Qanûnê Sezarî (Pê nameyê xo yê erebkî Kayser) ê Dewletanê Yewbîyayeyan ê Amerîka (DYA) yo ke vera Sûrîye ambargo keno, yeno pawitene ke 17ê hezîrane de do bikewo dewre. Qanûno ke sey ''Çeka ekonomîke ya DYA ya vera Sûrîye'' yeno namekerdene, bazarê Sûrîye felç kerd.

Rixmo ke qanûn hema dewre de nîyo lîraya Sûrîye vera dolarî helîyena û her deqa tesîrê bazaran kena. Lîraya Sûrîye 40 rojanê peyênan de pê rêjê se ra 200 vera Dolarî bêqîmet bîye. Dolarêkê Amerîka destpêkê menga gulane de 1200 lîraya Sûrîye bi labelê vizêr (8ê hezîrane) nêmroje yew dolar bi 3443 lîraya Sûrîye. Mudaxelayan ra dima dolar kewt bi 2850 lîraya Sûrîye.

Nê têgêrayîşî bi hawayêkê xirabî tesîrê bazarî kenê. Hem esnafî hem zî şarî pê rewşa qayîl nîyê. Eke rewşe wina dewam bikera welat de krîzo ekonomîk do biqewimo.

Qamişlo de seba ke ma bizanê vaya dolarî çendek a ma kewenê ofîsê dowîzan. Wayîrê ofîsî vano ke sebebo bingeyî yê rewşa nikayênî qanûnê Sezarî yo labelê sermayedaran zî dolar bazarî ra apey girewt ke no rewşe rê tesîrê xirabî keno.

Wayîrê ofîsî 100 dolar vurneno 4600 lîraya Sûrîye û vano: ''Serra 2011î de şerê zereyî yê Sûrîye ra verî 100 dolar 4600 lîraya Sûrîye kerdêne. Vîrusê Korona ra verî zî 100 dolar bi 130.000 lîraya Sûrîye bi. 4 rojî verê cû 100 dolar kerdêne 200.000 lîraya Sûrîye. Nika zî goreyê na saete 15:00 100 dolar keno 300.000 lîraya Sûrîye.''

Wayîro ke nêwaşt nameyê xo eşkera bikero îfade keno ke sebebo tewr pîl ê na rewşe Qanûnê Sezarî yo. Labelê tewirê sermayedarano ke dolarê xo pîyasa ra apey antî sebebêko pîl ê reşwa nikayêne yo.

Sûrîye nika sey herêmanê rejîmî, herêmanê Rojawanê Kurdîstanî û herêmanê îşxalê Tirkîya parçe bîye ke nika zî naye ra ekonomî zî ci parçe keno.

Şam, Qamişlo û Îdlîb de erjê dolarî yewbînan ra cîya yo. Cerablus û Ezazê de ke dewleta tirke îşxal kerd, bi giranî lîraya tirkan yena xebitnayene.

''Qanûnê Pawitişê Sivîlî yê Sûrîye Caesar'' 18ê kanûne de Senatoyê DYA de amebi qebulkerdene. 21ê kanûne de zî hetê Serekê DYA Donald Trumpî ra qanûn amebi tesdîqkerdene. Yeno pawitene ke 17ê hezîrane de kanûn do bikewo dewre.

Lîraya Sûrîye serra 2011î ra nata bi nê hawayî vera dolarê Amerîka bêqîmet bîye:

2011: Yew dolarê DYA = 47 Lîraya Sûrîye

2012: Yew dolarê DYA = 70 Lîraya Sûrîye

2013: Yew dolarê DYA = 300 Lîraya Sûrîye

2014: Yew dolarê DYA = 440 Lîraya Sûrîye

2015: Yew dolarê DYA = 590 Lîraya Sûrîye

2016: Yew dolarê DYA = 600 Lîraya Sûrîye

2017: Yew dolarê DYA = 470 Lîraya Sûrîye

2018: Yew dolarê DYA = 460 Lîraya Sûrîye

2019: Yew dolarê DYA = 1000 Lîraya Sûrîye

2020 (heta nika): Yew dolarê DYA = 1400 Lîreyê Sûriyeyê