Restorasyonê ke dewleta tirke Kurdîstan de kena, ya seba çinkerdişê xoza yan zî seba rantî yê. Nika zî Amed de qaşo xebata restorasyonî yena kerdene la bi pîrket û xercî ruhê Amed vurîyeno. 

Sûrê Amedî de beşêkê Sûranê Amedî Îsayî raverî, beşêk zî wextê Bîzansî de virazîya. La tewr zaf wextê dewleta kurdan Merwanîyan de kede dîyaye nê Sûran. 

Beşêkê Sûranê Amedî wextê serewedaritişê xoîdarekerdişan de serra 2015-2016î de hetê dewleta tirke ra ame texrîbkerdene. Qaşo Sûrî do biameyêne restorekerdene. La restorasyonî ra verî Sûran ra kerrayê ci yê tarîxîyî  ameyî vetene. Karkerî vanê 3 mengî yo ke ê 'pakîye' kenê. Goreyê îdîayan zî Wezaretê Kultur û Turîzmî yê Tirkîya Sûranê Amedî pêşkêşê îhale keno.

Hemwelatîyê Amedî  vera naye nêrazîbîyayîşê xo mojnenê. Suna Aslane pare kerd ke çinkerdişê wareyê tarîxî yenê manaya pakkerdişê wişk û vat: “Wazenê ma tarîxê xo, xo vîr ra bikerê. Wexto ke ma tîya vînenê, vîyarteyê ma yeno vîrê ma. Eke tîya çin bibo, do vîyarteyê ma zî çin bo. Ma do domananê xo rê senî vajê Îhaleyan akenê û ercê şarê Amedî danê xerîban. Ma nê qetî qebûl nêkenê. Çi destê ma ra bêro ma do bikerê.”

  Welatîyêk/e nêwaşt nameyê xo bido/a zî wina vat, “La şarî rê çi verdayî. Ma wazenê Amed wina bimano. Ma nêwazenê ê destê xo bidê tîya. Ma xo dî, nêdî Sûrî bî. Ma hemverê çinlerdişî yê. Her ca açernayî rant. Ma bêveng nêmanenê. Wa dest nêdê tarîxê ma.”