KCKyî semedê destpêkerdişê prosesêkî neweyî veng da

KCKyî bi wesîleya seserra komare eşkerayîye daye û semedê destpêkerdişê prosesêkî neweyî yê tekîlîyanê kurdan û tirkan veng da.

Hemserekîya Konseya Rarberdişî ya KCKyî bi wesîleya seserra komare eşkerayîye daye. Eşkerayîye ra qismêk wina yo:

“Tekîlîyê kurd-tirkî bi ameyîşê tirkan ê Rojhelatê Mîyanênî bitaybetî zî ameyîşê Kurdîstanî dest pêkerd. 1071 de bi Şerê Malazgîrtî tekîlîya stratejke dest pêkerd û tarîx de bi hewayêkê pozîtîfî dewam kerd. Kurdan û tirkan bi îtîfqan û yewbîyayîşî xeylêk wextê tengî xo dima verdayî. Vera hêrişê Seferanê Haçliyan zî îtîfaqê kurd-tirkî rolêko muhim kay kerd. Bi ronayîşê Osmanîyan na tekîlî dahîna aver şîye. Tirkan bi îtîfaq û tekîlîya bi kurdan Rojhelatê Mîyanênî û bitaybetî  Anatolya de ca da xo. Kurdan zî bi nê îtîfaq û tekîlî xoserîyê xo pawitî, ziwan, edebîyat, kulturê xo aver berdî û estbîyayîşê xo domna. Tarîx de tekîlîya kurd-tirkî de yewbîn sinasnayîş û yewbînan rê hurmetkerdiş est o. Wextê Osmanîyan de semedê îdareyê kurdan otonomîya hîra est bî. Rayber Apo no muhîm dî ke vatbi wa nê tekîlîyî goreyê şertanê roja ma bêrê aktulkerdene.

Nuqteyanê muhîman ê tekîlîyanê kurd-tirkî ra yew zî prosesê Şerê Dinya ê I. o. Modernîteya Kapîtalîste polîtîkayê xo yê Rojhelatê Mîyanênî serê tekîlîya kurd-tirkî ra rayra berdî û Anatolya û Kurdîstan zî tede cografyaya Rojhelatê Mîyanênî îşxal kerd. Na rewşe estbîyayîşê tirkan û xoserîya kurdan fîna tehluke. Nê şertan reyna îtîfaqê kurdan û tirkan ferz kerd. Aktoranê dewrî goreyê na hewcedarîye têgêrayî, gamêka tarîxî eşt e û serkewtişo tarîxî fîna dest. Rayîrê komere bi îtîfaqê tarîxî ame akerdene. Bingeyê nê îtîfaqî de dewleta ke do bêro ronayene de seba kurd û tirka cuyeyîşo û seyyewbînî est o. Nê prosesî de kurdîstan bi merkezo muhîm. Mustafa Kemal bi xo şi Kurdîstan û tîya tewrê kombîyayîşan bi. Nê kombîyayîşan de vera dişmenî hemparî qerarê pîya têgêrayîşî ame girewtene. Kombîyayîşanê bînan de zî qerarê do heqê kurdan bêrê naskerdene û xoserîya kurdan bibo, ameyî girewtene. No tewir qanûnê bingeyî yê 1921î de zî yeno vînyene. Meclîsê verênî de kurdî sey wekîlê kurdan ameyî namekerdene û vengdayene. Nê prosesî de derheqê kurdan qedexekerdiş çînêbi. Mustafa Kemli bi xo çend rey xoserîya kurdan nîşan daye û waşt wa bêro caardene. 

Dima ra proses eynî dewam nêkerd.  Bado ke tehlukeyî qedîyayî, sozê ke dîyayî kurdan ameyî vîraşîyayene. Bi modernîteya kapîtalîste Pêkerdişê Lozanî ame kerdene û Kudîstan ame çar parçekerdene. Têna parçekerdişê Kurdîstanî qîm nêkerd, şarê kurdî raştê înkarî ame û porsesê çînerdişî dest pêkerd. Qanûnê bingeyî yê 1994î de kurdî ameyî înkarkerdene. Prosesê qirkerdişê kurdan dîya destpêkerdene. Dewleta tirke ya ke sozî dayî kurdan û bi paştdayîşê kurdan ameye ronayene qirkerdişê kurdan sey wezîfeyê xo eslî girewt dest. Bi nameyê kurdan her çî ame qedexekerdene. Prosesê komere bi qirkerdişê kurdan ame înşakerdene. Iraq, Sûrîye û Îran de zî eynî çîyî ameyî kerdene. 

