Dêrsim de wextê wareyan ra agêrayîşî yo

Dêrsim de şaro ke wisar de verê xo dabi wareyan, payîz de dest bi amadekarîya agêrayîşî kerd.

Şarê Dêrsimî yo ke wareyan de debarê xo pê heywankarîye keno, verê agêrayîşî amadeyîyanê xo yê pêyînan seba keyeyanê xo keno. Şarê wareyî vano ke cuya wareyî hem bizehmet a hem zî rind a. Dewijanê ke her serre destpêkê germbîyayîş ê hewayî de qezaya Xozatî ya Dêrsimî ra şinê wareyê Koybaşi PÎRHA  rê qisey kerd.

Wareyê Koybaşî yo ke binê Tirbeya Sari Saltûkî yê seba Elewîyan fîraz a de maneno 4 keyeyî ciwîyenê. Her çiqas ware binê qedexeyan, pêkewtişan de yo zî dewijî bîyayîşê wareyî de kêfweş ê û ware de zî tradîsyon û bawerîyanê Elewîtî danê ciwîyayene.

Gulten Balika ke 15 serran ra nata yena nê wareyî, her roje rew wurzena û dest pê karê xo kena. Balike vat: "Karê ma zaf ê, pê kerdiş nêqedîyenê. Ne dewe de ne zî ware de karî nêqedîyenê. Balike ard ziwan ke dimayê dewa înan ameye qedexekerdene ameyî nê ware va: "Dewa ma serra 1994 de ameye vêşnayene, a serre ra nata ma 2-3 serrî Xozat de mendî, dima tim ma wareyan de yê. Na serre zî tîya yê. Tîya cayê Hemet Qedî yo, cayê ocaxê Sari Saltukan. Cayê ma wareyê ma ameyî qedexekerdene. Heq nê merdiman ra razî bo ke destûr da ma ameyî tîya.‘‘

Balike qiseykerdişê xo rê win adewam kerd:‘‘Zehmetî zaf ê. Cew nêno, vay o. Simêr vay o. Karê ma zaf ê la ma nêeşkenî yew şîwane bixebitnê. Meaşê înan 5 hezar lîra yo. Ma bi xo xîret kenî ma yan zî domanî şinê ver heywanan. Simêr, cew ma înan pê pere gênê. Cuya ver her çi hol bi. Ma dewe de bîyî, şîyayeyê ma çinebi. Ma dewe ra vejîyayê. Heywanê ma şîyêne koyan bişkok werdêne. Dermanê heywanan vay o. Key ma şorê Xozat zaf pere şino. Mazot vay o. Ma xebitîyenê wenê. MA nêeşkenê pereyan bîyarê pêser."

Balike vana ke heta ke destanê înan ra yeno bawerî û tradîsyonanê Elewîtîye anê ca û qiseykerdişê xo rê wina dewam kena:"Wexto ke roja 12 îmaman yena, ma rojeyê 12 Îmaman gênê, roşanê xo kenê, loqmeyê germîya îmaman pewjenê, qurbanê xo sere birnenê. Ma bala xo danê ke roje de çi yeno werdene çi nêno. Ma tîya de cem kenê la roja Xidirî ma Xozat de kenê.‘‘

Yew zehmetîya wareyan zî ciwîyayîşê binê helîkopteran û heronan a. Şar derheqê na babete de wina vano: "Ma tersenê, jarê teqeno. Par ma hetê ware yê xo de bî, hetê dewa Kureyşanijan. Her roje leşkerî mîyanê ma de bîyî. Heronû helîkopterî amayêne."

Keten Bozkurta ke hewyanê ci estê, 15 serran ra nata yena nê wareyî. Hem karê keyeyî kena hem zî heywananê xo eleqadar bena. Bozkurte vana: "5-6 mangayê mi, estorêkê mi, qantirêkê mi û erebeyê mi estê. Dewa Derviş Cemalî ra yew cîranê mi ame cayê mi. Êyê ke hetê ma de yê Kureyşanij ê. Ma her wext şinê jîyargeyan. Meymanî şinê Tirbaya Sari Saltuxî, çila tafînenê. Eke yew kêmîtîya înan yan zî hewcedarîya înan estba ma înan rê safî kenê. Ma di serrî ters verî ra nêameyî tîya.Tim leşkeran tîya cigêrayîş kerdêne, şar destbend kerdêne, tepiştêne."