Dewleta tirke wazena Kurdîstan de dejenerasyon bikera coka giranîye dana polîtîkayanê gemarinan û şerê taybetî ser. Dewleta tirke ya ke wextê xoverdayîşê xoîdarekerdişî de hetê îdeolojî ra bin kewta asîmîlasyono kulturel û dejenekerdişo exlaqî newe ra vist dewre.

Leşker, polîs, qoricî, bekçî, gardîyan û xeylêk wezîfedarê unîformakerdeyî seba ke cinî û ciwananê kurdan biancê mîyanê fuhuş û madeyanê kundoxî bi sozê 'eşq, heskerdiş, zewajî' têgêrenê.

Goreyê raporê 2021î yê Têgêrayîşê Cinîyan ê Azadan (TJA) mîyanê serre de hêzanê dewlete tecawuzê 75 cinîyan kerd û înan rê şîdet kerd.

Hêzê unîformakerdeyî Kurdîstan de bi rayîrê medyaya dîjîtale ciwanan teqîb kenê û înan tacîz kenê. Wexto ke nê hêzî cewabê redî gênê zî gefan wanenê. Nê polîtîkayî serranê 90an ra nata Kurdîstan de dewam kenê. Rixmo ke nê kerdişî verê çiman de qewimîyenê sûcdarî nênê cezakerdene. 

Tecawuzkerê unîformakerdeyî yê dewlete

Çawişê pisporî Musa Orhanî medyaya dîjîtale ser de Îpeke Era 18 serre şinasnaye û tecawuzê ci kerd. Ere naye ra dima xo kişt û bi mektubêke qala nê tecawuzî kerde. Derheqê Musa Orhanî de bi sûcdarîya 'hêrişê cînsî yê giranî' tehqîqat ame akerdene. 17ê hezîrane de tecawuzker Orhan bi şertê 'kontrolê edlîyî' vera dîya. Nêrazîbîyayîşê rayaumûmîye ra Orhan wezîfe ra ame dûrvistene.Avûkatê Orhanî roniştişê dewa de babîyê Îpeke sûcdar kerd ke 'wayîrê kênaya xo nêvejîyayo.'

Mergo şikdar ê Merve A.

Taxa Ulubagî ya Çewlîgî de domana 18 serre Merve A. 31ê çeleyê 2021î de pansîyonek de sey merde dîyaye. Rixmo ke goreyê îdîayan Merva A. xo kişto mergî ra verî amika xo rê telefon kerd û vat ke a çawişêkê pisporî reyde remaya û do şora Manîsa. Dima ke keyeyê ci nêresa Merva xebere daye polîsan û îlanê vînîbîyayîşî da. Rixmo ke destê asayîşî de dîmenê Merva est bîyî polîsan xebere nêdaye keyeyî. Ame îdîakerdene ke Merve wextêkê kilmî de agêraya keyeyê xo û xo kişto. 

Tedaya zewajî ra dima kişîyaye

Qoricî Aslan Karakaş 4ê sibata 2021î de qezaya Bismilî ya Amedî de seba ke nêwaşt ey de bizewija Emîne Karakaş qetil kerde. Keyeyê Karakaşî ney ra dima neçare mend ke koçê Îzmîrî bikero.

Kerdox îtîrafkarê JÎTEMî yo

Qezaya Egîlî ya Amedî de serqoricî û îtîrafkarê JÎTEMî Murat Îpekî cinîya 21 serre Aleyna Avci pê çeke birîndar kerde. Kerdoxî serebûtî ra dima îfade da û bi îdîaya ke delîlêko qîm çin o dosya ameye qefilnayene.

Tecawuzê qoricîyan

Qoricîyan H.B. û R.Ç. qezaya Stewrî ya Mêrdînî de tecawuzê cinîyêke kerd û gerreyê cinîye ser o ameyî destbendkerdene. La dima ke înan îfade da cendirmeyan bi fermanê dozgerîye vera dîyayî.

Zulmê çawişê pisporî û birayê ci

Qezaya Hezroyî ya Êlihî de Zeynepe Sevîm hetê camêrdo ke tede zewijnaye bîye Samet Aktaş û birayê ci yê qoricîyî ra îşkence dî, maruza gefan mende. Çawişê pisporî eşt keyeyê Sevîme ser û vat: ''Ma ameyê ke gonîye birijnê, dewlete ma yê.'' La çawiş vera dîya. Goreyê xebera Jinnewsî Zeynepe di reyî keye terikna û şi hetê keyeyê xo. Samet Aktaşî di reyî zî aye ra uzrê xo waşt û Sevîme açarnaye keye. Sevîme dest û lîngê Sevîme girê dayî û Sevîme reyna remaye. Samet Aktaş û birayê ci yê çawişî Cevat Aktaş û babîyê înan Zeynepe rê gefî wendî û eşt keyeyê Zeynepe ser.

Nêrazîbîyayîşê şarî verê qirkerdişêkî girewt

Dêrsim de çawişanê pisporan bi îdîaya 'bombaya gandare' 20ê gulana 2021î de çeke ante sereyê cinîye ya bi nameyê Fîdane Yildirim û da cinîye ro. Dima ke çawişanê pisporan guleyî eştî bi seyan kesî dormeyê serebûtî de ca bîyî, nêrazîbîyayîşê xo mojna û naye ser o Fîdane Yildirim vera dîyaye. Derheqê çawişanê pisporan de tehqîqat dîya destpêkerdene la ê nêameyî cezakerdene.

Parçeyêkê şerê taybetî

Zêdîyayîşê şîdetê vera cinîyan ê kurdan parçeyêkê polîtîkayanê şerê taybetî yo. Kurdîstan de dewleta tirke bedenê cinîyan ser de şer kena. Tecawuz û tacîzî serranê 90an ra nata metodê şerê taybetî yê dewleta tirke yê. Vera cinîyan ê kurdan şîdet, tecawuz-tacîzî yenê kerdene û sûcdarî tim pawîyenê.