Dewleta tirke teşrîna verêne ya 2019î de wexto ke Serêkanîyê îşxal kerde, tede qirkerdiş, îşxal, vurnayîşê demografîkî kerdî û tîya seke qezayêka Tirkîya ya îdare kerde. Serêkanîyê hetê Walîtîya Riha û MÎTî ra yena îdarekerdene û pêro waranê îdareyî de hişmendîya tirkperest-îslampereste serdest a.

Dewleta tirke 2,5 serran o Serêkanîyê ra heta Til Temirî Mebrûka de baregehî ronayî. Dewanê Til El Çima, İnêk El Hewa, Til Etaş, Dawudiyê, Bab El Ferac , El Seyîdat, El Seyîd, Um Dibsa, Erbe’in, Hiweş Niêm, Kinêhir, Tirwaziye, El Emir, Nestel, Til Erqam, Aziziye, Ewdaniyê, Um Dibis, Kuh Şilah, Til Xerab, Mişrafa, Şilah, Hewasî de 1, merkezê Serêkanîyê de 1, dewanê El Hewa û Amirîyê de 2, Girê Dilşerî de 1, dewanê Xirbêt Benat û Rizicî de 1, nêzdîyê dewa Dihmei de 1, Bab El Xêr û Îşba de 1, Mişrafa û Diware de 1, Salihe û Suda Tiltemirî de 1, Til Xelef de 1, dewanê Mîrêkîz û El xêrî de 1, nêzdîyê Îstasyonê ceyranî de 1 bi temamî 38 baregehê dewleta tirke est ê.

Nê baregehan de obusê ke bombardumananê Zirgan û Til Temirî de şuxilîyenê estb ê. Baregeho tewr pîl dewa Dawudîyê de yo ke tede komandoyê artêşa tirke est ê. Baregehê Ezîzîyê de zî SÎHAyî est ê.

Serêkanîyê mabênê cergan de ameye vilakerdene. Dûştê cepheyê Til Temirî de cergê Tugayê Hamza, Sultan Murad û Feylaq El Rahmanî est ê. Cepheyê dûştê Zirganî de cergê Ceyş El Îslam û Tugayê Mutasimî est ê. Xeta serê Mebruka de zî cergê Ehrar El Şarqîye, Şuheda Bedîr û Firqa est ê.

Dewleta tirke nê cergan ra dezgehê 'polîsan û leşkeran' awan kerdê. Nê polîs û leşkerî şarî rê teda kenê, pêkewtişanê mabênê cergan rê mudaxele kenê û îstîxbaratî arê danê.

Seke Walîtîya Riha îdare kena

Îşxalê dewleta tirke ra verî Serêkanîyê hetê Meclîsê Şarî ra ameyêne îdarekerdene. La nika seke qezayêka Riha ya, Serêkanîyê hetê Walîtîya Riha ra yena îdarekerdene. Serêkanîyê de şubeyê PTTyî yo verên 8ê çeleyê 2020î de ame akerdene û Walîyê Riha Abdullah Erîn û tay leşkerê îşxalkerî zî tewrê akerdişî bîyî.

Avûkat û Endamê Komîteya Têkilîyanê Teberî ya Komîteya Koçî ya Serêkanîyê Ciwan Îsoyî ard ziwan ke dewleta tirke seke şaristanê ci yo Serêkanîyê îdare ken û vat: ''Walîyê Riha tim şino Serêkanîyê, meclîs û dezgehan zîyaret keno. Serêkanîyê de MÎT û Walîtîye pîya xebitîyenê. Wekîlê AKPyî zî şinê yenê Serêkanîyê. Cergî zî şaristan de goreyê talîmatanê MÎTî têgêrenê.''

Dewleta tirke ya îşxalkere seba ke 'seke Serêkanîyê hetê şarî ra yena îdarekerdene' Meclîsê Herêmî yê Resulaynî awan kerd la no meclîs bi xo pê emranê MÎT û Walîtîya Riha têgêreno. Ciwan Îsoyî bale ante ser ke îdarekarê nê Meclîsî surîyeyîj ê û Tirkîya ra ameyî. Îsoyî vat: ''Nê kesî Serêkanîyê ra nîyê. Tirkîya de ameyî perwerdekerdene û erşawîyayî tîya. Xora nê kesî zî binê îdareyê MÎT û Walîtîya Riha de yê.''

Dewleta tirke Serêkanîyê de hişmendîya 'tirkpereste-îslamîpereste' ana ca, dibistanan de perwerdeyê bi tirkî dana, mufredatê Wezîrîya Perwerdeyê Mîlî yê Tirkîya mojnena. Her çiqas nufusê Serêkanîyê nika se ra 95 erebî bibo zî dewleta tirke nînan rê tirkî ferz kena û asîmîle kena. Reyna muftutîya Riha Serêkanîyê de keyeyanê îşxalkerdeyan de binê nameyê 'kursanê Quranî' de goreyê hişmendîya Îhwan-Selefî dersan dana. ÎHH ra heta Weqfa Murat Hudavendîgarî xeylêk dezgehê îslamperest, tirkperest û osmanîperestî binê nameyê hetkarîya merdimîye de Serêkanîyê de neslêkê îslamperest û tirkperestî resnenê.

Dewleta tirke xeylêk banê Serêkanîyê vurnayî zîndanî û taxa Zorova de zî zîndanêko merkezî awan kerd. No zîndan destê cergan û MÎTî de yo. Mabênê sînorê Serêkanîyê û Tirkîya de zî zîndanêk ronîya û nê zîndanî de xebatkarê verênî yê Îdareyê Xoserî raştê îşkenceyanê pîlan yenê.

Ciwan Îsoyî da zanayene ke no zîndanî seba ke tepişteyî bi rehetî bêrê ardene bi Tirkîya sînor de ronîyayo.

Dewleta tirke bi hawayêkê îlegalî Serêkanîyê ra şar remnena Tirkîya, kena zîndanan û muhakeme kena. Hrta nika 90 kesî bi nê hawayî erzîyayî zîndananê Tirkîya nînan ra 48 tenan 13 serran ra heta muebede cezaya zîndanî girewte.

Reyna 6ê teşrîna peyêne ya 2019î de dewleta tirke Serêkanîyê û Girê Sipî de binê nameyê 'mehkemeya leşkerî' de mehkemeyê îşxalî nayî ro. Çapemenîye û medya rê ame vatene ke na mehkeme seba 'çareserkerdişê meseleyanê şarî' ronîyayî la eqsê ci na mehkeme seba meşrûkerdiş û ferzkerdişê îşxalî ronîyaye.

Ciwan Îsoyî ard ziwan ke dewleta tirke qaşo Serêkanîyê de 'mehkemeya sivîle' zî naya ro la nê mehkemeyê pêroyî seba îşxalî yê. Îsoyî vat: ''Serêkanîyê goreyê qanûnanê Rewşa Îstîsnayîye yena îdarekerdene. Nê mehkemeyî fermî nîyê, serekê nînan cerg ê. Îdareyê mehkemeyan pabesteyê Tirkîya yê, nînan ra yew tirk o. Rojan tîya de yê, şewan şinê Tirkîya. Îdarekarê 'mehkemeya leşkerî' keso rihayîjo tirk Îmon Alî yo. Îdareyê 'Meclîsê Sivîlan' de zî Msutafa Ahmet est o ke bîyo hemwelatîyê Tirkîya û keyeyê ci Riha de yo. Nê kesî Serêkanîyê de nêciwîyenê û wezîfedarê dewleta tirke yê.''