Perestgehêkê xoverdayîşî: Girê Sor

Artêşa tirke 23-24ê nîsana 2021î de vera Zap, Metîna û Avaşînî hêrişê îşxalî dayî destpêkerdene. Girê Sor zî merkezêkê xoverdayîşî bi. No gir hem mewzîyêka şerî hem zî sey Perestgehêkê manewîyatî bi.

Şero ke warê Avaşînî de 23ê nîsane de dest pêkerdbi de tarîxê kolonyalîzmî xo dibare kerdêne û çêrîya gerîlayan girewtêne xo ver. Xoverdayîşê Mamreşo, Merwanos, Aris Faris, Werxelê û Basya, guleyê ke gelîyan ra heta leweyan varayêne, vengê bomba û tîlîlîyan, vateyê ke wijdanî ra ameyêne vatene raştîya winasêne qîrayêne ke rew ra wextê qebulkerdişê ci amebi. Erd de ke Îskender nêeşkabi tira derbaz bibo alaya kolonyalîstan zî do tede nêra berzkerdene...Nê çîyê ke nusîyenê xoverdayîşê 10 gerîlayan ra mendî. Xoverdayîşê Girê Sorî 80 rojan dewam kerd. Korîdoranê sûran ê Girê Sorî ra tarîxê rîpelî derbaz vîyî.

Ma xoverdayîşê Girê Sorî yê 80 rojan qiseyanê Mizgîne Dalaho, Arman Sîmko û Têkoşîn Devrîmî ra ke mîyanê xoverdayîşî de ca girewt arê da. Girê Sor sînorê Avaşînî de yo, hem seba dişmenî û hem zî seba ma çeperêko zaf stratejîk o. Girê Sor pabesteyê Basya yo,dormeyê ci de girê bi nameyê Tepê Xwedê, Govendê, Şehîd Serhat, Xapûşkê, Helîkopter, Leylek, Sîvrî û Çarçella zî tede xeylêk girî estê ke verî ameyê îşxalkerdene. Mabênê nê waran û Girê Sorî de têna awa Basya esta. Hêrişê îşxalî ra verî dormeyê Girê Sorî amebi girewtene. Naye ra verî zî bêmabên hêrişê hewayî ameyêne kerdene û qereqolan ra obus û hawanî erzîyayêne. Girê Sor destê gerîlayan de bi û no zî artêşa tirke rê bibi derd.

Girê Sor û cakerdişê ci

Hetêkê Girê Sorî Govende rê û hetê ci yo bîn zî ewnîyeno Çarçella ra. Hetê Govende sey kelayêka xozayî ya, berz a û kendalê ci xorin ê. Hetê Çarçella raşt o. Girê Sor çar giranê qijan ra yeno meydan. Cayo ke tunelê şerî tede bîyî giro yewin bi. 2014 de tîya de kênayîşê tunelan dest pêkerdbi û heta bi leweyî dewam kerd. No çeperê şerî yo stratejîk 3 qat bi, şikefteyêko pîl bi û tede tunelê dergî estbîyî. Seba ke tunel zaf derg bîyî her qar ê bînî ra cîya bi. Şikefteyî zêdêr seba hêrişanê hewayî û hewagirewtişî bîyî. Nê tunelî hetê bi seyan gerîlayan ra ameyî awankerdene. Gerîlayê ke wextê hêrişanê îşxalî de uca de bîyî serrêke bîye de çeperan de bîyî. Bi seyan gerîlayî nê tunelan de qîrabî, huyabî, gêrabî, birîndar û şehîd bibî. Girê Sor hem çeperêkê şerî hem zî sey Perestgehêkê ke pê manewîyatî dekerde yo, bi.

Têna qilêkê xopawitişî nêbi

Girê Sor de xeylêk ber û çeperî estbîyî ke merdim bieşko çeperê xo bipawo û bido dişmenî ro. Hêrişê peyênî yê îşxalî ra verî zî derbe dîyaye dişmenî ro. Gerîlayî tîya têna pozîsyonê pawitişî de bi, çeperêkê hêriişî bi û derbî dayêne dişmenî ro. Na kelayêka heybetîne bîye û vera qereqolan wayîrê teknîkanê zêdeyan sere wedaritbi. Vera Girê Leylekî û giranê bînan bi çekanê girianan çalakîyî ameyêne kerdene. Dişmenî çalakîyan ra dima hêrişê hewayî kerdêne zî qetî netîceyêke nêviste destî. Gerîlayan eke hawanêk bieştêne dişmenî bi desan bombayanê kazanî cewab dayêne. Ge ge wexto ke gerîlayên gama xo eştêne teberî zî bi desan obusî eştêne. La bombayê dişmenî qetî nêeşkayêne tesîrê gerîlayan bikerê.

