Bayik. Apogîrî fikirîyayî, pê bawer kerd û ard ca

Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCKyî Cemîl Bayikî qala şert û mercanê ronayîşê PKKyî kerde û vat: ''Rayber Apo gama ke nêameyêne vîrê kesî eşte. Seke pê derzîne bîr keneno aver berd.

Hemserekê Konseya Rayberdişî ya KCKyî Cemîl Bayikî bi wesîleya serrgêra 44. ya ronayîşê PKKyî ANFyî rê qisey kerd. Beşo verên ê qiseykerdişê Bayikî bi kilmî wina yo:

''Serranê 1970an de vayê sosyalîzmî estbi. Kurdî neteweyêka bi mîlyonan bîyî la ameyêne înkarkerdene. Rayber Apoyî 1970an de pê sosyalîsmî bawer kerd. O çax Vakurê Kurdîstanî de kurdayetîye sey sûcêkî bîye. Rayber Apoyî vat ke Kurdîstan kolonî yo coka ganî seba azadîya ci têkoşîn bêro kerdene. o çax vera kurdan polîtîkaya qirkerdişî ameyêne caardene. Rayber Apo, Apogîran û PKKyî na raştîye fam kerde. Na raştîye Rayber Apo vet sehneyê tarîxî ser.

Kurdî ver bi çinbîyayîşî şîyêne û înan vatêne qey têkoşînêkê azadîye nêeşkenê bikerê. Rewşêka winasêne de Rayber Apoyî gamêka winasêne eşte ke qetî nêameyêne vîrê kesî û çewî pê bawer nêkerdêne. Ey gama verêne ya têkoşînî eşte. Seke Seke pê derzîne bîr keneno koma Apogîran awan kerde û aver berde.

Rayber Apoyî verî xîret kerd ke hişmendîye bivurnê. Ey vat rewşa nikayêne nêna qebulkerdene. Koma apogîran xo rê tay krîterî esas kerdî. Dewlete zî, hêzê bînî zî û komê bînî zî pê şaş mendî ke Apogîrî hende lez wina aver şîyê. Ma vejîyayî sehne ser. Ma qet yew hêz, dewlete û têgêrayîşî zî ra hêz nêgirewt. Ma bi sereyê xo dest pê têkoşînî kerd. O çax 6-7 rêxistinê kurdan estbîyî. Înan nêwaştêne ma aver şorê. 

Serranê 1970an de Tirkîya de hêzê çepî û Kurdîstan de zî PKK zaf aver şîbî. NATO û dewleta tirke vera çepgîran 12ê êlula 1980î de darbe kerde. Na darbe seba têkoşînê azadîye yê şarê kurdî zaf zehmey bîye. Têgêrayîşê çepî bîyêne qels la PKK vurîya hêzêko xurtêr. Zaf faktoran PKK payan ser verda. PKKyî vernî de têkilîya xo ya bi sîstemî birnayî, têkilîyê kanwazî peyê xo de verdayî, bi temamî verê xo da cuya azade û demokratîke ya kurdan, têna pê hêzê xo bawer kerd, têkilîyê embazîye sey esasê tewr girîngî dîyî. Milîtanê PKKyî bîyî wayîrê ruhê azadî. Nê krîteran PKK ard nê rojan. Apogîrî fikirîyayî, pê bawer kerd û ard ca.

Çeleyê 1976î de Anqara de kombîyayîşêk de ma bire girewte ke derbazê Kurdîstanî bibê. Hînî kadroyanê verînan karê xo Kurdîstan de kerdêne. Şehadetê Hakî Karerî ra dima 1977 de kadroyê Apogîrî vurîyayî kadroyê sîyasî yê cidî. Ma vurîyayî partîye. Semedê têkoşînê rêxistinkerde û organîkî PKK 27ê teşrîna peyêne ya 1978î de ronîya û PKKyî kongreya xo ya 1. kerde. Dewleta tirke pê darbeya 12ê Êlule waşt PKK çin bikera. La zîndan bi merkezê xoverdayîşî.

