Polîtîkaya dewleta tirkî ya zîndanan çend şino xirabêr bena. Bi taybetî zî seba sîyasîyan zindanî sey îşkencexaneyan ê.

Wextê hukmatê AKPyî de zulm û zordarîya zîndanan zafêr bîyo. Heme heqê tepişteyan destî ra yenî girewtene û raştê îşkenceyanê cîya cîyayan yenî. Hukmat wazeno ke bi zextî îradeyê hepsîyan teslîm bigêro la xoverdayîşê hepsîyan zî hemverê zextan de her roje hîna beno xurt.

Xeylî dewletê bînî seba şertanê ciwîyayîşî yê şaranê xo hewlêr bikerî têgêrene, dewleta tirkî şaran rê viraştişê zîndananê neweyan wehd kena. Goreyê plankerdişê Wezîrîya Edeletî yê 2018î 53 zîndanê neweyî do bêrî viraştene.

291 qefilnaye, 70 akerde, 3 ê perwerdeyî 7 zî qefilnaye yê domanan, 8 qefilnaye û 5 akerdeyî yê cinîyan temamî de 384 zîndanî estî, 53 zîndanê bînî zî nînan ser benê zêde.

Zîndanê ke newe yenê înşakerdene goreyê polîtîkaya tecrîdî ya ke serê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî ser o yena domnayene, yenê viraştene.

Goreyê îstatîstîkanê 2016î welatê ke tewr zaf zîndanî tede yenê viraştene de Tirkîya rêza dîyine de ya.

Wexto ke AKP ame îqtîdar 59 hezar û 429 kesî zîndanan de bî la nê 16 serran de hûmara tepişteyan çarlab zafêr bî û nika tawr tay 246 hezar û 416 kesî ra zafêr hepsîyî estî.

Goreyê raporê Komela Cimatî ya Sivîlî ya Sîstemê Înfazê Cezayî  (CÎSST) mabênê 2005-2015 de hûmara hepsîyan 55 hezarî ra heta 176 hezarî zêdîyaye û na hûmare ewro 260 hezarî ra ravêrta. Nê hepsîyan ra 500 ra zafêrî nêweş î û 402ê înan xidar ê. Xora xeylî nêweşê ke dewlete mergî rê terk kerdîbî meyîtê înan zîndanan ra ameyî vetene.

Serekê Komela Heqê Merdiman (ÎHD) ya Amedî Abdullah Zeytunî derheqê qewimîyayîşanê zîndanan de ANFyî rê qisey kerd.

Zeytunî da zanayene ke îqtîdaro sîyasî zindanan de bi keyfî têgêreno û wina domna: ‘‘Îxlalkerdişê heqanê ke bi keyfî yenê kerdene açaryayî îşkenceyî. Atmosferê sîyasetê Tirkîya tewr zaf zî hepsîyan ser o tesîr keno. Bi taybetî zî hepsîyanê polîtîkan rê nizdîbîyayîşo taybet esto. Sere de zîndanê Xerpêt, Tarsûs û Patnosî heme zîndanan de no esto.‘‘

Zeytunî qiseykerdişê xo rê wina dewam kerd: ‘‘Tirkîya de hepsîyan a pîya merdimê înan zî yenî cezakerdene. Bi hezaran keyeyê kurdan ê ke domanê înan bajaranê rojawanê Tirkîya rê ameyî surgunkerdene estî. Nê surgunî polîtîk ê. Xora tesbîtkerde 500 hepsîyê nêweşî estî û 402ê înan xidar ê. Koguşê 10 kesan de 20 kesan bica kenî. Seba ke zîndan pak nîyo nêweşîyî hîna xidar benî. Hemverê nê îxlalkerdişê heqan de pêroyê muracatê ma ameyî redkerdene. Nê heme qewimîyayîşê zîndanan îxlalkerdişê madeyê 3. yê Pêkerdişê Heqan ê Merdiman yê Ewropa (AÎHS) yo.‘‘