Goreyê UNESCOyî dinya de nêzdîyê 6 hezar ziwanî yenê qiseykerdene û nînan ra 2 hezar û 500 ziwanî binê tehlukeyê vindîbîyayîşî de yê.

Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî zî derheqê muhîmîya ziwanî de wina vatbi: ‘‘ziwan bi xo, zihnîyet, exlaq û estetîk, hîs û fîkro ke şarêk qezenc kerdo, pêserîya nînan a komelkî ya. Yew komelî çiqas ziwanê xo vindî kerdo û kewto binê tesîrê ziwananê bînan, no yeno nê mehneyî ke hende ameyo kolonîzekerdene, raştê asîmîlasyon û qirkerdişî ameyo.‘‘

Rojhelato Mîyanên ke xeylî şarî têhet de cuyenî, tîya de tena ziwanê welatanê serdastan de perwerde yeno dayene û ziwanê serdestan aver şînî.

Vakurê Sûrîye û Rojawan, ke sey dinyayêka qickek a, de ziwanê cîyayî yenî qiseykerdene. Şarê kurdî ya pîya  ereb, suryanî, ermenî û çeçenî pêro pîya cuyenî û ziwanê xo de perwerde vînenî.

Şorişê Rojawanî ra ver cayê ke tena perwerdeyê erebkî rê destûr estbi, ziwanê bînî binê tehlukeyê çînbîyayîşî de bî. La şorişî ra dima hetê Îdareyo Xoser ra vernîya ziwananê bînan amî akerdene. Seba perwerdeyê ziwanê maye xebatî ameyî kerdene û nika Vakurê Sûrîye û Rojawan de perwerdeyê  kurdkî, erebkî û suryankî yeno dayene. Îdareyo Xoser seba averberdişê ziwananê bînan zî xebatê akerdişê mekteban keno.

Bajaranê  Rojawanî de, ke şarî bi zengînîya xo ya kurlturî yew ca de cuyenî, nînan ra yew zî Serêkanîyê ya ke şarê cîya-cîyayî tede yê. Bi sebebo ke rejim destûra ziwananê şarî nêdayo, nika xeylî ziwanî çînbîyayîşî rê rî bi rî yê. Serêkanîyê de mektebê ke pabesteyê Îdareyê Xoserî yê, înan de perwerdeyê kurdkî û erebkî yeno dayene.  Perwerdeyê ermenkî, suryankî û çeçenkî zî goreyê îmkanan yeno plankerdene.

Vervatoxê Îdareyî yê Mektebanê Sêrekanîyê  Îdrîs Hecî Hesenî da zanayene ke şarê ke bi serran o ziwanê xo ra mehrûm ameyî verdayane nika ziwanê xo de perwerde vînenî û ê seba  perwerdeyê ziwananê bînan zî xebityenî.

Maliman zî perwerdeyê ziwanê maye rê keyfweşîya xo arde ziwan û va: ‘‘Perwerdeyê kurdkî ma rê sey xîyal bi. Wextê rejimî de  ma mektaban de çîyek fam nêkerdêne, ma xo sey xerîban hîs kerdêne.  Ziwanê merdimî  nasnameyê merdimî yo. Coka wendekarê ma nika zaf şa yê ke ziwanê xo de derse vînenî û nê ya pîya ziwananê bînan zî musenî.  Şarê Serêkanîyê ziwanê xo ya pîya yê şaranê bînan zî museno û no zî cuyeya hempare hîna xurt keno.''