15ê Tebaxe de zî pê hemle cewab dîya darbe û kerdişanê dewlete. Hemleya 15ê Tebaxe serranê 90an de vurîya şorişê gandarbîyayîşî yê serewedaritişan. Dima dewlete waşt pê Komployê Mîyanneteweyî PKK û Rayberîye tasfîye bikera. La komployî ra dima Rayberîye paradîgmaya newîye viraşte û têgêrayîşê ma aver şîye. Pê kongreyanê KONGRE-GELî û ronayîşê KCKyî seba PKKyî prosesêko newe dest pêkerd. Rayberîye paradîgmaya komelê demokratîkî, ekolojîkî û azadîwaştoxê cinîyan vete werte. Xeta kolonyalîstan û qirkeran waşt na paradîgma çin bikera la fikrê winasênî qetî nênê qirkerdene. 

Rayber Apoyî Îmrali de sîstem deşîfre kerd, alternatîfêk na ro, kêmasîyê sosyalîzmî ercnayî û çareserîyê meseleyan pêşkêş kerdî. PKKyî rayîrê azadîye mojna merdimîye. Modernîteya Demokratîke, Neteweya Demokratîke, Konfederalîzmo Demokratîk, azadîwaştoxîya cinîyan, komuno demokratîke bîyî reçeteyê neweyî yê xelisîyayîşî. Rayîro raştikên Rayber Apoyî Îmrali de bi şert û mercanê zehmetan de eşkera kerd.

PKK seba azadîya şarê kurdî vejîyabi sehneyê tarîxî ser. PKKyî bi hişmendîya sosyalîzmî têkoşîn kerdêne la tede tesîrê fikrê netewe-dewlete zî estbî. Serranê 90an de gerîlayî bîyî zafêr, eşkayêne pêro Kurdîstanî azad bikerê. La nêweşîya îqtîdarbîyayîşî ra îmkanî nêşuxilîyayî, çalakîyê gerîlayan asta azadkerdişê Kurdîstanî de nêbîyî. Paradîgmaya Konfederalîzmê Demokratîkî ya Rayber Apoyî pêro beşê komelî îlaweyê têkoşşînî kerdî, kerd ke xeta rexnedayîşî cayê xo bigêra. Ma têgêrayîşo winasên nîyê ke nasnameyê bawerîye û etnîkî xo rê esas bigêrê. PKK destpêkî ra nata wayîrê hişmendîya neteweya demokratîke bi.

Rayber Apoyî xeta azadîya cinîyan 90an de awan kerde. PKKyî azadîya cinîyan, têkoşîn û rêxistinîya cinîyan sey parçeyê xo dîyî. PKKyî bi nê hawayî mîyanê komelî de vurîyayîşê pîlî kerdî. Rayber Apoyî temsîlîya têdûşte pawite. Nika pêro cinîyê dinya bala xo danê cinîyan ê kurdan ser. Her kesî dî ke hişmendîya demokrasî û azadîye pê têkoşînê azadîya cinîyan bena. Ma no ard ca.

Hişmendîya neteweya demokratîke fikrê şaran ê vera kurdan vurna. Sûrîye û Tirkîya de na hişmendîye way û biratîya şaran aver berde. Na hişmendîye Rojhelatê Mîyanênî de vurnayîşê pîlî kerd û şaran bi nê hawayî nefes girewt. Seba azadîya Kurdîstanî prosesêko newe dest pêkerd. Azadîya komelkî, azadîya şexsî û azadîya şarê kurdî kewtî mîyanê yewbînan. Na raştîye kerd ke şarê Kurdîstanî vera pêro hêrişan wurzê payan ser. Ney zî hêzêko pîl da têkoşînê azadîye û têkoşînê polîtîkî.

Rojhelato Mîyanên xeniqîyayêne. Pê paradîgmaya Rayber Apoyî seba şaranê Rojhelatê Mîyanênî rayîro newe yê xelisîyayîşî ame nîşankerdene. Xeta Rayber Apoyî hîna lez mîyanê şaranê Rojhelatê Mîyanênî de vila nêbîya. Coka erebî erey weriştî payan ser. Eke nê fikr û pardîgmaya Rayberîye bi lezêrî biresayêne nê şaran DAÎŞ nêvejîyayêne werte.''