Werxelê de termobarîk şuxilîya

Artêşa tirke dima ke hêrişê Werxelê kerd nêeşkaye tay malzemeyan bivêşna. Qilifanê nê malzemeyan de termobarîk ame tesbîtkerdene.

Tunelanê şerî yê Werxelê û çeperan de dima ke vewre helîyaye derheqê sûcanê artêşa tirke de delîlê neweyî vejîyayî werte. Gerîlayan dîmen û fotoyê nê çîyan qeyd kerdî. Kantonan ser de 'TERMOBARÎK' nusîyeno.

Artêşa tirke binkewtişê Garê ra dima 23ê nîsane de şewe hêrişê Zap, Metîna û Avaşînî kerdbi. Artêşa tirke paştdayîşê NATOyî reyde, pêro îmkanê teknîkî vera gerîlayan şuxilnayî û pêro normê huqûqî û merdimîye binpay kerdî; çekê kîmyewî û qedexeyî şuxilnayî.

5 madeyê kîmyewîyî ameyî tesbîtkerdene

Fermandarê Qeragehê Merkezê Pawitişê Şarî Murat Karayilanî 27ê kanûne de ANFyî rê qisey kerdbi û eşkera kerdbi ke înan tesbît kerdo le 5 çekê kîmyewîyî şuxilîyayî û nê çekî wina yê:

-Gazê sînîrî. Hucreyanê sînîrî çilqnenê, bêtesîr kenê û dima kişenê. Madeyo sereke yê nê gazî Tabun o.

-Çeka diyîne zî merdiman fatisnena, na çeke de gazê Kloropînî est o û tira Green Cross vajîyeno.

-Gazo bîn Yellow Cross o ke vêşneno û ziwa keno.

-Gazêko bîn merdiman bêhal verdeneo, hişan beno û felç keno.

-Gazo pancin gazê îsotî yo ke nawnayîşan de şuxilîyeno.

40 welatan rê raporî erşawîyayî

Hemserekê KNKyî Ahmet Karamusî 5ê sibate de Ajansê Mezopotamya rê qisey kerd û vat: ''Kanîmasî, Avaşîn û Metîna de hêrişan de 322 reyî çekê kîmeywîyî şuxilîyayî. Tay dezgehan nê cayan de cigêrayîşî kerdî, merdiman ser de testî kerdî. Reyna îsbat bi  ke  Tirkîya çekanê kîmyewîyan şuxilnena. Ma nê hêrişan ser o raporî amade kerdî û 40 welatan rê şawitî. Ma Rêxistina Qedexekerdişê Çekanê Kîmyewîyan (OPCW) rê zî nê raporî şawitî. Ma delîl û raporî şawitî înan. Ma zaf reyî muracat kerd. La heta nika cewabêk nêdîya raporanê ma. Çunke Tirkîya endama NATOyî ya coka tira dûrî vindenê.''

Karamusî îfade kerd ke 550 dewan de çekê kîmyewî şuxilîyayî û vat: ''Nê hêrişan de zaf kesî birîndar û nêweş bîyî. Înan muracatê dezgehanê weşîye kerd la heyf ke bêvengîyêka pîle est a.''

Merkezê Çapemenî û Îrtîbatî yê HPGyî bîlançoya şerê 2021î weşanayî û da zanayene ke 40 gerîlayî rîyê çekanê kîmyewîyan ra şehîd bîyê. Tunelanê şerî yê Werxelê û çeperan de dima ke vewre helîyaye derheqê sûcanê artêşa tirke de delîlê neweyî vejîyayî werte. Gerîlayan dîmen û fotoyê nê çîyan qeyd kerdî.

Gazê têmîyanî

Bîdonê asîtî yê ke her ca vêşnennê ameyî dîyene. Aseno ke bi desan lîtreyê asîtê tûjî û madeyê bînî ameyî têmîyankerdene û bîyo gaz. Zanîyeno ke no gaz eşkeno merdiman bikişo. Nê delîlî eşkera kenê ke dewleta tirke madeyan têmîyan kena û wazena gerîlayan jehrî bikera.

Kartonê Termobarîkî

Mîyanê nê belgeyan de kartonê ke ser de 'Termobarîk' nusîyeno, aseno. Na bombaya termobarîkî (vakum) germî ra nişka ra teqena û dorme rijnena. Coka na Peymana Cenevre de ameye qedexekerdene.

Termos yunankî de yeno manaya 'germîye' û baros zî yeno manaya 'pesto' yanî pelçiqnayîş. No made eşkeno hewa têmîyan bikero dima zî bi fîtîlê elektronîkî bêro teqnayene. Teqayîşî ra dima zî adir û pêlê pestoyî danê hedefan ro.

Şerê Afganîstan û Iraqî de nê bombayî zaf şuxilîyayî ke hetê Amerîka û Rûsya ra ameyî berardene. Rêxistina Teqîbê Heqanê Merdiman raporêkê xo de vat ke no made merdiman parçe keno.

Tunelan de şuxilîya

Dima ke Merkezê Îrtîbarî û Çapemenîye yê HPGyî ra dîmenî ameyî girewtene  ame parekerdene ke artêşa tirke nê motodê çeka kîmyewîye, çekanê sofîstîkan zî şuxilnena. Nê madeyî hewayî ra vera tunelanê şerî şuxilîyayî. Gerîlayanê Girê Sorî û Werxelê yê ke vera înan termobarîk şuxilîya dabi zanayene ke ''Teqayîşî ra dima lerzêko pîl ê sey erdlerzî qewimîya.''