Înîsîyatîfê Mexdûranê Terteleyê Dêrsimî bi eşkerayîye venga pêro kesan da ke wayîrê Dêrsimî vejîyê. 

Eşkerayîye de ame vîrvistene ke şarê Dêrsimî netîceyanê polîtîkayanê dewlete de koç kerdo, ewro cografyaya Dêrsimî talan û çinkerdişî de têrî menda û bawerîya Dêrsimî binê tehlukeyan de ya. 

Eşkerayîye de ame vatene ke  wextê dewleta Osmanîyan û Komara Tirkîya de tim qirkerdişê şarê Dêrsimî ameyo armanckerdene û nika yeno waştene ke kulturê komelê Dêrsimî bi temamî werte ra bêro wedartene. Eşkerayîye de bale ameyo antene ser ke Serekê Dîyanetî Alî Erbaş tebaxe de şîyo Dêrsimî û kerdo ke şarê Dêrsimî bi 'camîyan' terbîye bikero. 

Înîsîyatîfî ard ziwan ke do fayde nêkero ke dewlete bêra muxatabkerdene û vat: ''Eqlê dewlete tim polîtîkayanê xo de israr kerd. Ganî mexdûrê nê polîtîkayan pîya têbigêrê û ablûqaya dewlete bişiknê. Nê esasî ser o sere de dêrsimijî ma venga pêro kesan danê ke yew bibê û Dêrsimî bipawê. Hetê bînî ra wayîrvejîyayîşê Dêrsimî erkê pêro komelê elewîyan o. Coka ma veng danê ke vengê xo vejê, wayîrê Dêrsimî vejîyê. Ya nika ma pîya têgêrenê nêbo siba do erey bibo.''