ke rast nêyo ke giranî bidê serê Îranî, AKP-MHP do bi nê hawayî bêro xurtkerdene û rayîrê qirkerdişê Kurdan a bibo. Hêzo ke wina bikero nêeşkeno sîyaset û zihnîyeyê peydemendeyî yê Îranî bin fîno û do herinda ci de reyna peydemendîyêka bîne biyaro. Naye ra şaş o. Seba naye ganî mucadeleyo sereke hemverê AKP-MHP’yî de bêro dayene. Ma nê mucadeleyî sey karê xo yê serekeyî vînenê.”

HALÊKÊ WINAYÊNÎ DE KURDÎ NÊEŞKENÊ TIRKÎYA DIR HEMVERÊ ÎRANÎ DE TÎFAQÎ VIRAZÊ

Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCK’yî ard ziwan ke PKK wayîrê teorî û stratejîyêka xeylî xurte yo û vat: “Naye ra goreyê nê tewirê stratejîkî têgêreno. Goreyê na stratejîye gefo sereke dîktatorîya faşîste ya AKP-MHP’yî ya. Na dîktatorîye qirkerdişî Vakûrê Kurdistanî de kerdî, goş nêda peymeyanê huqûqî. Parlamenter û şaredarî eştî zîndanan. Bi des hezaran sîyasetkarê Kurdan tepişte yê. Hemverê nê de grevê vêşanîye yenê viraştene. Bi teyareyan, bi sîlehanê NATO her roje bombayan Başûrê Kurdistanî ser o varnena. Efrîno ke hemeyê nufûsa ci Kurd bi, nika Kurdî çinê tede. Wazena nê herêmanê bînan ê Kurdistanî de zî bikero. Hemeyê artêşa xo serê sînorî de bica kerda, her roje gefan wanena. Halêkê winayênî de tirêm Kurdî eşkenê TC’yî dir tîfaq virazê û mucadeleyê hemverê Îranî bikerê karê xo yo sereke?

Xora çende reyî adirbest ame îlankerdene û kerd ke Tirkîya dir çareserîya demokratîke virazîyo. Oyo ke no red kerd îdareyo mewcûd ê AKP-MHP’yî bi. Halêkê winayênî de eke DYA bi îdareyêkê winayênî dir bibo yew, do bikewo serê xeta dişmenîya Kurdan. Bêguman do Kurdî do paştî nêdê planêkê stratejîkî yê bi nê hawayî, do tewrê ci nêbê.” 

DEWAMÊ ROPORTAJÎ DO HEWTEYO KE BÊRO  WEŞANAYENE