'Ganî kurdî pîya vera asîmîlasyonî rawurzê'

Zana Farqinîyî û Cevahîre Sadak Duzgun pare kerd ke ziwanê kurdkî yo ke bi serran o vera asîmîlasyonî xo ver dano rewşêka bitehlûke de yo û vat ganî her kurd vînayîşê xo yê sîyasî caverde û pîya vera asîmîlasyonî rawurzo.

Komxebata Yewîne ya Torra Kulturî û Ziwanî ya ke qezaya Sûrî ya Amedî de ameye kerdene roniştişanê di rojan ra dima qedîyaye. Roja destpêkî ya komxebate de 12 masayanê tematîkanê ke ameybî ronayene pêşnîyazê xo heyetê îdareyî rê teslîm kerd. Pêşnîyazî roja dîyine ya komxebate de ameyî wendene. Komxebate de heyetê îdareyî yê 27 kesan ame weçînayene.

Derheqê Komxebata Yewîne ya Torra Kulturî û Ziwanî de sekreteryaya ci ra ziwannas Zana Farqînî û Cevahîre Sadak Duzgun ANFyî reyde qisey kerd.

Ziwannas Zana Farqinîyî vat: "Kombîyayîşê yewînî de bire ameye dayene ke komxebatêke hîra bêra kerdene. Armanc ziwan û kultur o û vera asîmîlasyon vindertiş o. Dezheg û sazgehê kurdan kamyew bibo ferq nêkeno no xemêko hempar o. Ganî ma terefê xo yê sîyasî cayek de ronê û ma vera asîmîlasyon vinderê. Coka ma 12 masayê tematîkî ronayî; Masaya Weşangeran, Masaya Nuştoxan, Masaya Hunerî, Masaya Kulturî, Masaya Ziwan û Perwerdeyî, Masaya Odayanê Domanan, Masaya Dezgehanê Huqûq û Heqan ûsn. Her masa de meseleyî ameyî tesbîtkerdene û dima masayî ameyî têhet. Na çarçewe de ma do seba vîzyonî xebatan bidê kerdene.Nika ra dima ma do gamanê pratîkan bierzê. Derheqê ziwan, kultur, perwerdeyî, musnayîş, asîmîlasyon, hîşmendîye de ma do bixebitê. Ma do di hetan biercnê, a yew kurdî eşkenê çi bikerê. Yê diyîn zî kurdî eşkenê dewlete û rayaumûmîye ra çi biwazê. Ganî na çarçewe de ma gamanê kifşan bierzê.

Çar parçayanê Kurdîstanî de ziwan binê rewşêka bitehlûke de yo la bi taybetî Vakurê Kurdîstanî de tehlûkeyêko pîl esto. Coka ma xebata tîya (Vakur) girîngêr vînenê. Her wextî ra zêder polîtîkaya asîmîlasyonî dewam kena. Ganî kurdî wayîrê ziwan û estbîyayîşê xo bivejîyê. Wa her kes baş bizano ke heta ke ziwanê ma nêbo ziwanê perwerdeyî ma do nêeşkê ziwanê xo domananê xo rê teslîm bikerê. Seba naye zî ganî ma bixebitê. Kurdîstan de domanê kurdî ziwanê xo ra fek vera danê la no sucê domanan nîyo; sucê keyeyan o. Seba ke doman dibistane de tengasîye nêanco keyeyî vanê wa bi tirkî dest pê qiseykerdişî bikero. La mezgê domanan sey miqnatis o û domanî eşkenê 5 ziwanan zî yew ca de bimusê. Ganî her kurd keyeyê xo de û cuya xo ya rojane de bi ziwanê xo qisey bikero û ziwanê xo bimusno domananê xo."

Cevahîre Sadak Duzgun zî vat: "Kombîyayîşê ma yo yewîn bi tewrbîyayîşê 300 kesan ame kerdene. Na mesele mesela hîrê çar tenan ney mesela neteweyî ya. Wexto ke ziwan destê ma ra şêro munkîn nîyo ke ma estbîyayîşê xo dewam bikerê. Na torre zî bi na hîşmendîye ameye awankerdene. Nika vera kultur û ziwanê kurdkî hêrişêko pîl esto. Kurdîstan de ziwan binê rewşêka bitehlûke de yo. Bi taybetî dîyalektê kirmanckî binê tehlûke de yo. Na xebeta ma xebata yew dîyalektîkî nîya, xebata kultur û ziwanî ya. Her ke şono domanê kurdî ziwanê xo ra benê dûrî. Tîya de berpirsîyarîyêka pîle kewena milê kurdan ser. Bingeyê estbîyayîşî ziwan û kultur ê. Ganî her kes pê ney biheso."