Artêşa tirke merganê leşkeranê xo ser o senaryoyan nusena

Mergê leşkeran ê ke rayaumûmîye ra nimîyenê parçeyêkê şerê taybetî yê. Artêşa tirke hem merdeyanê xo nimnena hem zî wina manîpule kena ke nê merdeyî gerîla yê.

KIŞTEYÊ ARTÊŞA TIRKE

Rojanê peyênan de nişka ra leşkerê ke kişîyayê ameyî eşkerakerdene. Xora netîceya çalakîyanê gerîlayan ê bitesîran de mergê leşkeran qewmöîyenê. Mergê leşkeran ê ke rayaumûmîye ra nimîyenê parçeyêkê şerê taybetî yê. Artêşa tirke hem merdeyanê xo nimnena hem zî wina manîpule kena ke nê merdeyî gerîla yê. Rojanê peyênan de dewleta tirke bi zûranê sey ''vindî bîyo, ginayo war, xo kişto'' keyeyan rê vana ke domanê înan ê leşkerî merdê. La nê leşkerî şer de mirenê.

Goreyê doneyanê Fermandarîya Qerargehê Merkezî ya HPGyî 2021 de 861 leşkerî kişîyayî û 128 leşkerî birîndar bîyî; 2022 de 2 hezar û 942 leşkerî kişîyayî û 408 leşkerî birîndar bîyî; 2023 de 919  leşkerî kişîyayî û 128 leşkerî birîndar bîyî û destepêk heta nika 2024 de 100 ra zafêr leşkerî kişîyayî. Nînan ra mergê çend tenan rayaumûmîye rê ameyê eşkerakerdene?

Yew-di keyeyanê înan ra ber zaf çew sebebê merganê leşkeran nêzaneno. Xora zafê nê leşkeran leşkerê kîrakerde yê û mîyanê înan de leşkerê payeberzî zî zaf ê. 

Wextê îqtîdarê AKPyî de mîyanê artêşa tirke de caardişê keyfî yê vera leşkeran zêdîyayî. Îqtîdar leşkeran sey karkeran vîneno. Na rewşe hetê komelê Tirkîya ra zaf nêzanîyena. Mergê ke sey xokiştiş û zaîyatî yenê mojnayene raştîya gemarinîya îqtîdar û artêşa tirke zî eşkera kenê. Teyna hîrê serranê peyênan de bi nê hawayî bi seyan leşkerî merdî. Mîyanê leşkeran de şerê bêmabênî ra meseleyê psîkolojîkî zêdîyenê.

 Artêşa tirke bi zûra 'cephe de ma vernî de yê' leşkeranê xo şawena serê gerîlayan û leşkeran nê waran de teyna verdena. No zî tesîrê psîkolojîya leşkeran keno. Leşkerî waranê gerîlayan de tim raştê çalakîyan yenê. Leşkerî fam kenê ke eke gerîlayî bierzê înan ser, çew do nêreso hewarê înan û ê do bimirê. 

Platformanê medyaya dîjîtale de tayê nê raştîyan yenê eşkerakerdene. Leşkerî nê platforman de eşkera kenê ke cepheyanê şerî û baregehan de çi qewimîyeno. Xora nê eşkerakerdişan ra leşkerî yenê muhakemekerdene zî. 2023 de Serekîya Artêşa Tirke ya Pêroyîye seba ke verê vilabîyayîşê raştîyan bigêrê leşkeran rê şuxilnayîşê medyaya dîjîtale qedexe kerd. Îqtîdarê sey AKPyî tim wazenê hayîdarbîyayîşê şarî kontrol bikerê. Erdogan zî wina keno. 

Xûlasa ganî bizanîyo ke mergê leşkeran şikdar ê. Ganî înfazê mîyanê artêşa tirke bêrê persayene. La îqtîdarê Erdoganî komel wina girewt binê faşîzmê xo ke kam na babete de vengê xo bikero ey sey xayînî mojneno. Çîyê ke qewimîyenê binê nameyê qederî de şarî rê yenê ferzkerdene. 

Bi nê hawayî komelo ke operasyonanê îşxal û netîceyanê înan ra bêxeber verdîyeno mehkumê binkewtişî beno. Erdogano ke Hîtlero ewroyîn û qirker o, teyna şarê kurdî ney pêro muxalîfanê komelî keno hedef. Eke komelê kurdan wazeno raştîyan bizano ganî biewnîyo zelalîya têgêrayîşê azadîye yê kurdan ra. Çunke têgêrayîşê azadîye bingeyê krîteranê xo yê exlaqî û polîtîkayan de tim raştîyan bi belgeyan pêşkêşê komelî keno.