Dewleta tirke ya ke nêeşkaye xoîdarekerdişê kurdanê Rojawanî wedarna, bi desan planî vistî dewre; cergî şawitî herême, bi xo hêriş kerd, îşxal kerd û hema zî gefa îşxalî wena.

Bi El Nûsra dest pêkerd

En Nûsra 23yê çeleyê 2012î de bi vîdeoyî îdîa kerd ke ê El Qaîde ra cîya bîyê. El Nûsra hêverî 25 û 26ê teşrîna verêne ya 2012î de hêrişê taxanê Şêxmeqsûd û Eşrefiye yê Helebî kerd û 30 kurdî qetil kerdî. Dima 27 û 30ê teşrîna verêne ya 2012î hêrişê Efrînî kerd. 8ê teşrîna peyêne ya 2012î de El Nûsra qezaya Serêkanîyê ya Riha ra derbazê Rojawanî biye. 19ê teşrîna peyêne de cerganê El Nûsra hêrişê taxanê kurdan kerd û nê hêrişî de Serekê Meclîsî Ebîd Xelîl ame qetilkerdene. El Nûsra çeleyê 2013î de reyna hêrişê roniştoxanê herême kerd û şerwanê YPGyî vera El Nusra kewtî mîyanê têgêrayîşî. Netîce de El Nûsra herême de ame pakîkerdene. Qerargehê înan de dest nîya xeylêk belgeyan ser ke têkilîya înan a bi dewleta tirke eşkera kerdêne. El Nûsra dima ke kewt lîsteya terorî 28ê temmuza 2016î de nameyê xo kerd 'CEpheyê Fetîh El Şamî' û 28ê çeleyê 2017î de zî nameyê xo kerd Heyet Tehrîr El Şamî (HTŞ). 

Hêrişê DAÎŞî

DAÎŞî îşxalê Mûsil û Şingalî ra dima verê xo da Rojawanî. Îşxalê Tebqa û Reqa ra dima zî 14-15ê êlule de verê xo da Kobanê. Serkewtişê xoverdayîşê Kobanê ra dima prosesê binkewtişê DAÎŞî dest pêkerd. Minbic, Tebqa, Reqa û kelaya tewr peyêne ya DAÎŞî Baxoz destê DAÎŞî ra ameyî azadkerdene. Dewleta tirke 2014 ra nata seba ke pê DAÎŞî nêeşkaye herême îşxal bikera, bi xo dest pê hêrişan kerd. 27ê temmuza 2016î de taxa Xerbî ya Qamişloyî de vera kamyonêke hêrişê bi bomba kerd û nê hêrişî de 62 kesî şehîd bîyî, 176 kesî birîndar bîyî.

Artêşa tirke xo eşt meydan

Dewleta tirke narey artêşa tirke şawite herême. 24ê tebaxa 2017î de Ezaz, Bab û Cerablus îşxal kerdî. 20ê çeleyê 2018î de zî vera Efrînî hêrişê îşxalî dayî destpêkerdene. Dewleta tirke efrîn de qirkerdişêko pîl kerd û 18ê adara 2018î de Efrîn îşxal kerd. Dewleta tirke 9ê teşrîna verêne ya 2019î de zî Serêkanîyê û Girê Sipî îşxal kerdî.

Komployê Adirbirnayîşî

Wextê hêrişanê vera Girê Sipî û Serêkanîyê de 17ê teşrîna verêne ya 2019î de mabênê Amerîka û Tirkîya, 22yê teşrîna verêne de zî mabênê Rûsya û Tirkîya de 'peymana adirbirnayîşî' ameye îmzakerdene. Dewleta tirke bi bahaneya 'QSDyî' nê peymanan binpay kena. Nê 4 serran de rixmê nê peymanan zî dewleta tirke bi hezaran reyî hêrişê herême kerd û merdimê sivîlî kiştî.

Gefê îşxalî yê neweyî

Îqtîdarê AKP-MHPyî 1ê hezîrana 2022yî de Kobanê, Minbic û Til Rifet kerdî hedef. Erdoganî reyna bi bahaneya asayîşê herême Rojawanî rê gefî wendî.  Naye ser o Fermandarê Pêroyî yê QSDyî Mazlûm Ebdîyî bi eşkerayîyêke da zanayene ke îqtîdarê AKP-MHPyî keno ke pê hêrişanê vera Rojawanî îqtîdarê xo rê dewam bikero. Meclîsê Sûrîyeya Demokratîke (MSD), QSD û Îdareyê Xoserî yê Rojawanî gefanê Tirkîya ser o 11ê hezîrana 2022yî de bi hawayêkê îstîsnayî kombîyayîş kerd û pare kerd ke goreyê tecrubeyanê Efrîn, Serêkanîyê û Girê Sipî ê do vera hêrişanê îşxalî amadekarîyanê xo bikerê.

Herêmê ke hedef de yê

Herêmê Kobanê, Minbic û Til Rifetî yê Rojawanê Kurdîstanî nika hedefê dewleta tirke de yê. Kobanê hetê Meclîsê Leşkerî û Hêzanê Asayîşê Zereyî pawîyena û seba rêxistinîya Herêma Firatî ya Îdareyê Xoserî warêko girîng o. Minbico ke sey verê Şehba û Firatî yê Îdareyê Xoserî yo, seba herême zaf girîng o. Minbic zî herê Meclîsê Leşkerî û Hêzanê Asayîşê Zereyî ra pawîyeno û tede baregehê Rûsya û rejîmê Şamî zî est ê. Til Rifeto ke sey warêkê pawitişê Helebî yo, tede baregehê Rûsya, Îran û îdareyê Şamî est ê.

Nê herêman ra ber herêmê bînî zî hedefê dewleta tirke de yê. Dewê Eyn Îsa û Girê Sipî, xeta Til Temir, Zirgan û Dirbêsîyê hedef de yê. Reyna qezaya Tirbespîyê ya Qamişloyî ra heta Dêrikî beno ke hêrişê vera herême do bêrê kerdene.