Qerarê derheqê PKK’yî yê Mehkemeya Brukselî û Dîwanê Edaletî yê Ewropa ke Luksembûrg de yê seba Kurdan hem hetê huqûqî ra, hem zî hetê sîyasîyî ra sey dewrêko newe yeno diyene. 

Mîyanê Hîrê Serran De Panc Qerarê Pozîtîfî Derheqê PKK’yî De Ameyî Dayene

Belçîka de mîyanê hîrê serran de panc qerarê pozîtîfî derheqê PKK’yî de ameyî dayene. Mehkemeya Îstînafî 8’ê Adare de derheqê di dewayanê cîyayan de qerar da. Her di dewayan de zî hukm ame dayene ke kes yan zî sazîyê bi ‘endamîya PKK’yî înan ra guman yeno kerdene, nêbeno ke mehkemeyanê Belçîka de sûcê ‘cagirewtişê xebatanê terorîstan’ de bêrê muhakemekerdene.’ Mehkema PKK sey ‘hêzêko çekdar o ne dewlet’ tewrê şerêkê demdergî yê ‘ne mîyanneteweyî’ bîyo ercna. Da zanayene ke qanûnê antî-terorî yê Belçîka nê qewimîyayîşî de nêbeno ke bêro bicaardene. Dewleta Tirkî û Dozgerîya Federale ya Belçîka sey îtîrazanê xo yê qeraranê verênan, hemverê qerarê Mehkemeya Îstînafî yê 20’ê Adare de zî îtîraz kerd û qerarê Mehkemeya Berze berd temyîz.

Tirêm no prosesê mehkema do senî biqedîyo? Muracatê temyîzê Mehkemeya Berze çira muhîm o? Pênasekerdişê problemê Kurdan bi vateyê ‘şerê çekdarî’ yeno çi mana? Hetê huqûqî û sîyasîyî ra do netîceyê c içi bê? Avûkatê dewaya Belçîkayî Jan Fermon, hemserekê Kongra-Gelî Remzî Kartal û endamê Konseya Rayberdişî ya KCK’yî Zubeyîr Aydarî cewab da nê persan.

Eke Mehkemeya Berze Qerarî Tesdîq Bikero No Kar Do Temam Bo

Qerarê peyênî yê dewayê Bruksel û Luksembûrgî seba PKK’yî sey serkewtişêkê huqûqî yenê diyene, heman wextî de ramot ke wareyê huqûqî de heta ewro şaşîyî ameyê kerdene. Qerarê destpêkî yê Luksembûrgî de ‘lîsteya terorî’ ya Yewîya Ewropa neheq amî diyene. La belê PKK bi hawayêkê otomatîkî newe ra lîste de ame bicakerdene. Kurdan reyna hemverê lîste de îtîraz kerd.

Dewaya Brukselî Senî Dest Pêkerde?

Dewaya Brukselî çarçewaya cipersayîşêkê serra 2006’î dest pêkerde. 37 kes û sazîyî bîyî meseleye muhakemekerdişî. Ê dewayan ra di yê înan ê medyaya Kurdan bî û yew zî ya şorişgêra Kurdan Fîdan Dogane (Rojbûn) a ke 9’ê Çele 2013 de Parîs de amî qetilkerdene bî.

Pîya bi na dewa heman wextî de derheqê Kurdêko bîn ê bi nameyê Faysal Çolakî de dewa amî akerdene. Çolak bi berdişê tayê malzemeyan Belçîka ra bi Başûrê Kurdistanî ameyêne sûcdarkerdene ke ameyêne îdîakerdene ke ê nê dayê PKK’yî. Çolak qasê wextêk zîndan de mend û derheqê ê de hetê di heyetan ra di qerarê mehkema vejîyayî. Yo peyên zî 8’ê Adare de bi dewaya bingeyêne ame eşkerakerdene. Mehkema pêhesna ke nêbeno ke PKK sey organîzasyonêkê terorî bêro ercnayene û nêbeno ke Çolak na çarçewa de bêro muhakemekerdene.

Çarçewaya cipersayîşê bingeyênî yê 2006’î de îdîaname serra 2015 de ame amadekerdene. Aydar vano, “Ê wextî ra ma mehkemeyan de rastê dozger û avûkatanê dewleta Tirkî yene.”

