Ehmedê Pîrêyo Kobanêyij, behsê naskerdişê Rayber Apoyî û tesîrê ey ê heta ewroyî kerd.

Ehmedê Pîrê ke Rayberê Şarê Kurdî reyde serra 1986î de pêdîyo, wina behsê ê wextî keno, ‘‘Ma embazan vatbî ke, ma wazenê rayberê xo bîvînê. Çunke heta a roje ma qet rayberêko kurd nêdîybî. Ma pêhesîyaybî la ma nêdîybî. Serra 1986î de embazan xebere şawite ma rê û vat şima eşkenê şêrê Halep û uca de rayberê xo bivînê. Ma Kobanê ra xeylê merdimî kewtî rayîr û şîyî hetê Rayber Apoyî. Ey çend ma rê qisey û behsê tarîx û dewaya kurdan kerdêne, ma hîna zaf girê dîyayêne. Rayberîye kesêk nîyo, o fikrêk, kulturêk û felsefeyêk o.’’

 ‘O felsefe, ruhê cinîyan ra padusîya’

Ehmedê Pîrê ke serra 1987î de reyna Rayber Apo dî, dîyar kerd ke Rayber bale anta zîhnîyetê camêrdan ê vera cinîyan ser o û wina dewam kerd, ‘‘Serra 1987 bî. Ma reyna kewtî rayîr. Ê wextan de ma dest bi karê mîlîsîye kerdbî. Ma sifreyê xo rakerd ke werd biwerê. Ma de, verê camêrdî werd wenê û cinîyî yenê sifreyî hewanenê benê keye de wenê. Rayber Apo ame û vat ‘wa camêrdî wirzîyê’ dima zî vat ‘nika cinîyî ronişê’. Ma ra vat şima qet cinîyan nêhesibnenê. Wina dîyar kerd ke eşkeno şorişê cinîyan zî rayra bero. Dewleta tirke waşt ke bi tecrîdkerdişê şexsê ey şarê kurd hepis bikera la nêeşkîyaye. Çunke şar girêdayeyê fikrê ey o. Gedeyêk vano ‘Bijî Serok Apo’ la ê gedeyî qet o nêdîyo.’’

 ‘Eke vengdayîşê Rayberî yê seferberîye nêbîyêne ma nêeşkîyayêne ser bikewê’

‘‘Şarê kurd ver bi çinbîyayîşî bi. Senî reyna newe ra wirzîya lingan ser? Wextê Xoverdayîşê Kobanê de Rayberê ma vengayîşê seferberîye kerd û çar parçeyê Kurdistanî ra şarê ma sînoran hewana û ame xo ver da. Eke vengdayîşê Rayberî yê seferberîye nêbîyêne ma nêeşkîyayêne ser bikewê’’

‘Fikrê xo sey toxime eştî nê herran ser o’

Ehmedê Pîrê ard vîrardene ke mîmarê şorişê Rojawanî Rayber Apo yo û vat, ‘‘Eke Rayberîye çin bîyêne, beno ke nika ma Rojawanî de nêciwîyayêne. Serra 1979î de Rayber ame Kobanê û dewlete tirke coka hêrîşê tîyayî kena. Destpêk şorişê 19ê temmuze tîya de bî. Firkanê Rayberî ra tersenê û coka bi tecrîdêkê giranî nêverdayê kes ey bivîno. La Rayber Apoyî fikrê xo sey toxime eştî nê herran ser o.’’

 ‘15ê Sibate seba kurdan rojêka tarî ya’

Ehmedê Pîrê bale ante roja tarîye ya 15ê Sibate ser o û wina qiseykerdişê xo qedêna: ‘’24 serrî yo ke no tecrîdo bêmabên, goreyê pêroyê qanûnan bêhuqûq o. Nêverdanê ke o keyeyê xo û avûkatanê xo bivîno. No îxlalkerdişê heqî yo. Ma serrgêra 15ê Sibate de yê. 15ê Sibate seba şarê kurd rojêka tarî ya. Şarê kurd gere Rayberê xo rê wayîr bivejîyo.’’