Endamê Konseya Rayberdişî ya KCKyî Mustafa Karasuyî derheqê tecrîdê giranî yê serê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî û şerê taybetî yê dewleta tirke de cewab da persanê ANFyî.

Xeberê derheqê Rayber Apoyî semedê şerê taybetî yê

Tecrîdê serê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî çend şino xorî beno. Prosesê winayênî de yeno vatene ke Îmrali de pêvînayîşî yenê kerdene û beno ke semedê meseleya kurdî tay gamî bêrê eştene. Şima nê îdîayan senî ercnenî?

Demê peyênî de îdîayê winayênî erzîyenê werte. Kam vano wa vajo, çimeyê nê MÎT û AKP yê. Ê bi serran o muracatê nê rayîrî kenê. Her xebera ke semedê Rayber Apoyî yena vatene qetî semedê şerê taybetî ya. Eke vera kurdan û Têgêrayîşê Azadîye  polîtîkaya zextî yena caardene, na vera Rayber Apoyî zî yena caardene. Nêzdîbîyayîşê înan ê vera Rayber Apoyî polîtîkaya înan a vera kurdan zî mojnena. Ganî verî na raştîye bêro famkerdene. Nika îqtîdar vera kurdan polîtîkaya qirkerdişî ano ca. Heme caardişî semedê qirkerdişî benê. Wazenê ke kurdan ercanê ci ra raqilnê, bikerê sey tirkan û Kurdîstanî bikerê warê tirkan.

Rayber Apo bi vindetişê xo  şerê taybetî betal keno

24 serrî yo vera Rayber Apoyî polîtîkaya şerê taybetî yena caardene la na polîtîka hetê ey ra yena betalkerdene. Îmrali de têkoşîno tewr bimana û xurt yê tarîxî yeno dayene. Nika gerîla vera hêrişê îşxalî têkoşînê xurtî dano û şarê kurdî dormeyê nê têkoşînî de payan ser o. Îqtîdarê AKPyî tesîrê Rayber Apoyî yê serê şarê kurdî zano. Coka çiwext têkoşîn yeno xurtkerdene cade xeberanê sey pêvînayîşê Rayber Apoyî vila keno. Wazeno ke wina têkoşînî sist bikero.

Nuştoxê ke paştgêrê îqtîdarî yê vanê beno ke Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî reyde pêvînayîşî bêrê kerdene. Îqtîdaro ke her hetî ra hêrişê kurdan keno, gelo îhtîmalê ci est o semedê meseleya kurdî game bierzo?

Goreyê şerê taybetî çend serran mîyan de ge ge pêvînayîş yeno kerdene. beno ke reyna bibo. Ganî no xelet nêro famkerdene.  Tecrîdo giran est o ke têna kurdî nê hêzê demokratîkî yê mîyanneteweyîyî zî vera nê vejîyenê. Dewleta tirke yena teşhîrkerdene. Coka ma nêeşkenê vajê do pêvînayîş mero kerdene. Eke menfeatê ci şerê taybetî rê bibo beno ke pêvînayîş bêro kerdene.  Ganî no sey gama hole nêro famkerdene.  Xora verî zî prosesê çareserî nêbi. Îqtîdarê AKPyî waşt wext qezenc bikero, îqtîdarê xo zixm û têkoşînê azadîyî sist  bikero. Rayberê Şarê Kurdî zî waşt hêzanê demokrasîyî hêzdar bikero şaranê Tirkîya çareserî rê amade bikero. Proseso ke qala ci yena kerdene mîyanê fehmê nê wird cehd û têkoşînan de ravêrt. Îqtîdarî dî ke nêeşkeno bireso hedefanê xo, Planê Çokdayîşî fîna dewre û 2015î ra nata zî polîtîkaya şerî yena rayra berdene. Waştişê înan tesfîyekerdişê têkoşînê azadîye yê kurdan o. Rayber Apo ewro ra tepîya heta semedê haştîye game mero eştene çîyêk zî qebul nêkeno.

Vera nê îqtîdarî têna têkoşîn beno

Ma 2006î ra dima prosesê bêpêkewtişî qet sey prosesê çareyî nêdî, pênas nêkerd. Ma nê prosesî sey cehdkerdişê îqtîdarê AKPyî û dewlete bikerê mîyanê prosesê çareyî hesibnayî. Rayber Apo o wext zî Erdogan û îqtîdarî ra şikdar bi. Ey seba ke paştîya ci îqtîdarî ra pêt bî game nêeşte, eslê xo de paştîya hêzanê demokrasîyî û şaranê Tirkîya ra kerd ke prosesê çareyî biaferno. Eke Rayberîye raşt bêro wendenê na raştîye yena vînayene. Heta ey nê rojî texmîn kerdbî û avûkat û heyetê HDPyî hîşyar kerdbî. Îqtîdarî badê 2016î komel û hêzanê demokrasîyî ra paştî girewte la nika nê îqtîdarî heme dişmenanê kurdan reye de îtîfaq kerdo. Vera nê îqtîdarî têna têkoşîn beno. Nêzdîbîyayîşê Rayber Apoyî zî vera nê îqtîdarî wina yo. Meseleya kurdan bi demokratîkbîyayîşî yena çareserkerdene.

