''Kalo Gaxan'' hetê Akademîya Munzurî ra merkezê Dêrsimî de ame fîrazkerdene. Mêrikeko kal û cinîyêka kale bi def û zurna merkezê şaristanî de bi kayan gêrayî û esnaf ra loqmeyî arê dayî û serra newîye ya şarî fîrazkerde.

Dima şar şi Meydanê Seyîd Rizayî û derheqê Kalo Gaxanî de tay zanayîşî ameyî dayene. Bi gulbenganê Kadîr Bulutî yê Ocaxê Kureyşan dûayê Gaxanî ame kerdene. Bulutî vat: "Gaxan serra vîyarte ra xatirwaştiş û serra newîye rê selamdayîş o. Gaxan tradîsyonê bi hezar serran o. Ma wazenê ke wexto ke Gaxan ame keyeyanê ma de şayîye, weşîye û rindîye zî estbê.  Ma Gaxan de wazenê ke laçikê Ana Fatma vera zulmê zaliman bibo perde. Ma bawer kenê ke ruhê kerra û koyan esto. Bawo Duzgun ciwîyeno û ma hetî de yo. No meydan de bîyayîş seba ma zaf girîng o. Ma verê Seyîd Rizayî de ke gorêkê ci çin o Gaxanê xo fîraz kenê. Kam se vajo ma rayîrê ecdadê xo ser o yê.‘‘ Qiseykerdişan ra dima loqmayê ke şarî ardî û zerfet ameyî vilakerdene.

Mazgîrd

Dewa Sorekî ya Mazgîrdî de zî hetê cinîyan ra bi aktîvîteyêke Gaxan ame fîrazkerdene. Cinîyî şîyî jîyargeyê dewa Karaxizirî û dûayî kerdî. Dima zî cinîyan loqmeyî vila kerdî û çilayî vistî ta. Cinîyan waşt ke serra newîye biba wesîleya weşîye û waşt ke her kes dewa xo de tradîsyonê Gaxanî bido dewamkerdene.