Merdim ke tarîxê edebîyatê kurdan etud bikero vîneno ke çimeyê edebîyatê kurdan şîîr a. Edebîyatê nuştekî yê kurdan de sey Baba Tahîrê Uryanî, Elîyê Herîrî, Mela Ehmedê Bateyî, Melayê Cizirî, Feqîyê Teyranî, Ehmedê Xanî ûsb. şaîranê pîlan şîîrî nuştê û nê şîîrî edebîyatê kurdan de cayêko zaf girîng gênê. Helbet yew edebîyat tena nuşte nîyo, eynî zeman de destan ê, efsane yê, deyîr û estanik ê zî. Tarîxê edebîyatê kurdan de sey şaîranê corênan dengbêjî, stranbêjî/deyîrbazî, sanikkerî/çîrvanokbêjî û eserê înan ê fekkî zî cayêko girîng gênê. Wexto ke hîna kulturo nuştekî çin bî, heme hunerê edebî sey toşeyê fekkî vejîyayê meydan. Bi xurtbîyayîşê kulturê nuştekî nê hunerê fekkî zî ameyê nuştene. Bingeyê edebîyatê kurdan ê nuştekî de kulturê komelî û edebîyatê fekkî yo dewlemend esto. Edebîyatê kurdan ê modernî nê çimeyan ser o kok dayo û bîyo xurt. Na rewşe seba heme lehçeyanê kurdan wina ya.

Yew edebîyat de beno ke karê en giranî, en tenik û nazik şîîr a, şîîr nuştiş o. Hunerê şîîre de herçî ra raver çîyo tewr muhîm “şîîre” bi qeydeyanê estîk, toşe, rîtm û tesewiratî êna nuştene. Şîîre tekstanê bînan ra, hetê toşe û mana ra, hetê ziwan, rîtm, estetîkî û harmonîyê vengan ra cîya ya. Şîîre de tesewirat û metaforî cayêko girîng gênê. Xora bê nînan şîîre şîîre nîya. Şîîre bi tesawirat û metaforan êna nuştene, çekuyî zî kemerê dêsê tesawiratan ê. Her çiqas tecrubeyê şima yê cuye bibo zî eke xebera şima qaydeyanê estîkî ra çin ba, çîyê ke şima nuştê nêbenê şîîre. Çunke şîîre de ganî yew melodî, rîtm û aheng bibo. Bêguman şîîre tena karê hîsan nîya û reyna binê hukmê aqilî de zî nîya. Şîîre wayîrê awanîya têmîyankewtî ya.

Heta nika edebîyatê kirmanckî/zazakî de xeylê kitabê şîîran ameyê weşanayene. Ma do nika cêr de nê kitaban sey lîsteyêk bivînê.

Edebîyatê Kirmanckî/Zazakî de kitabê Şîîran ê ke heta nika ameyê weşanayene:

• Ali Şeker, Hayleme “Kilama Vayî”, Îzmîr, 2011, 103 r.

• Alî Şeker; Sîsperike, Weşanxaneyê Na, Îzmîr, 2016, 120 r.

• Akman Gedîk, Roj Ma de Şewle Dano, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2012, 40 r.

• Azad Dilêr,  Dîyarbekiro Xopan o, Almanya, 1986, 60 r.

• Bazîd Cîhangîr, Zerrîya Min Kengula ya, Çewlîg, 2016, 80 r.

• Bedrîye Topaç, Sebr , Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir 2013, 54 rîpelî

• Bedrîye Topaç, Wextê Heskerdişî, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2013, 72 r.

• Berfîn Jêle, Çimê Eşqî To Der o, Vejîyayîşê Pêrî, Îstanbul 2013, 

• Burhan Beyazyildirim, Ez Bêkes o, Berdan Matbaacılık, Îstanbul, 2016, 72 r.

• Çetîn Satıcı, Azebe, Weşanên Sî, Îstanbul, 2002, 112 r.

• Çetîn Satici, Ezebe, Weşanên Sî, Îstanbul 2002, 112 r.

• Çetîn Satici, Roja Sîpîye, Weşanên Elma, Îstanbul 2003, 83 r.

• Çetîn Satici; Roja Sîpîye, Weşanên Elma, Îstanbul, 2003, 83 r. 

• Deniz Gunduz,  Xapxapik, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2014, 40 r.

• Dilo Bargiran, Girêyo Kor, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2020, 70 r.

• Ercan Cengîz, Roj Marê Sa Wano, Tevn Yayınları, İstanbul, 2013, 168 r. 

