Ziwan seba heme neteweyanê serê dinya zaf muhîm o. Her milet bi ziwan û kulturê xo beno milet. Mileto ke bi ziwan û kulturê xo perwerde, edebîyat, huner û polîtîka nêeşkayo bikero, o milet bandura miletanê bînan de helîyeno û bihiş û bêruh rîyê erdî ser o beno pak û şono. 

UNESCOyî (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) 17ê sibata 1999î de tarîxê 21ê Sibate sey Roja Ziwanê Dayike ya Dinya (International Mother Language Day) îlan kerd. Na roja taybetîye de amanc teşwîq û pawitişê bêjbibêjîye ziwanan, verê vîndîbîyayîşî ziwanan girewtiş û dîqetantişê ziwanan ê ke sînorê vîndîbîyayîşî de yê. 

Ziwanê dayîke, ziwanêko kesêk dayîka xo ra yeno dinya  û museno û keye û dor û dorê ci de yeno qiseykerdene yo. Ziwanê dayîke, teyna haceta têkilîye nîya, eynî wext de ziwan, parçeyê girîngê nasnameyê kulturî yo û pawitişê ziwanî, seba averşîyayîşê mîrasê kulturî zaf muhîm o. Dinya de 7.000 ra zêde ziwanî yenê qiseykerdene, labelê nê ziwanan ra %40 ra ziwanî ver bi vîndîbîyayîşî şonê û çiheyf ke tayê zî sînorê vîndîbîyayîşî de yê.

Pîrozkerdişê 21ê Sibate Roja Ziwanê Dayîke ya Dinya de amanc, ziwanê sey kurdkî yê ke binê keda û sînorê vîndîbîyayîşî de yê, seba pawitiş û xurtbîyayîşê nê ziwanan, dîqetantiş û haydarkerdiş o. 

Tarîxê 21ê Sibate

Peyê pîrozkerdişê 21ê Sibate Roja Ziwanê Dayîke ya Dinya de perse Tevgerê Ziwanê Bengalî (Bengali Language Movement) est o. No tevger serra  1952 de paytextê Bangladeşî (o taw Rojhelato Pakîstan) Dakka de dest pêkeno. O taw hukmatê Pakîstanî; urdîskî tek ziwanê resmî îlan keno û heqê şaro ke bengalskî qisey keno nêdayo ci. 21ê Sibate serra 1952 de aktîvîst û wendekarî nê qerarê hukmatî prosteso kenê. No protest û çalakîye de polîsî qalê protestokeran kenê û zaf kesan cuya xo vîndî kenê. No serebût, mucadeleyê xoserî yê Bangdeşî de beno gamêka girînge û seba pawitişê ziwanê bengalkî beno sey yew nîşanî. UNESCOyî serra 1999 de qebul kerd ke no serebût seba heme miletan dinya wayîrç manaya gerdûnî yo û coka 21ê Sibate “Roja Ziwanê Dayîke ya  Mîyanneteweyî“ îlan kerd.

Amancê Roja Ziwanê Dayîke ya Mîyanneteweyî

* Bêjbibêjîye ziwanan seveknayene

* Ziwanê dayîke de teşwîqkerdişê perwerdeyî 

* Heqanê ziwanî pawitene

*Baleantişê ziwananê ke binê tehlukeyê vîndîbîyayîşî de yê

Goreyê doneyanê UNESCOyî her di hewteyan de yew ziwan beno vîndî. Seba ke ziwanî vîndî nêbê cor ra zî ma çend madeyî nimûneyî dayî UNESCOyî nîşan daye. Labelê nê bes nîyê. Ganî seba ziwanî perwerdeyî, festîvalî, çalakîyî, konferansî; û reyna warê hunerî de, polîtîka de çi destê merdimî ra yeno bikero. Çîyêko tewr muhîm no yo; ganî merdim ziwanê dayîke bimusnayo domananê xo û înan reyde tim ziwanê dayîka xo de qisey bikero.

Şarê Kurdîstanî û Kurdkî

Şarê Kurdîstanî bi serran o seba ziwan û heqanê xo yê bingeyan têkoşîn keno. Nê têkoşînî de şarî zaf bedelê giranî dayî: merdî, erzîyayî zîndanan, şîyî surgunan, welatî ra vejîyayî û îşkence dî, îşkenceyan de merdî. Labelê reyna zî şarê Kurdîstnî ziwan û heqanê xo yê bingeyan ra fek ranêverda û ewro bi ziwanê xo sazgehanê xo de, şaredarîyanê xo de, komelanê xo de bi ziwanê xo perwerde keno. Reyna netîceya têkoşînê serran, weşanxaneyî, radyo û televîsyonê ke bi kurdî weşanan kenê akerdî. Û reyna bi ziwanê kurdkî rojnameyî, kovarî û kitabî nuştî û vetî. Bitaybetî  kar û xebatê Enstîtuya Kurdî yê Îstanbulî, Enstîtuya Kurdî yê Amedî, Weşanxaneyê Vateyî, Weşanxaneyê Roşna seba ziwanê kurdkî zaf muhîm ê.

Ewro dewleta Tirke çiqas nêwazena zî televîzyananê xo de ca dana kurdkî zî, ûnîversîteyan de zî reyna beşanê ke bi kurdkî pewerde kenê, akena. Nê heme çîyî netîceyê têkoşînê tevgerê azadîye vejîyayî meydan.