Qedexeyê PKKyî ke hetê hukmatê Kohlî ra roja 26ê Teşrîna peyêne 1993 de ame îlankerdene wareyê xo de yo ewilên bi. Bulteno 53 rîpel ê qedexeyî de sûcê ke dewleta tirkî Kurdistan de kerdêne bi yew cumleyî zî nêameyêne qalkerdene, la kurdanê ke waştêne vengê xo biresnê dinya ameyêne krîmînalîzkerdene.

Sey Tirkîye Almanya zî hemverê organîzekarîya bihêze ya kurdan de her dewr de konsept û qedexeyê neweyî fînayî dewre. 2010 de bi waştişê Wezaretê Edaletî PKK gîrîya lîsteya “organîzasyonê xerîban ê terorî.” Seba peynî ro no halî bêro Mehkemaya Federale ya Qanûnî rê îtîrazî ameyî kerdene.   

Bi qanûnêk ke mîyanê şarî de sey “qanûnê 129b”yî yeno naskerdene derheqê bi desan sîyasetkarê kurdan de tehqîqatî ameyî destpêkerdene, des ra vêşêr sîyasetkar û aktîvîstê kurdî bi cezaya zîndanî ameyî cezakerdene.

Dozgerîya Federale ra gore serra 2013 de hûmara kesanê binê sernameyê PKKyî de 15 tehqîqatî, serranê 2014 û 2015î de zî 20 tehqîqatî ameyî kerdene. Nê tehqîqatê ke bi mucadeleyê azadî yê kurdan dir eleqedar yenê kerdene serra 2018 de 50 hebê bînî înan ser o bîyî zêde.   

Avûkat Lukas Theuneyo, ke yew qiseykerdoxanê konferansê hewteyê verî yo ke bi wesîleya serragêrayîşê 25. yê qedexeyê PKKyî amebi viraştene ra bi, ard ziwan ke derheqê kerdişê tehqîqatan de mabênê yewîyanê dadgerîye de munaqeşeyî estê. Avûkat Lukas Theune nê meseleyan ser o ma rê qisey kerd.

Lukasî vat ke çend sebebê qedexeyê PKKyî estê û nînan ra yew zî hemkarî û dostîya mabênê Tirkîye û Almanya ya. Hetêna ra sebebo bîn zî sîyasetêko taybet ê Almanya hemverê aktîvîstanê sosyalîstan de esto. Seba ke xeta PKKyî zî çep a Almanya nê xo rê sey tehlukeyêk vînena.

Mabênê ewro û 1993 de ge-ge seypîyîyî virazênê ge-gane zî cîyayîyî. Mesela 1990an de zî sîyasetkarê kurdan ameyêne muhakemekerdene. La qedexeyê hemverê sembolan xusûsen nê wextanê peyênan de bi vêşî.

 ‘ZEREYÊ DEWLETE DE MESELEYÊ PKKYÎ DE PÊNÊKERDIŞÊK ESTO’

Lukasî dewamê qiseykerdişê xo de vat: “Mîyanê dewleta Almanya de meseleyê PKKyî de fikrêko hempar çinyo. Mesela selahîyetdarêkê dadgerîya Almanya vatibi no meseleyê mabênê PKK û dewleta Tirkîye yo, ganî ma mudaxilê ci mebê. La tayê zî vanê ke PKK seba Almanya zî tehluke yo. Seke aseno nê meseleyî de înan mîyan de pênêkerdişêk esto.” 

Lukasî ard ziwan ke ê sey avûkatê ke Almanya de yê mucadeleyê xo yê huqûqîyî hemverê qedexeyî de dewam kenê û vat : “Ganî ma mekerê xo vîrî ra ke qedexeyê PKKyî qerarêko sîyasî yo û na yewe ra ancax bi mucadeleyê sîyasîyî bêro wedartene.

 ‘MUHAKEMEBÎYAYÎŞÊ KURDAN RÊ HUKMAT QERAR DANO’

Zafê reyan ez kewta dewayanê sîyasetkaranê kurdan ê ke bi îdîaya ‘endamê organîzasyonê xerîbî yê terorî’ yenê muhakemekerdene. Nê muhakemekerdişî bêmana bîyî. Çunke sûcêkê muwekilanê mi ke bieşko sey aktîvîteyê terorî bêro namekerdene çinbi. Naye ra fam beno ke mehkema nê, la hukmatê Almanya qeraranê muhakemekerdişan dano.” 

 ‘DADGERÎYA ALMANYA HEMVERÊ KURDAN DE XOSER NÊYA’

Peynîya qiseykerdişê xo de Lukasî ard ziwan ke dadgerîya Almanya dewayanê kurdan ê sîyasîyan de xoser nêya û hetê sîyasetê Almanya ra yena kanalîzekerdene û wina vat : “Mesela Wezaretê Edaletî qerar dano ke do kam do bikewo lîsteya ‘organîzasyonanê xerîban ê teroran’. Wezaret vano ke ma do nê rê ceza bidê, nê rê nêdê. Ma zaf rey muracatê Mehkemaya Federale ya Qanûnî kerd. La belê waştişê ma ameyî redkerdene. Na yewe ra ma do zî muracatê Mehkemaya Heqê Merdiman ê Ewropa (MHME) bikerê. Ganî pêkewtişê mabênê PKK û dewleta tirkî çarçiwaya ‘qanûnê terorî’ de nê çarçiwaya huqûqê mîyanneteweyîyî de bêrê ercnayene.”