Bi wesîleya serrgêra 100. ya Pêkerdişê Lozanî  bi şîarê 'Serra 100. ya Pêkerdişê Lozanî de ma sey kurdan û kurdîstanijan Lozan de yê û ma Pêkerdişê Lozanî qebul nêkenê!' konferansêk ame organîzekerdene.

Konferanso ke bi tewrbîyayîşê 600 kesan Heyeta Beaulieu Kongre  (Salle de Congrès de Beaulieu) yeno kerdene bi rêzigirewtişî dest pêkerd. Bi nameyê Komîteya Hazirkerdişî Leyla Îmret  û Refîk Gafurî tewrbîyayoxî silam kerdî. Dima ra hemserekanê KNKyî Ahmet Kramus û Zeynebe Murad derheqê armanc û hedefê konferansî de qisey kerd û bale ante polîtîkayanê qirkerdişî yê vera kurdan ser.

Dima ra Hemşaredarê Lozanî Gregore Jupondî qisey kerd. Jupondî vîstvîrî ke 1923 de bi Pêkerdişê Lozanî vera kurdan neheqîye ameye kerdene û wina vat: ''Ma wazenê tîya semedê kurdan pelêkê newî abikê. Ma wazenê bajarê xo de vajê, heqê şarê kurdî zî est o ke sey şaranê bînan biciwîyo.''

Badê qiseykeridşê Jupondî konferansî bi sînevîzyono ke qala Pêkerdişê Lozanî keno,  dewam kerd.

Hemsereka PYDyî Asya Abdullah Pêkerdişê Lozanî sey destpêkerdişê qirkerdişê vera kurdan hesibna û wina vat: ''Vera Pêkerdişê Lozanî seserrî yo têkoşîno pîl yeno dayene. Na seserra ke ma xo dima verdayî de semedê kurdan dersê tarîxî est ê. Cayo ke heqê şarê kurdî yenê înkarkerdene de xoverdayîş esto. Rayber Apo yo ke rayberê têkoşînê Kurdîstanî, afirnayoxê felsefeya azadîya cinîyan o 50 serrî yo vera Pêkerdişê Lozanî têkoşîn keno.  Hem semedê Kurdîstanî hem zî semedê dinya têkoşîno xurt rayra berd. 25 serrî yo Îmrali de xover dano. Têkoşînê Îmraliyî vera zilmî yo. Semedê heqanê Kurdîstanî û nasname û kulturê kurdan o. Semedê heme şaranê herême têkoşîn keno.  Ma têkoşînê ey silam kenê.''

Hemserekê KONGRA GELî Remzî Kartal zî vîst vîrî ke Kurdîsan seserrî verî ame letekerdene û nê vatî: ''Şarê ma heqanê xo ra ame mehrumverdayene.  Heme wealtanê ke morê xo da binê nê  pêkerdişî ro, ez bi nameyê şarê xo înan şermezar kena. Herra ma bare kerde. Şarê ma lete kerd. Heme qirkerdişê ke na seserre de ameyî kerdene bingeyê nê pêkerdişî de bîyî. Sebebo bingeyî yê hêrişê dewleta tirke no pêkerdiş o.''

Temsîlkara Cinîyan ê Kurdan ê Ewropa Besime Konca zî bale ante têkoşînê kurdan ê vera polîtîkayanê qirkerdişî yê ke bi Pêkerdişê Lozanî ameyî destpêkerdene ser û wina  vat: ''Rixmê heme qirkerdişan ê vera kurdan senî ke Rojawan de yeno vînayene cinîyê kurdan bi şîarê Jin Jiyan Azadî têkoşîn kenê. Cinîyan ê kurdan xover da û ehleqo komelkî û şoriş afirna. Ma do bi hêz û bawerîya xo seserra 21. de destûr medê ke vera kurdan û şaranê bînan qirkerdişî bêrê kerdene.''