Avûkat Jan Fermon zî vano, “Nê cipersayîşî de derheqê xeylî organîzasyonanê Kurdan ê ke Belçîka de yê cigêrayîş ame kerdene. Goreyê dozgerî têkilîya her kesî PKK’yî dir esta.”

Terzê Şerî Ame Eşkerakerdene

Dewaya Belçîka de sîyasetmedarê Kurdî û avûkatî sere de serê namekerdişê terzê şerî de vindertî û pawitişê xo zî na çarçewaye de kerd. Fermon vano, “Ganî hem goreyê huqûqê Belçîka hem zî huqûqê Ewropa biameyêne tespîtkerdene ke PKK organîzasyonêko terorîst o yan nê. Seba ke tu qewimîyayîşê şidetî tîya nêbîyo, ma vat ke ganî terzê şidetê Tirkîya bêro cigêrayene.”

Goreyê Fermonî, muhîmîya huqûqê Belçîka o yo ke qanûnêkê Ewropayî yê derheqê “şerê çekdarîyî” qanûnanê xo de bica kerdo. Goreyê nê qanûnî, şerê çekdarî çarçewaya mücadeleyê hemverê terorî ra ameyo vetene.

Fermon wina domneno: “Goreyê qanûnê Belçîka ke heman wextî de qanûnêko Ewropayî yo, eke organîzasyonêk çarçewaya qanûnanê mîyanneteweyîyan bi hawayêkê çalakî tewrê şerê çekdarî bibo, wazena wa şero mîyanên ê welatêk bo, wazena wa mîyanneteweyî bo, çalakîyê ke hetê ê organîzasyonî ra yenê kerdene nêeşkenê sey terorîst bêrê dîyene.”

Paştdayîşê Seba PKK’yî Hendî Sûc Nêyo

Çarçewaya qerarî de Belçîka propagandaya PKK’yî (tebere zor û şidetî de), arêdayîşê pereyan, viraştişê çalakîyan hendî sûc nêyo. Farmon vano, “Mehkemeya Îstînafî qerar da ke no yew şero çekdarî yo û HPG zî hetêkê nê şerî yo. Netîce wina yo: Hemverê kesanê ke paştî dane PKK û HPG’yî, nêbeno ke qanûnê antî-terorî bêro bicaardene.”

Fermon zî vano, “Eke Mehkemeya Berze qerarê mehkema tesdîq bikero do no yew bibo nuqtaya peyêne. Qerarê Mehkemeya Berze qeraro peyên o.”

Luksembûrg De Di Dewayê Hemverê Lîste

Verê qerarê peyênî yê Belçîka, Dîwanê Edaletî yê Ewropa yo ke Luksembûrg de yo hetê Yewîya Ewropa ra mîyanê lîsteya terorî de bicakerdişê PKK’yî ‘neheq’ dî.

Dîwanî pêhesna ke mabênê serranê 2014-2017’î de îdîayê Îngilistanî rast nêyê û qerar da nêbeno ke bi ê mazeretan PKK lîste de ca bigêro. Yewîya Ewropa qerar temyîz kerd. Îngilistanî zî serra 2018 de seba ke PKK lîste de bêro verdayene reyna muracat kerd û bi hawayêkê otomatîkî 9’ê Çele de PKK newe ra lîste de ame bicakerdene. Hetê Kurdan 7’ê Adare de hemverê lîste de dewa akerde. Nika Luksembûrg de nê di dewayî dewam kenê.

Goreyê Fermonî do mehkema lîsteya newî zî betal bikero.

Zubeyîr Aydar zî vano, “Arguman û îdîayî verên ê, çîyêko newe çino. Loma do çîyêko newe ûca ra nêvejîyo, do bêro redkerdene.”

Kartal: Prosesêkê Neweyî Dest Pêkerd

Hemserekê Kongra-Gelî Remzî Kartal zî vano, “Bi qeraranê Belçîka û Luksembûrgî, merdim eşkeno vajo ke seba têgêrayîşê Kurdan, PKK, sazîyanê Kurdan ê Ewropa û sîyasetmedaranê Kurdan hetê huqûqî ra prosesêkê neweyî dest pêkerd.”

Kartalî bale ante ke no problem problemêko sîyasî yo, ganî serê bingeyê huqûqê mîyanneteweyî de bêro çareserkerdene.