9ê çeleyê 2013î de Paris de ronayoxanê PKKyî ra Sakîne Cansiz, Temsîlkara KNKyî ya Parisî Fîdane Dogan û aktîvîste Leyla Şaylemez ameybî qetilkerdene. Par nê çaxî Merkezê Kulturî yê Ahmet Kayayî de amadekarîya çalakîyanê vera Qirkerdişê 9ê Çeleyî ameyêne kerdene.

Bi belgeyan, qeydanê venga û îfadeyanê şahîdan eşkera bibi ke Qirkerdişê 9ê Çeleyê 2013î hetê dewleta tirke û îstîxbaratê ci MÎTî ra ameyo kerdene. La dewleta Fransa na babete de qetî agahîyêke nêdaye. Servîsê Îstîxbaratê Fransa (DGSI) zî agahîyê serê qirkerdişî bi bahaneya 'sirê dewlete' eşkera nêkerdî. Kurdan tim dewleta Fransa hişyar kerde ke eke no qirkerdiş nêro roşnîkerdene vera kurdan qirkerdişê bînî do bêrê kerdene.

Nê qirkerdişî ra des serran dima 23yê kanûna 2022yî de paytextê Fransa Paris de hêrişê çekdarî yê vera Merkezê Kulturê Kurdan ê Ahmet Kayayî de Evîne Goyî, Mîr Perwer û Abdurrahman Kizil ameyî qetilkerdene. Nameyê hêrişkerî William Malet bi ke keso nîjadperest û 70 serre bi.

Polîsan, mehkeme û dozgerîya Fransa kiştox şinasnayêne. Kiştox William Maletî verê cû zî sûcî kerdbî û cezayî girewtbî. William Malet 2016 de û 2021 de hêrişê koçberan kerdbî. William Maletî hêrişê vera Merkezê Ahmet Kayayî ra dima vat ke o xerîban ra nefretê patalojîkî keno. La ey qetî bi zelalî nêvat ke çira kurdî kerdê hedefê xo.

Selahîyetdar, dozger û polîsanê Fransa hêrişê William Maletî qetî bi nameyê 'terorîzmî' îfade nêkerd û hêriş sey ''hêrişê nîjadperestî'', ''hêrişê bi şîdetî'' pênase kerd.

Dozgerîye tehqîqatê vera William Maletî bi sûcdarîya ''hêrişê nîjadperestî'' akerd. William Maletî persa 'çira to kurdî kerdî hedef?' ser o zî cewabo winayên da: ''Kurdan zaf endamê DAÎŞî esîr kerdî û ê teslîmê Esadî nêkerd. Coka ma ê endamanê DAÎŞî anê Fransa.''

Avûkat û keyeyê Evîne Goyî, Mîr Perwer û Abdurrahman Kizilî wazenê ke wa hêriş sey 'çalakîya terorî' bêro pênasekerdene û tehqîqat na çarçewe de bêro kerdene. 

Muracatan ser o hakîmanê dosyaya qirkerdişî Dozgerîya Têkoşînê Vera Terorî (PNAT) ra waşt ke wa tehqîqatî bikero. La PNATî no waştiş red kerd û vat ke hêrişê 23yê kanûna 2023yî qetî hêrişêkê terorî nîyo.

Konseya Kurdan a Demokratîke ya Fransa (CDK-F) bi wesîleya serrgêra yewine ya qirkerdişî eşkerayîyêke daye û da zanayene ke hukmatê Fransa bi pênasenêkerdişê hêrişê terorî dirîtîye keno.

Ciwananê kurdan wexto ke fîşekê hewayî eştêne yan zî dêsanê Sersefîrîya Tirkîya ser de nuşteyî binuştêne PNATî cade vera ciwanan tehqîqatî akerdêne. CDK-Fyî bale ante ser ke hukmatê Fransa qestî ra hêrişan û qirkerdişanê vera kurdan peygoş keno.

Sekreterê Partîya Komunîste ya Fransa (PCF) Fabien Roussel zî waştbi ke wa dewleta Fransa hêriş sey hêrişê terorîstî pênase bikera û vat: ''Têkoşînê heq û edaletî keno ke no qirkerdiş û kerdoxê ci bêrê eşkerakerdene.''

CDK-Fyî seba ke tehqîqatê vera qirkerdişî giran şino nêrazîbîyayîşê xo mojna û vat: ''Hêrişo ke hetê Maletî ra ameyo kerdene û raşta raşte kurdî kerdê hedef çira tehqîqatê ci hetê dozgerîya antî-terorî ra nêno kerdene? Hetê bînî ra çanteyê Maletî yo sîya nişka ra werte ra vînî bîyo ke no çi zî mojneno ke hemkarê sûcî est ê.''

Dîmenê kamerayan ê roja 23yê kanûne mojnenê ke Malet de çanteyo sîya yo pîl est o ke dima tira şarjoranê xo vejeno. Dîmenan de aseno ke çante zaf giran o. Malet dima mesafeya kamerayan ra vejîyeno. Dima ke Malet ancî kamerayan ra aseno hînî çante tede çin o.

Kurdî û dostê înan seba ke Qirkerdişê Parisî bêro roşnîkerdene 23yê kanûne de saete 11.00 de Paris Gare du Nordî de, verê Buroyê Enformasyonî yê Kurdîstanî de bêrê yewca. CDK-Fyî venga pêro kurdîstanijan û dostanê înan da ke seba caardişê edaletî tewrê çalakîye bibê.