Koma Partîya Çepe Meclîsê Federalî de, gazê Almanî yê ke eşkera bîyî ke Dêrsim de ameyê şuxulnayene û teyareyê şerî yê bi tîpê He111’yî yê Heinkelî yê ke serra 1937 de ameyê rotene hukmatê Merkel era persayî.
Menga Gulane de rojnameyê Dêrsimî ra Husnu Gurbeyî û Mahsûnî Gulî xo resnayî belgeyê bi îmzaya Mûstafa Kemalî ke ramojnenê gaze bijehrî ê wextê Qİrkerdişê Dêrsimî de ameyê şuxulnayene Nazî ya Almanya ra ameyê herînayene. Dima ra zî rojnameyê Yenî Ozgur Polîtîka derheqê babete de cigêrayîşêko hîra kerdibi û weşanabi.
Hem vatişanê mexdûran ra û hem zî qalkerdişanê selahîyetdaranê Tirkan ê ke qirkerdişî de para înan esta ra yeno zanayene ke Dêrsim de gazo bijehr ameyo şuxulnayene. Goreyê belgeyanê ke serran ra dima vejîyayî werte, hukmatê Tirkî yê ê wextî mabênê serranê 1933-1945’î de rejîmê Nazî ra 20 tonî gaze sey Chloracetophenonî û Îperîtî pîya bi bi tesîsatê înan ê otomoatîkî ken ê gazan bikerê zereyê bombayan herînayê.
Mûstafa Kemalî 7’ê Tebax a 1937’î de morê xo dabi binê belgeyanê derheqê herînayîşê malzemeyanê şerî û qirkerdişî yê Almanya ro. Heman wextî de goreyê belgeyanê ke morê wezaretanê eleqedaran ê Enqereyî bin de estbi, dewleta Tirkî seba şuxulnayîşê gazanê bijehran serra 1937 de DYA ra teyareyê şerî yê bi tîpê Martenî herînayê.
Partîya muxalefetî ya Almanan Partîya Çepe hemkarîya sûcê Almanya yê qirkerdişê Dêrsimî de vist rojdemê Meclîsê Federalî. Bi teşebusê parlementeranê Partîya Çepe Ulla Jelpke, Dr. Andre Hahn, Gokay Akbûlût, Christine Buchholz, Heike Haensel, Andrej Hunko, Amira Mohamed Ali, Niema Movassat, Dr. Alexander S. Neu, Petra Pau, Martina Renner, Kersten Steinke, Friedrich Straetmanns û Dr. Kirsten Tackmannî derheqê babete de pêşnûme ame amadekerdene û meclîsî rê ame pêşkêşkerdene.
Pêşnûme de derheqê gazanê Almanan ê ke Dêrsim de ameyê şuxulnayene persê hîrayî hukmatê federalî yo ke binê serekwezaretîya Angela Merkele de yo ra ameyî kerdene. Pêşnûmeyo ke 1’ê Temmuz a 2019’î de ameyo pêşkêşkerdene de parlementeran persa “Hukmato federal derheqê belgeyan de wayîrê çi zanayîşî yo?” amî kerdene û waştişê cewabêkê hîrayî ame kerdene.
Parlementeran heman wextî de persa ke belgeyî hetê tarîxnasan ra ameyê wekendene yan nê, persê sey gazê bijehrî yê ke Dêrsim de ameyê şuxulnayene hetê kamcîn fîrmaya Almaman ra ameyê amadekerdene û bi destûrê rejîmî ameyê şirawetene yan nê?
Yeno pawitene ke hukmat rojanê ameyoxan de bi hawayêkê nûştekîyî cewab bido persanê pêşnûmeyê parlementeranê Partîya Çepe.
