CO2 yo zêde do hewranê nîmzan raste ra wedaro

Goreyê cigêrayîşêk ke DYA de ame kerdene, eke nisbetê karbondîoksîtî yo ke yeno vilakerdene bibo zêde, do ‘hewrê nimzî’ raste ra wedarîyê û do na yewe zî bibo sebeb ke germîya globale hîna bibo zêde.

Cigêrayîş hetê Jet Propulsion Laboratory a pabesteya Daîreya Feza û Hewakarîye ya Amerîka (NASA) ra ame kerdene û netîceyê ci kovara Nature Geoscience ameyî weşanayene.

Cigêrayîş de bale ancîyaye serê hewranê bi nameyê ‘Stratocumlus’an ke 500 metreyî rah eta 3 kîlometreyî erdî ra berz ê û nameyê ‘hewrê nizmî’ zî nîyayo înan ra. Cigêrayîş de role nê hewran ê vernîya tîrêjanê rojî ser o ame vindertene û hîşyarî ameye kerdene eke nisbetê vilakerdişê karbondîoksîtî (CO2) ya dinya hîna bibo zêde, ê hewrê nimzî do raste ra wedarîyê.

Goreyê cigêrayîşî, eke nisbetê partîkulan ê hewrî 1200 bo, do hewrî raste ra wedarîyê. Nisbeto mewcûd ê hewran nika 400 ppm yo, eke eke qasê hîrê hendeyî bibo zêde, do no felaket virazîyo.

Cigêrayîşî de ame vatene eke vernîya zêdebîyayîşê CO2’yî nêro girewtene, nê hewrê ke dinyaya ma tîrêjanê rojî yê biziraran ra pawenê, do raste ra wedarîyê.

Goreyê mûsnayoxê Unîversîteya Melbourne Malte Meînhausenî ke cigêrayîşê sazîya NASA şîrove kerd, ard ziwan ke eke vilakerdişê karbondîoksîtî bi nê hawayî dewam bikero do hewrê nimzî mîyanê 100 serran de raste ra wedarîyê. La goreyê eksperta Fransayije Marîe Breone no proses beno ke tewr tay 300 serrî dewam bikero.

Breone heman wextî de da zanayene ke saya sermayegozarî û polîtîkayanê ke vilabîyayîşê gazê serayî kemî kenê, do qesawetê ke NASA îşaretê înan kena, bêrê ereyfînayene.