Têna qilêk eşkayêne ey bipawo

Têna Girê Suleymanî eşkayêne Girê Sorî bipawo. Girê Sor Avaşîn de cayo tewr dûr û cepheyo tewr vernî bi. Coka girêko bîn nêeşkayêne Girê Sorî bipawo. Wextê têgêrayîşî de giranê dişmenî têgêrayîş dîyêne. Dişmenî pêro giran ra 24 saetan çimdarîya Girê Sorî kerdêne. Her roje dayêne girî ro. Artêşa tirke bi taybetî Girê Sîvrî de têgêrayîşêk bidîyêne ğê tan û topan dayêne piro. La rojan têgêrayîşêk nêbo zî dayêne piro. Çunke Girê Sor û çalakîyê gerîlayan têgêrayîşê dişmenî asteng kerdêne. Coka no war înan rê bibi derd. Wexto ke dişmenî rayîr viraştêne gerîlayan dayêne înan ro û rehetîye nêdayêne dişmenî. Gerîlayan têgêrayîşê dişmenî vindarna.

Amadekarîyê ci yê madî kêm bî

Seba ke gir eyaletî ra qerifîyaye bi, warê hewcedarîyan de meseleyî estbîyî. Seba temînkerdişê hewcedarîyan ganî xeylêk tehlukeyî bigêrayêne verê çiman. Qereqolî xo rê gêrayêne seydan, wexto ke têgêrayîşêk bidîyêne sey barbaran hêriş kerdêne. 2021 de îmkan nêbi ke gerîlayî hewcedarîyanê xo temîn bikerê. Zimistan de erzaq û cebilxaneyî ameybî peydakerdene la hema zî tay hewcedarî kêmî bîyî. Seba ke zanîyayêne vera Girê Sorî hêriş do bêro kerdene tay tedbîrî ameybî girewtene. Tunelî xora sey kelayan bîyî, hem derg hem zî zixm bîyî. Bi taybetî hêrişanê vera Garê ra dima tedbîrê zêdeyî ameybî girewtene la 23ê nîsane de wexto ke vera Avaşînî hêrişî dest pêkerdbi seba Girê Sorî amadekarîya madîye qîm nêbîye. Moral, îdîa û bawerîye tam bîuî. Pêro kesî amade bîyî ke nê şertan de vera dişmenî heta peynî xo ver bidê.

Zerrîye û mezg xurt bî

23ê nîsane de wexto ke Mamreşo de vengê helîkopterî ame, prosesêkê neweyî dest pêkerd. Wexto ke hêrişê verênî dest pêkerd, amadekarîyî ameyî kerdene. Nê şerî de zerrî hewce bîye. Kesê ke tede zerrî çinba nêeşkayêne nê şerî de ca bigêrê. Vîrê gerîlayan vengdayîşê 'Wa zerrî û mezgê şima zixm bê' yê Rayberê Şarê Kurdî estbi. Waranê Mamreşo û Merwanosî de wexto ke hêrişan dest pêkerd pêro gerîlayî cade têgêrayî. Seba ke malzemeyê teqaberî kêm bîyî sabotajwanan fikrê neweyî vetî werte, suîkastwanan çekê xo amade kerdî û çek û çeperan de cayê xo girewtî. Gerîlayan destê înan ra çita ameyêne kerdêne. Seba ke amadekarîye bêra temamkerdene atmosferê têgêrayîşî kelecanêko pîl viraştêne. Ameyêne nîqaşkerdene ke ê do senî bidîyêne dişmenî ro. Tunelan de amadekarîye ameyêne kerdene û seba çîyanê ke Mamreşo de do bêrê kerdene nîqaşî ameyêne kerdene. Ameyêne vatene ke 'Ma debikewê teber, Sîvrî de çalakîye bikerê yan zî Çarçella de rayîr virazê û ganî ma rihetîye medê dişmenî.' Pêro gerîlayan de o ruh û waştiş estbî ke gaî seba Mamreşoyî qetî çîyêk bêro kerdene. Her qat de nobetdarî estbîyî û înan çimdarîya dişmenî kerdêne. Wexto ke helîkopterî gêrayêne gerîlayan bi doçka dayêne helîkopteran ro û waştêne hetkarîye bidê gerîlayanê Mam Reşo û Merwanosî. Waştêne ke bala dişmenî biancê û barê gerîlayanê xoverdayoxan sivik bikerê. Dişmenî da Mamreşoyî ro, leşkerî ardî war la gerîlayan seba ke bala dişmenî biancê destê înan ra çita ameyêne kerdene.