• Ezîz Gul, Dalpeya Cemedyeyên, Weşanxaneyê Aramî, Îstanbul, 2013, 42 r.

• Fahri Ergun, Dêê Ha Dê, Weşanxaneyê Arya, Îstanbûl, 2015, 140 r. 

• Fahri Ergun, Diz a Sêregi, Weşanên Arya, Îstanbul, 2010, 100 r.

• Fahri Ergun, Na Fin do Bibo, Weşanên Arya, Îstanbul, 2013, 120 r. 

• Fahri Ergun, Ziwan Vînobose, Weşanên Arya, Îstanbul, 2012, 120 r. 

• Fuat Dogan, Hesret, Weşanên Pêrî, Îstanbul, 2004, 64 r.

• Halîs Yurtsever,  Ez Kamîrê Biberbêne, Weşanên Veng, Îstanbul, 2007, 191 r.

• Halîs Yurtsever, Beso, Weşanên J & J, Dîyarbekir, 2016, 166 r.

• Îbrahîmê Xaşxaşe, Aşme Zerde, Weşanxaneyê Famî, Îstanbul, 2020, 88 r.

• Îbrahîmê Xaşxaşe, Azad, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2023, 87 r.

• Îdrîs Yazar, Destê Zemanî, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2018, 56 r.

• Îlhamî Sertkaya,  Min Hesretan de Mevirde: Meso, Den Haag-Hollan- da, 2002, 70 r.

• Îlhamî Sertkaya, Zerîya Min To de Mend, Weşanxana Afîşî-Medya, Hollanda, 2003, 72 r.

• Îlyas Gîzlîgol,  Arîn rê Dêrî, Weşanxaneyê Arya, Îstanbûl, 2015, 100 r.

• J.  Îhsan Espar,   Dilopê Zerrî, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2008, 56 r.

• J. Îhsan Espar, Berîyê Birîsimênî (komşîîrî), Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2020, 188 r.

• J. Îhsan Espar, Rengê Şewe Zerrîya Mi De, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2018, 74 r.

• J. Îhsan Espar, Sanikêka Heskerdişî, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2014, 53 r.

• Kemal Astare, Gulistan, Can yayınları, İstanbul, 2006, 112 r.

• Kemal Astare, Hazar Dengız ê Zerrê Mı de, Neşirxanê Berheme, Kista-Stockholm, 1991, 62 r.

• Malmîsanij; Herakleîtos, Weşanên Jîna Nû, Uppsala, 1988, 51 r.

• Mehdî Özsoy, Dîwan (Mem û Zîn), Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbe- kir, 2014, 208 r.

• Mehmûd Arif Ayçîçeg, Ha Vaj Ha Vaj, Îstanbul, 2013, 80 r.

• Memê Koêkorta,  Lawika Cirê Vacî, Çapxana Medya, Stockholm, 1997, 62 r.

• Mihanî Licokic, Axînê Min Welat, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2014, 104 r.

• Mikaîl Aslan, Hayig, Fam Yayınları, Îstanbul, 2013, 88 r. 

• Mikaîl Aslan, Xayîs, Weşanxaneyê Aramî, Îstanbul, 2016, 72 r.

• Mikail Söylemez, Dormaleye Ma Dı, Weşanên Vîrî, Çewlîg, 2010, 56 r.

• Newzat Valêrî, Dejê Nimiteyî, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2009, 80 r.

• Newzat Valêrî, Wexto Vîndîbîyaye, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2016, 72 r.

• Pinar Yildiz, Vateyê Zimistanî, Weşanên Avesta, Îstanbul 2024 , 136 r.

• Pinar Yildiz, Vena, Weşanên Avesta, Îstanbul 2019, 104 r.

• Qemerê Alî (Kamer Söylemez); Adir û Asme, Piya Kitaplığı, İstan- bul, 1995, 71 r.

• Roşan Lezgîn, Dêsan de Sûretê Ma Nimite, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2013, 64 r.

• Sînan Sütpak, Jûtenya, Weşanxaneyê Aramî, Îstanbul, 2016, 120 r.

• Wisiv Pîrbab,  Derdê Hîris û Heştî, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2013, 64 r.

• Wusenê Gestemerde, Xezala Koyê Bîngolî, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2012, 103 r.

• Xecê (Hatîce Yilmaz); Hesret û Hêvîya Bêsînor, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2015, 47 r.

• Xidirê Başî, Gula Xizirî, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2012, 132 r.

• Zulkuf Kişanak,  Delala Çimrengîne rê Qesîdeyî, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2007, 96 r.