Nuştox Can: Ma bi înadî bi kirmanckî qisey bikerê

Nuştox Mutlu Canî bale ante ser ke tewr zaf kirdkî (kirmanckî) binê tesîranê asîmîlasyon û oto-asîmîlasyonî de ya û vat seba ke kirdkî çin nêba ganî kurdî bi înadî bi ziwanê xo qisey bikerê.

15ê gulana 1932î de Celadet Elî Bedirxan û embazanê ci Şam de Kovara Hawarî vetbi. 15ê gulane 2006 ra nata sey Roşanê Ziwanê Kurdkî yeno fîrazkerdene.

Nuştox Mutlu Can bi wesîleya 15ê Gulane Roşanê Ziwanê Kurdkî Ajansê Mezopotamya rê qisey kerd û ziwanê dayîke ser o tay ercnayîşî kerdî.

Mutlu Canî ard ziwan ke şarî pê ziwanê xo eşkenê estbîyayîşê xo rê dewam bikerê û ziwan nasnameyê şaran ê. Canî vat: ''Komara Tirkîya ronîyayîşê xo ra nata tirkî ra ber pêro ziwanan ser o polîtîkaya qedexe û înkarî ana ca. Yew şaro ke ziwanê ci yê dayîke qedexe bîyo, bêkok maneno. Dewlete wazena ke pê bêkokverdayîşê kurdkî şarê kurdî mîyanê tirkan de bihelîna.  Eke kurdan ra ber şarêko bîn raştê nê asîmîlasyon û teda biameyêne rew ra çin bîyayêne. La kurdî hema zî bi xurtî seba ziwanê xo têkoşînî kenê.''

Canî bale ante ser ke bi taybetî televîzyon û medyaya dîjîtale asîmîlasyon de zaf tesîr kenê û vat: ''Domanî seba ke her ca de maruzê tirkî manenê pê ziwanê xo yê dayîke bawer nêkenê. Şar xo bi xo ziwanê xo ra abirîyeno. Hetê bînî ra şar 'oto-asîmîlasyon' yanî xo bi xo asîmîle keno.''

Canî vera pênaseyê 'kirdkî ziwanêko ke vînî bîyo' nêrazîbîyayîşê xo mojna û vat: ''Kirmanckî (kirdkî) hema vînî nêbîyo. Çîyêk zî ma destî ra nêro zî ganî ma keyeyê xo de domananê xo de bi ziwanê xo qisey bikerê. Ziwano ke pê nêno qiseykerdene çinbîyayîş de têrî maneno. Ganî ma ziwanê xo bimusnê domananê xo.  Seba ke ziwanê ma bêro pawitene ganî ma tay fedakarîyan bikerê.  Eke ma medyaya dîjîtale de bi ziwanê xo yê dayîke vilakerdişan bikerê ziwanê ma hînî aseno. Ganî ma zor bidê dewlete ke wa ziwanê ma bibo ziwanê perwerdeyî. Ganî ma bi înad û israrî bi ziwanê xo qisey bikerê, ziwanê xo bipawê û seba ziwanê xo çalakîyan bikerê. Mumkîn nîyo ke bê statu ziwanê ma biciwîyo. Coka ganî ma ziwanê xo rê statuyî biwazê.''