Rayber û pîrê Dêrsimî Seyîd Riza, Wusênê Seydî, Alîyê Mirzê Sîlî, Hesen Aga, Findiq Aga, Resik Uşên û Hesenê Ivraîmê 15ê teşrîna peyêne ya 1937î de hetê dewleta tirke ra Xarpêt de Meydanê Bugdayî de ameybî dardekerdene. Gorê Seyîd Riza û embazanê ci qetî nêameyî eşkerakerdene. 84 serrî yo rixmê xîretanê keyeyan zî dewlete cayê goran eşkera nêkerd.

Dardekerdişê Seyîd Riza û embazanê ci ra dima semedê dêrsimijan surgunîye dest pêkerde. Goreyê doneyan ê fermîyan Terteleyê Dêrsimî (Jenosîd) de 1937 de 1737 û 1938 de 6 hezar û 868 kesî ameyî qirkerdene. La goreyê tarîxnasan jenosîd de tewr tay 70 hezar merdimî ameyî qirkerdene, bi des hezaran kesî ameyî surgunkerdene û domanê kênayî ameyî dayene keyeyanê leşkeran.

Dîrektorê dokumentê '1994'î Devrîm Tekînogluyî derheqê Terteleyê Dêrsimî û dardekerdişê Seyîd Rizayî de Ajansê Mezopotamya rê qisey kerd.

Tekînogluyî vist vîrî ke Qirkerdişê Koçgirî yê 1921î de amadekarîyanê Terteleyê Dêrsimî zî dest pêkerd û vat: ''Bi nê hawayî 'muhendîsîya komelî' zî dest pêkerd. Dardekerdişê Seyîd Riza û embazanê ci ra dima 70 kesî erzîyayî zîndanan la hema zî aqîbetê înan nêzanîyeno. Serra 1937î ra heta 1938î nê kerdişî vurîyayî bîyî jenosîd.''

Tekînogluyî ard ziwan ke Terteleyê Dêrsimî 'jenosîd' o û vat: ''Terteleyê Dêrsimî dardekerdişê Seyîd Rizayî ra verî amebi plankerdene. Dewlete sey bahane vat 'Ma têna nînan darde kenê, şarî rê do çîyêk nêkerê.' Bi nê hawayî şar ame xapînayene. No planê jenosîdî sey polîtîkaya dewlete ame caardene. Nêzanîyeno ke nê jenosîdî de çend kesî kişîyayê. Goreyê texmînan 70 hezar kesî ameyê qetilkerdene.''

Tekînogluyî ard ziwan ke Terteleyê Dêrsimî dima bi metodê kulturkî dewam kerd û vat: ''Ewro jenosîd dewam keno. Serrê 1950an, 1990an prosesê zehmetî bîyî. 1994 de nêmeyê Dêrsimî ame vengkerdene. Ewro polîtîkaya asîmîlasyonî asta tewr berze de dewam kena. Vera xoza û bawerîya Dêrsimî asîmîlasyon dewam keno. Cografyaya Dêrsimî pê awbendan ameye xeniqnayene. Ciwanî pê madeyanê kundoxî yenê xapînayene. Coka hînî hişmendîya tarîxîye û mîraso kulturkî hînî nênê neqlkerdene.''

Tekînogluyî pê hesna ke xoverdayîşo tewr pîl ê vera asîmîlasyonî no yo ke ziwanê dayîke û kultur do bêrê pawitene û vat: ''Ganî merdimê ma çîyanê ke aîdê înan ê war meverdê. Ewro Terteleyê Dêrsimî birîna akerde ya. Eke na birîne de têrîbîyayîş bibo birîne bena weş. Ganî hesabo huqûqî yê nê jenosîdî bêro dayene û mexdûrî bêrê tanzîmkerdene. Ewro Dêrsim de ziwan, kultur, nasname û bawerîye rewşêka negatîfe de yê. Semedo ke nê çîyî reyna gandar bibê îmkanî bêrê pêşkêşkerdene û astengîyî bêrê wedaritene.''