Tecrubê ame komkerdene

Kelaya Girê Sorî de verî zêde bîyî, verî ke bikewê teberî eşkayêne derbe bidê dişmenî ro yan zî çeka girane bixebitnê. Wextê operasyonî de zereyê kelaya Girê Sorî de doçka şuxilîyayêne û no dişmenî ser o tesîrêko psîkolojîk kerdêne. Bi doçka berê Çarçella ra qereqolanê Sîvrî ameyêne pirodayene. Gerîlayan ge ge zî dayêne leşkeran ro. Bi nê hawayî waştêne le paştî bidê embazanê xo, hetê bînî ra zî amadekarîye kerdêne. Çîyo ke Mam Reşo de ame kerdene bi tecrube. No şerêko newe bi û dişmenî taktîkê neweyî ceribnayêne. Gerîlayan qewimîyayîşê Mamreşo, Zendûra û Şehîd Serdarî teqîb kerdêne û seba şerê bînî tecrube girewtêne.

Mîrasê Mamreşoyî rayîr nîşan da

Mamreşo de 23ê nîsane ra heta 3ê gulane rayberîya Rûkene, Canfeda, Kamûran, Zafer, Xebat û Sarya de xoverdayîşêko destanwarî ame kerdene. Xoverdayîşê înan ma rê bi mîras û rayîr mojna ma. Mamreşo fîşeko verên ê şerê Avaşînî bi û dabi hedefî ro. No serfîrazîya gerîlayan bi. Mamreşo de xoverdayîşê 10 rojan ra dima dişmenî pê çeka kîmyewîye gerîlayî şehîd kerdî, Girê Sor de zî hêrişêko pîl kerd. La no hema destpêkê şerî bi û ganî vera nê dişmenê namerdî gerîlayî bimarol bibîyêne. Mamreşoyî ra dima na îdîa tim ameye ziwan: ''Ma do nê xoverdayîşî bêcewab meverdê, ma do pê çalakîyan cewab bidê ci.''

Serhildan fermandarê yewine bi. Korîdoran de qîreqîrê deyîra 'Berxwedana Serdemê' estbî ke ey vatêne û na deyîre moral dayêne pêro embazanê ci. Raşta zî îdîaya pêroyînan pîl bîye. Wextê her xebate de pêro gerîlayan vatêne 'No gir do îşxalkeran rê bibo goristan.'

Verê hêrişê serê Qilê Silemanî

Gerîlayan zimistan de Girê Silêman verdabi. Çunke wisar de ê do reyna bişîyêne gir, hayîya gerîlayan pê çinbî. Wisar de wezîfeyê Armanc û Bazî şîyayîşê uca bi la roja şîyayîşî de hêrişê îşxalî dest pêkerdbi. Rixmê ney zî ê şîyî gir. Înan uca de cakerdişê mayînan zî tede xeylêk amadekarîyî kerdî. Çunke Girê Sor de malzemeyê sabotajî çinbi, herêma Stûnî ra teqaberî ardî. Teqaberî verî dayî Girê Suleymanî çunke hûara uca tay bîye û no ca çeperêko girîng bi. Eyalet de giro tewr berz bi û Basya û Stûnê de bi. Zanîyayêne ke eke dişmen hêrişê Basya bikero yekser ê do bikewê tîya. Tunelê Girê Suleymanî zêde zixm nêbîyî, têna 3 berê ci estbîyî. Tunelî leweyan de ameybî viraştene û textê ci rijîyayêne. O girêko stratejîk bi la veradayîşê xo do başêr bibîyêne. Girê Silêmanî de heta payîzî erzaq estbi. Çunke Girê Sor de meseleya hewcedarîyan estbîye, bire gêrayabî ke pêro erzaq, malzemeyê teknîkî û cebilxaneyî bikirişîyê Girê Sorî. Her rey komêk şîyayêne malzemeyî ardêne. Tunelê Girê Sorî zaf derg bîyî. Çunke çiraya destî dêsan de kewtêne û wina şîyêne. Gerîlayan tunelanê tarîyan de zaf zehmetî antêne, nêeşkayêne tunelan de bi lezî têbigêrê. Goreyê plansazîye do erzaq û pîlî biameyêne ardene Girê Suleymanî. Xora wextê hêrişanê vera Mamreşoyî de, kampa Şehîd Şoreşî kewtbî binê kontrolî, nêeşkayêne tîya ra hewcedarîyan bîyarê, coka înan do hewcedarîyî biardêne Girê Suleymanî. Her şewe di kesan erzaq û malzemeyî ardêne Girê Sor. Verî ke hêriş dest pêbikero qasê di rojan, Botan, Ozgur û Baz do bişîyêne Girê Suleymanî, pîl û malzemeyê bînî biardêne.

