Kaplan: Ma derheqê kurdkî de xorexnekerdişê xo danê

Hetkarê Hemserekanê HDPyî Kaplanî ard ziwan ke semedê betalkerdişê polîtîkaya asîmîlasyonî ya sîstemî gamê pîlî nêerzîyayî coka Kampanyaya Kurdkî ya HDPyî xorexnekerdiş o.

Hemvervatoxê Komîsyonê Teqîpkerdişê Xartîya Rayîrî ya Kurdkî Salîm Kaplanî derheqê Kampanyaya Kurdkî ya HDPyî ke 21ê Sibate Roja Ziwanê Dayîke de daye destpêkerdene de ANFyî rê qisey kerd.

Kaplanî bale ante muhîmîya ziwanê dayîke ser û vat: ''Hetê zanîstî ra zî ameyo îspatkerdene ke merdimê ke bi ziwanê xo benê pîl û ciwîyene xo ra bawerê û karekterê înan hîna zixmê. Eke merdim pê ziwanê xo biciwîyo komelê weşî yenê afernayene. Goreyê Konfuçyusî afernayîşê yew komelî zî çînkerdişê ci zî pê ziwanî beno. Ziwan verî merdimî dima ra zî komelî resneno. Merdimo ke ziwanê xo ra bêro qerfnayene her çîyê xo ra beno. Tarîxê komelbîyayîşê merdiman eynî wextî de tarîxê averşîyayîşê ziwanan o. Çoka neştero ke dîyeno ziwanî rê senî ke bidîyo averşîyayîşê merdimîye ro.''

Kaplanî wina dewam kerd: ''Serranê 2000an de rixmo ke goreyê mevzuatê YOKî û qanûne bingeyî qedexe nîyo seba ke wendekaran unîversîteyan de ziwanê kurdkî sey ziwano bivîjnayîş waşt 20 hezar wendakarî erzîyayî zîndanan. Tekîlîya 18 hezar wendekaran bi unîversîteyan birîyaye. Seba ke waşt bi ziwanê 50 mîlyonan perwerde bivînê wendekarî unîversîteyan ra ameyî eştene. Wendekarê ke erzîyayî zîndanan zafê înan rê ceza ameye birnayene. 1940an de Walîtîya Erzînganî semedê her çekuya kurdkî cezaya 5 lîra birnayêne. Eke çew biewno tarîxê komere ra çew vîneno ke serê înkarê ziwanê kurkî, îmha û asîmîlasyonê vera kurdan de ameya ronayene. Seserra ke komare vera ziwanê kurdkî heqanê merdiman binpay kena. Hukmat bi sîstemê perwedeyî yê4+4+4î polîtîkaya asîmîlasyonî xorîyêr kerde. Eke ma pê xebatanê HDPyî warêko demokratîk înşa bikerê no sîstem Dîwanê Edaletî yê Laheyî de do bêro muhakemekerdene.''

Kalanî Kampanyaya Kurdkî ya HDPyî sey xorexnekerdişî name kerd û vat: ''Ma pê na kampanya asîmîlasyonê Tirkîya yê vera kurdkî yo ke seserrî yo yeno domnayene rê vanê hînî bes o. Ma semedê kurdkî û ziwanê dayîke yê şaranê bînan ê Tirkîya polîtîkayê xurtî rayra nêberdî. Şertî senî kerat benê wa bibê ganî ma ziwanê dayîke bikerdêne aktîf. Nê semedî ra ma xo rexnê kenê. No xorexnekerdiş do qale de nêmano, ma do pratîk de zî bîyarê ca.

Sîstem hêriş keno, zor dano, xîret keno ke asîmîle bikero. Çi heyf ke vera nayî şarê kurdî û dezgehanê ci de reflekso cîdî nêvejîya werte. OHALo ke badê 2015î bi mende verî Enstituya Kurdî û Kurdî-Der hedef girewtî. Bi hezaran kesan perwedeyê kurdkî girewtêne. Îqtîdar nayî ra tersa. Serranê peyênan de HDP de tirkî bîye hekîm. Hem ma  hem zî şarê ma ra rexneyî ameyî. Coka ma qerar girewt ke seba ke verî kurdkî mîyanê partî de bêro qiseykerdene ma wina yo komîsyon na ro û 21ê Sibate de dest pê seferberîya perwerdeyî kerd. Komîsyon heme dezganê komelê sîvîlî ke heta ewro semedê averşîyayîş û pawitişê kurdkî kede û bedelê pîlî daye reyde do seba ke kurdkî bibo ziwano fermî û yê perwerdeyî do xebatan bikero.''