Têgêrayîşê Îslamî yê Kurdistanî ke serra 1993 de koyanê Kurdistanî de hetê zanayanê kurdan ra ronîya dima ra nameyê xo sey CÎK (Civaka Îslamîya Kurdistanê) vurna, kongreya xo ya peyêne 2-4 ê Teşrîna peyêne de viraşte.

Kongre de ame vatene ke ganî şarê Kurdî û Kurdistan azad bibo, dînê Îslamî destê bendeyanê îqtîdar û pereyan ra bêro feletnayene, vernî ro rejimanê zalim û taxûtan bêro girewtene û sozê mucadeleyî dîya.

Kîşta meseleyanê heqanê merdiman, demokrasî û azadîyan de CÎKî derheqê azadîyanê cematkîyan, ekolojî, azadîya cinî û kapîtalîzmî de zî xeylî tespîtê muhîmî kerdî.

TEWIRÊ RAYBERDIŞÎ YÊ BI NAMEYÊ DÎNÎ YÊ RAŞANAYOXÎ

CÎKî dewrê pêxamberê Îslamî Muhammedî ra heta wefatê xelîfeyê ci Elîyî sey dewrêko “demokratîk, azadîperwer, seypêperwer, edaletperwero sosyal, ekolojîst û Îslamêko raşt” name kerd. CÎKî ard ziwan ke dimayo ke Emewîyî ameyî sere înan koletî, carîyekarî, cinsîyetperwerî, qebîleperwerî, nijadperestî û seltanet ard û vat ke no fehm tenya Emewîyan dir bisînor nêmend.

CÎKî vat: “Hetêk ra Xarîcîtîye-Neoselefîtîye, Wehabîtîye-Şîaperwerîye û xeta DAÎŞ û AKPyî, hetêna ra zî sentezanê Fars-Îslam, Ereb-Îslam û Tirk-Îslamî dinyaya ma girewta binê tesîrê xo.”

MUQAWELEYÊ MEDÎNE

CÎKî kongre de ard ziwan ke ê xo rê Muqaweleyê Medîne sey esas gênê û nê muqaweleyî wina ercna: “Nê muqaweleyî de hetê etnîk, ziwan, dîn û bawerîye ra grûbê cîyayî bi nameyê xo ameyê tescîlkerdene û hewna maddeyê yewinî de seba nê dormeyan termê  ‘ummet’î ameyo qebûlkerdene. Her kes bawerîya xo de serbest ameyo veradayene û binê heman serbanî de heqê otonomîya cayîye ameyo naskerdene.”

“MA QIRKERDIŞANÊ BINÊ NAMEYÊ ÎSLAMÎ ŞERMEZAR KENÊ”

CÎKî ard ziwan ke ê prensîbê ‘cayê binê nameyê Îslamî de qirkerdişê merdiman Îslamî de çinyo’ teqîb kenê û bi şidet vera ê dormeyanê ke binê nameyê Îslamî de merdimanê sivîl û bêguneyan qetl kenê vejênê.

DÎN Û BAWERÎ GANÎ BI AZADÎ BÊRÊ CIWÎYAYENE, ZORDAYÎŞ ÇINÊBO

CÎKî ard vîrî ke ‘Dîn de zordayîş çinyo’ û vat: “Ma bawer kenê ke ganî peyrewê dîn û bawerîyanê cîyayan bieşkê dîn û bawerîyanê xo bi hawayêkê azadî biciwîyê.”

HEQÊ CINÎYAN

CÎKî kongre de ard ziwan ke ê her tewir nijadperestî û asîmîlasyonî red kenê. Heqê ziwanê kurdkî de perwerdeyî û xo rayraberdişî pawenê. CÎKî derheqê heqanê cinîyan de ercnayîşê muhîmî kerdî û vat: “Ewro şideto ke hemverê cinîyan de yeno tetbîqkerdene alemê Îslamî de resayo merheleyêkê zaf xirabî; heqê cinîyan hetê zihnîyetê nerî, serdest û sarayperwerî ra yenê îhlalkerdene. Ma cinî û camêrdî hetê gure û mesuldarîyan ra sey perçeyêkê seypêyî vînenê, mucadeleyê cinîyan sey mucadeleyê tewr muhîman ra hesibnenê.” 

HEMSENCÎYA EKOLOJÎKE

CÎKî vat: “Cametê ma hemsencîya ekolojîke bi hawayêkê xurtî pawenê û na babete de Muqaweleyê Medîne xo rê sey referans gênê.”

HEMVERÊ KAPÎTALÎZMÎ DE KÎŞTA KARKERÎ DE

CÎKî vat ke ê sey cemat hemverê kapîtalîzmî de yê û monopolî, qezencê nêheqî û modernîteya kapîtalîstî sey sîstemêkê nêheqî vînenê.

CÎKî tewr peynî de veng da merdimanê dînî yê kurdan û vat:

“Ma veng danê zana, şêx û seyîdanê xo ke kîşta Erdoganî de nê hemverê ê de cayê xo bigîrê. Wa rayîrê Ehmedê Xanî, Şêx Seîd, Seyîd Riza, Mela Abdullahê Tİmoqî û Seîdê Nûrsîyî de û şehîdan de şirê.”