Seba ke kurdî vera înkar û qirkerdişî wayîrê heqanê xo vejîyayî, bi vatişê kurdî serewedaranê Kurdîstanî açarîya gola gonî. Her warê Kurdîstanî bi mekanê qirkerdişan. Kurdîstan ame vêşnayene û rijnayene. Biseyan kurdî dewan, bajaran , deştan û magarayan de ameyî qetilkerdene. Dîyarbekir, Dêrsim û Newela Zîlane de biseyan kurdî ameyî qetilkerdene. Helebçeyî, Enfallî ameyî ciwîyayene. Qanûnê Tuncelî, Planê Şark Islahtî ameyî caardene. Bi polîtîkayanê asmîlsyon û qirkerdişî ame waştene ke wa kurditîye û kulturê kurdan bêro çînkerdene. Ziwanê kurdan û perwerdeyo kurdkî ame qedexekerdene ke no qedexe hema zî dewam keno. Komare ke bi sebebê nînan ganî senî raşt bêro vînayene?

PKK têgêrayîş û têkoşînê xelisnayîşî yê serewedaritişê vera înkar û qirkerdişê kurdan o. PKK bi têkoşînê xo keno ke têkîlîya kurdan û tirkan newera rono. Darbeyanê tewr girdan yê vera tekîlîya kurdan û tirkan ra yew zî komployê mîyanneteweyî yo. Bi nê komployî ame waştene ke verê projeyê PKKyî bêro girewtene ke tekîlîya kurdan û tirkan wa bi temamî biqedîyo. Amerîka, Îsraîl û NATOyî no komplo plan kerd û ard ca. No zî na raştîye mojneno. Rayber Apoyî komplo raşt fam kerd û destûr nêda bêro caardene. Îmrali de tekîlîya kurdan û tirkan yena tecrîdkerdene. Îqtîdarê AKP-MHPyî zî bi qirkerdişê vera kurdan wazeno ke wa tekîlîya kurdan û tirkan bi temamî biqedîyo.

Nika komare seserre xo dima verdaye. Eke erjnayîşê seserra ravîyartîye bêro kerdene, eşkera yeno vînayene ke heta ke meseleya kurdan bi rayîrê demokratîkî nêro çareserkerdene Tirkîya e demokratîkbîyayîş nêbeno. Ganî komare bi demokrasîya raşte bêro tacîdarkerdene ke kurdî û şarê bînî yê Tirkîya pîya bieşkê biciwîyê. Coka ganî tekîlîya kurdan û tirkan newera bêro destgirewtene. Kurdî nê vînenî û goreyê ci têgêrenê. Şarê kurdî çareserî tîya de vîneno. Sey Têgêrayîşê Azadîye yê Kurdan tewirê ma no yo. Tekîllîya tacîdarkerî ya kurd-tirkî eynî wextî de îrdeyê pîyaciwîyayîşî û îtîfaqê demokratîkî yê şaranê bînan ê Rojhelatê Mîyanînî vejeno werte. No zî do semedê çareserkerdişê meseleyanê tarîxîyan ê Rojhelatê Mîyanênî bibo destpêkerdişê prosesêkî. Seserra diyîne ya komare ganî wina bêro kerdene. 

Seba ke no wezîfeyo tarîxî bêro caardene ma sere de hêzanê demokrasî, têgêrayîşanê sosyalîstan, hetanê bawerîye yê demokratîkan ê Tirkîya, ma veng danê roşnvîr, nuştox, hunermendan û heme kesê ke hetê demokrasîyî de yê û têgêrayîşanê demokratîkan ê kurdan ke wa berpirsîyarîya xo bîyarî ca ke wa tekîlîyê kurd-tirkî newera bêrê destgirwtene. Ma zî sey Têgêrayîşê Azadîye yê Kurdan do mîyanê nê têkoşînî de ca bîgêrê."