Hêrişê vera Girê Silemanî

14ê hezîrane de gerîlayan barê xo amade kerdbi, 20.00 de hêriş dest pêkerd. Dişmenî verî pê obus û tankan da Girê Sor û Suleymanî ro. Dima teyarayanê şerî 3 reyî da Girê Suleymanî ro û rayêk zî da Girê Sorî ro. Dima helîkopterî gêrayî û nêzdîyê Girê Suleymanî de 20 reyî leşkerî ardî war. Helîkopteran zaf hêriş nêkerd la zaf gêrayî. Gerîlayan zî kamera ra ewnîyayêne hêrişî ra. Dişmenî vatêne qey Girê Suleymanî veng o, senî ke ame warî şi verê berê tunelan. Dişmenî waştêne teqaberan beran de ca bikerê. Wexto ke dişmen ame serê teqaberan saete şewdirê 05.00 bi. Wexto ke dişmen ame srê teqaberan, teqabero verên ame teqnayene. Tîya de 3 leşkerî merdî û kendalan ra kewtî war. Girê Sor de kamera ra gerîlayî ewnîyayêne kewtişê leşkeran. Gerîlayî rojêke-di rojan uca de mendî. Çeperê înan qij bi û seba şerê dergî munasîb nêbi. Gerîlayan bombayî eştî û wextêk şer kerd. Gerîlayan Girê Sor de teberî ra koordîne kerdêne û têgêrayîşê dişmenî pare kerdêne, doçka şuxilnayêne û gerîlayan waştêne bala dişmenî bidê Girê Sorî ser. Botan qetî bêçare nêmendêne û embazan rê tim çareserîyêke dîyêne. O raşta zî afernayoxêk bi. Nêvatêne 'Ma hîrê kes ê, ma eşkenê ney bikerê.' Hîrê kesan vera seyan îşxalkeran çeperêkê şerî pawitêne û pê çalakîyan îşxalkerî kiştêne. Gerîlayan zereyî ra dayêne dişmenî ro û teber de zî teqaberî vera dişmenî teqnayêne û tesîrêko pîl kerdêne.

Vejîyayîşî rê ameyî îknakerdene

Gerîlayan saete 21.00 de teqabero diyîn dişmenî ser de teqna. Teqaberê bînî hetê Girê Sorî ra nêameyêne dîyene. Heta şarî tîya de gerîlayan xo ver dayêne û cîhazê pîlî ra seba ke vejîyê israr kerdêne. 3 gerîlayan zî waştêne şerî rê dewam bikerê. Cîhazî ra seba vejîyayîşî ferman dîya û ame vatene ke takwîye do bêro erşawitene. Roja bîne şewe saete 20.00 de eşkayêne vejîyê. Xora dişmen berê Çerçalla nêdîbî. Verî Baz vejîya teberî û dima zî Ozgur û Botan vejîyabî teber. Wexto ke embazî vejîyayî keso ke leşket yan zî qorici bi ê dîyî. Ozgurî Botanî vatêne 'Embaz leşkeran ma dîyî.' Botanî zî vatêne 'Xo lez bike war.' Îxtîmalêko pîl o qoricî bi û tersî ra vengê xo nêkerdêne. Bi nê hawayî 3 gerîlayan xo kerd war.

Verê Gundê Herkî dima Girê Sor

Dima ke ê vejîyayî rayîrêko çetin verê înan de bi. Asan nêbi ke gerîlayî ê hamnanî de hende rayîr şorê. Seba ke înan nêzanayêne dişmen çendek warî ra vila bîyo, ê ameybî binê dişmenî de vindertbî. Gerîlayan pê cîhazê bêtelî Girê Sorî reyde têkilîye naye ro. Înan pers kerd ke gelo gir de leşkerî estê yan nê, cewab 'heya' bi. Hîrê gerîlayî qasê 400 metreyan nêzdîyê dişmenî bîyî la dişmenî ê nêdîyêne. Vengê leşker û kutikanê ameyêne. Hîrê gerîlayî uca ra vejîyayî. Dima ê şîyî hetê dewa Herkî 17ê hezîrane de şewe ê weş û war resayî Girê Sor. Wexto ke resayî uca de kêfweşîyêka pîle qewimîyaye. Şikefteyê qijî yê Girê Suleymanî de mîyanê gazê kîmyewî û çemberê dişmenî ra vejîyabî û weş û war xo resnabî cayê xo. Manaya ney zaf girîng bîye. Mîyanê çend rojan de înan tecrubeyê pîlî vistbî destî, terzê dişmenî fam kerdbi. Botanî nê prosesî de vatêne 'Ganî ma xo biresnê Girê Sorî, ganî ma pîlan berê embazanê xo.' Botan gazî bi, birîndar bi la îradeyê merdiman ra heskerdişêko pîl girewtêne. Ozgurî vatêne ''Mi verî ra qet mana nêdayêne viraştişê nê çeperan la Girê Suleymanî ra dima mi fam kerd.'' Hînî seba viraştişê çeperan ey xo israr kerdêne. Nînan reyde tecrube û hûmara zêdîyayî, tedbîrî ameyî zêdekerdene. Hînî amade bîyî, pabeyê ameyîşê dişmenî bîyî.

Do dewam bikero...