Salih Muslim: Ma dişmenîye ney, çareserîye wazenê

Endamê Konseya Serekîye ya PYDyî Salih Muslimî ard ziwan ke kurdî sey leteyêkê Sûrîye çareserîye wazenê û vat ê çewî rê dişmenîye nêkenê.

SALIH MUSLIM

Heyetê Tahrir el-Şam(HTŞ) bado ke artêşa Sûrîye xo peyser ante Heleb fîna dest û dima ra Hama girewt binê kontrolê xo û verê xo da Humusî. Çeteyê dewleta tirke Artêşa Mîlî ya Sûrîye (SMO) zî hêrişê Şehba û Tirl Rifetî kerd ke tede 200 hezarî ra zafêr kesî est ê. Rîyê hêrişan zafê şarî Tebqa û Reqa de ame cakerdene. Artêşa tirke û SMO dewanê Minbicî danê bombayan ver. Mabênê çeteyan û Meclîsê Leşkerî yê Minbic û Tebqa de pêkewtişî qewimîyenê. Xora DAÎŞo ke çolan de bibo dest pê hêrişan kerd.  Naye ser o QSD û Meclîsê Leşkerî yê Dêrazorî mudaxale kerd û ver bi sînorê Iraqî aver şiyî.

Endamê Konseya Serekîye ya Partiya Yekîtiya Demokrat (PYD) Salih Muslimî derheqê rewşa peyêne ya herême de cewab da persanê ANFyî. 

Heleb de rewşa ke bi hêrişan dest pê kerd yena çi mana?

Nê hêrişî hetê HTŞyî ra ke nameyê ci yo verên El-Nusra yo, yenê kerdene. SMO zî paştî dano ci. HTŞ mîyanê xo de rêxistinkerde û bidîsîplîn o. SMO zî hetê dewleta tirke ra ameyo pê, û çeteyê bi pere yê ke xo bi dişmenîya vera kurdan weye kenê. Dewleta tirke ra talîmat genê û mîyanê înan de xeylê grûbî est ê. La pêro çete yê. Nê wird grûban pîya hêriş da destpêkerdene û la hetê HTŞyî ra yeno îdarekerdene.

Kam bi kamî şer keno, îtîfaqê neweyî yenê ronayene?

Rûsya, Hîbullah û Îran cepheyêkî temsîl kenê. Hetê bînî ra HTŞ cepheyêkî temsîl keno. Tekîlaya HTŞyî bi Tirkîya hol a. Hetêkê bînî yê şerî zî ma yê, yanî hêzê Sûrîye yê ke Îdareyê Xoserî reyde têgêrenê.

Herême de têgêrayîşê  DAÎŞî newera dest pêkerd?

Xora pîya destpêkerdişê nê hêrişan înan zî cade dest pê hêrişan kerd. hetanê rojhelatê Humusî de dest na dewan herêman ser. Ê zî cayê xo hîra kenê. Çolan de xora bibî. Seba ke sînorê ma de yê no vera ma tehluke yo. Hêzê ma zî nê semedî ra heta Dêrazorî do cayê xo hîra kenê.

Şima derheqê HTŞyî de senî fikiryenê?

Sûrîye de wextê destpêkerdişê şerî ra her kesî qala çareserîya sîyasîye kerdêne. Rîyê Tirkîya ra kurdî nê prosesê çareserîya ra dûrî ameyî tepiştene. Seba ke kurdî masa de nêniştê ro çareserî zî nêbî. Nika rewşe bedilîyena. HTŞ metodanê cîyayan afirneno. Eke HTŞ pratîk de zî bibedilîyo û binê kontrolê dewleta tirke de mebo ma eşkenê yew masa de ronişê û qisey bikerê. HTŞ vano înan xetayanê xo yê 2012î ra dersî girewtî û qala yewîye keno. Goreyê xeylê erjnayîşan, Sûrîye de qala sîstemê federalî yê bi hîrê hetan yeno kerdene. Rojhelat de herêmêka sunnî, herêmêka kurde û hetê rejîmî ra sîstemêko federal. Nêzano çend raşt beno la miheqeq dewrêko newe do dest pê bikero.

Mabênê şima û HTŞyî de pêvînayîş û temasî est ê?

Bi rayîrê mabênkar û koalîsyonî tay pêvînayîşê ma bi HTŞyî benê. Seba ke taxanê kurdan ê Helebî de wa pêkewtiş mevejîyo  tay temasê ma bîyî. Ê vanê nîyetê înan çîno ke hêrişê ma bikerî la rojanê verê ma de sebeno ma nêzanê.

Pîya bi rewşa newî tekîlîyê Îdareyê Xoserî û Amerdîka û Rûsya do senî bo?

Tay raştîye est ê; heta nika kurdî tewrê munqeşeyanê çareserîye nêkerdî coka çareserîye nêbî. Nika mecbûr manenê kurdan zî tewrê ci bikerî. Ê diyînî zî ame vînayene ke Meseleya Kurdan meseleya Rojhelatê Mîyanênî ya. Heta ke meseleya kurdan çareser mebo meseleya Rojhaletê Mîyanînî nêeşkena bêra çareserkerdene. Îdareyo Xoser het û parçeyêkê çareserîye yo. Kurdî leteyêkê Sûrîye yê û çareserîye wazenê. Çewî rê dişmenîye nêkenê.

Mesajê Îsrailî yê semedê meseleya kurdan yenê çi mana?

Ma nêeşkenê raştîyan nêvînayîşî ra bêrê. Yahûdîyî leteyêkê Rojhelatê Mîyanênî yê. Beno ke çew vera tay polîtîkayanê xi vejîyeno la no raştîye nêbedilneno.Eke sey mutefîkî bivînayêne heta nika çîyo ke hewce keno kerdêne. Qetîyen çîyo winayên çîno.

Rojawanê Firatî de estbîyayîşê  QSDyî, Reweşa Minbic û Dêrazorî senî na?

Minbic xora herêma Îdareyê Xoserî ya. Ganî sey Heleb û Til Rifetî nêro destgirewtene. Hêzê ma do Minbicî bipawê.

Goreyê şima çareserîya nê krîzî çîyo?

Sûrîye de gama ke şorişî dest pêkerd, ma wayîrê erjanê şorişî vejîyayî. Ma wayîrê çareserîya neteweya demokratîke vejîyayî. Goreyê nê ma  xo rêxistine kerd. Ma Îdareyo Xoser na ro ke tede heme şarî û bawerîye est ê.  Hetanê bînan no qebul nêkerd. Sere de dewleta tirke qebul nêkerd. Înan şer vîjna û heta nika şerî dewam kerd. Xora semedê ma xopawitiş zî zaf muhîm o. Ma nê zî kenê. Pêkerdişo komelkî yo ke ma pêard o nimûneyo muhîm o.