23ê teşrîna peyêne 2019î de kombîyayîşê “Torê Ziwan û Kulturê Kurdan”o ke bi vengadayîşê roşnvîr, hunermend, huquqnas, komelnas, sîyasetmedar, karsaz, rojnameger û ziwannasanê kurdan des pêkerd û vizêrî rest peynî ame serûberkerdene. Derheqê kombîyayîşê Torê Ziwan û Kulturê Kurdan de Hemserekê PENê Kurkî Samî Tanî û Hemsereka Med-Derî Mîne Karakaşe ANFyî rê qisey kerd.

‘Xerîta rayîrî yê ziwan û kulturê kurdan”

Hemserekê PENê Kurdkî Samî Tanî ard ziwan ke wazenê ke yew xerîta rayîrî yê ziwan û kulturê kurdan vejerê û na yewe ser o venga fikrêûmumîya da û wina vat: “Peyê cû ma wazenîme ke bi seyan kesan kombîyayîşan bikerê, atolyeyan virazê û xerîta rayîrê xo hîna zelal bikê. Warê ziwan û kulturê kurdan de do îradeyêk vejîyo meydan. Xebeta ma xebetêka sîvîl a û bi tewrê ci bîyayîşê nuştox, roşnvîr, hunermend, huquqnas, komelnas, sîyasetmedar, karsaz, rojnameger û ziwanzanan ameya warye. Ma do na xebate ser o di rayîran teqîb bikerê. A verêne seba ziwan û kulturê kurdan statuyêk bêro dayene. A dîyine zî derheqê xebata mîyanê şarî de ya. Ganî keyeyî êdî kurdkî bimusnê domananê xo. Rojo ewroyinî de ma vînenê ke keyeyî bi xo tirkî rind nêzanê la tirkî musnenê domananê xo. Ganî mîyanê komelî de peynîya hişmendîya tirkî bêra. Nê warî de her sazgeh û kes berpisîyar ê. Ganî ma hîna zêde ziwan û kulturê xo ra wayîr vejîyê û seba averberdişê ziwan û kulturê xo bixebitê. Ganî komel fîlm û tîyatroyê kurdkî seyr biko, muzîkê kurdkî bigoşdaro û kitabanê kurdkî biwano.”

‘Ziwanê ma asîmîlasyonî reyde rî bi rî mendo’

Hemsereka Komela Cigêrayîşî ya Kultur û Ziwnanê Mezapotamya (MED-DER) Mîne Karakaşe zî ard ziwan ke şar hêdî-hêdî ziwan û kulturê xo ra keweno dûrî û wina vat: “Keyeyî ziwanê xo nêmusnenê domananê xo, na yewe zî tehlukeyê vîndbîyayîşê ziwanî hîna zêdnena. Kombîyayîşê “Torê Ziwan û Kulturê Kurdan” seba ke verê nê asîmîlasyonî bêro girewtene keno ke yew xerîta rayîrî amede bikero. Na çarçawa de sekreteryayêka 7 kesan ra yana warye ameyê weçînitene.

Ziwanê kurdkî asîmîlasyonêkê çetinî reyde têrî mendo. Ganî şarê ma nê tehlukeyî bivîno. Çunke her şar bi ziwanê xo êno naskerdene û bi ê ziwanî zî esto. Ziwanê ma nasname û estbîyayîşê ma yo. Ma ganî na hişmendîye de bê û winî tevbigerê. Ma venga şarê xo danê ke bi ziwanê xo biwanê, qiseybikê û binusê. Her cayê Tirkîya de vera kurdan û ziwanê kurdan galê nîjadperestî ênê kerdene. Galê ke vera ziwanî ênê kerdene girîngîya ziwanî musnenê û ganî her kes bi na hişmendîye tevbigero. Ma venga komelê kurdan danîme ke ziwan û kulturê xo ra wayîr vejîyê, domananê xo bi ziwanê xo perwerde bikê û tewrê xebatanê pawitiş û geşkerdişê ziwan û kulturê xo bibê.”