Muxalefeto ke tim vera tecrîdî bêveng o, na babete de tewr zaf muneqeşe keno. Muxalefet çend raşt nêzdîyê na babete beno?

Famkerdişê partîyanê muxalîfan ê sîstemî û medyaya ke înan rê nêzdî ya, zehmet o. Ê mesele bi qesawetî ercnenê. Elemanê şerê taybetî yê îqtîdarî vano Rayber Apo do keyeyê xo dir pêvînayîş bikero. Vera naye êyê ke nêzdîyê muxalefetî yê kenê ke kampanya bikerê ke pêvînayîş nêro kerdene. Ê tim qala heq huqûqî kenê la eke babete bibo meseleya kurdan benê lal, ker û kor. AKP prosesê çareyî nêdano destpêkerdene. Ganî muxalefet ferqê xo ramojno û vajo meseleya kurdan est a û ganî bêro çareserkerdene. Muxalefet herinda teşhîrkerdişê îqtîdarî de gineno xapê ci ro. Eke ewro vera îqtîdarî yew muxalefet est o û îqtîdar ameyo nuqtaya rijnayîşî no xeyrê têkoşînê gerîlayan û şarê kurdî yo.

Muxalefet gineno xapê îqtîdarî ro

Senî ke bê têkoşînê kurdan têkoşînê demokrasîyî aver nêşino, heta meseleya kurdan çareser nêbo demokrasî do nêro Tirkîya. Ganî muxalefet vajo ma meseleya kurdan kirişenê meclîs û çareser kenê. Muneqeşeyê ke yenê kerdene de hetê nêzdîyê muxalefetî tewirê raştî ranêmojneno û vano kurdî goştarîya Rayber Apoyî nêkenê. Êyê ke wina qale kenê wa bizanê ke şarê kurdî goştarîya Rayber Apoyî zî PKKyî zî keno. Xora tim bi vatiş û kerdişanê xo ramojneno. Eke ma weçînayîşê herêmî de vînkerdişê AKPyî mewaştayêne, bajaranê girdan de AKP do ser bikewtêne. Xeta rayîrê 3. AKPyî rê da vînkerdene. Şarê kurdî şaro tewr polîtîk ê dinya yo ke no zî Rayber Apoyî ci rê dayo qezenckerdene. Seba ke kurdî Rayber Apoyî ra bawer kenê, zanê çi raşt çi xelet o. Nika zî zanê tewirê Rayber Apoyî senîn o. Coka vera îqtîdarê AKP-MHPyî têkoşîn kenê.

Ewro Tirkîya de têna semedê meseleya kurdan projeyê HDPyî est o û têna o vera tecrîdî têkoşîn keno. Muxalefeto ke HDP keno semedê sîyasetê Tirkîya ganî senî bêro destgirewtene, tesîr û raştîyê rayraşîyayîşê Gemlîkî çîyê?

Rayraşîyayîşê Gemlîkî vera tecrîdê serê Rayber Apoyî yo ke 2015î ra nata yeno rayraberdene, sey yew serewedaritişî bi. Zextanê giranan ra nêbîyênî bi hezaran kesî do Gemlîk de biameyêne pêser. Suleyman Soyluyo ke tim vera teêkoşînê kurdan dekerde yo rayraşîyayîşê Gemlîkî ra nata hêrişê hêzanê demokrasîyî, HDP, çapemenî  û hunermendan keno. Hêrişê badê rayraşîyayîşê Gemlîkî fîna çiman ver ke tecrîd semedê faşîstan yeno çi mana. Çunke îqtîdar semedê estbîyayîşê xo şerê vera Têgêrayîşê Azadîye yê Kurdan rayra beno.

Rijnayîşê tecrîdî rijnayîşê îqtîdarê AKP-MHPyî yo

Rijnayîşê tecrîdê Îmraliyî yeno manaya rijnayîşê îqtîdarê faşîstî. Eslê xo de vindetişo raşto muxalîf bi tewirê vera tecîrî xo mojneno. Tirkîya de muxalefeto raşt hetê HDP û êyê ke pabesteyê ci têkoşîn kenê ra yeno kerdene. Pirodayîşê gerîlayan têna îşxalkeran nê hukmatî zî fîneno tengayî.

Rayraşîyayîşê Gemlîkî de şarî tewirê xo mojna ra û îqtîdarî zî vera HDPyî hêrişê xo zêdînayî. Pîya bi nê seba ke hîsgêrîya komelkîye sist bikerê zûrê pêvînayîşê Îmraliyî eşta werte.  Zextî û nê xeberê winayênî di rîyê madalyonî yê. Wazenê hêzanê têkoşêran têkoşînê ra dûrî tepişê. Îbrahîm Kalino ke ekîbê şerê taybetî yê Tayyîp Erdoganî ra yo û wezîfeyê propaganda zî keno bi vatişê waştişê înan tesfîyekerdişê Têgêrayîşê Azadîye yo, na raştîye arde ziwan. Rixmê heme hêrişanê înan HDP  çend şino zafêr hêzanê demokrasîyî geno mîyanê xo gamanê xurtan erzeno. HDP do bi kongreya  xo xurtêr bo.