Bajarê Lozanî yê Swîsre de bi wesîleya serrgêra Peymana Lozanî ya ke Kurdîstan kerd çar parçeyî konferanas ame kerdene. Konferanso ke Qesra Rumine ya ke tede pêkerdiş ame îmzakerdene de ame organîzekerdene, çar leteyanê Kurdîstanî û dîaspora ra  267 kesî tewrê ci bîyî.

Muneqeşeyan de her qiseykerdoxî/e qala rewşa leteyê xo kerde û vat ganî kurdî bibê yew û pîya têbigerê.

Dima ra netîcenameyê konferansî û çalakî û aktîvîteyê ke do serra 100. ya Peymana Lozanî de bêrê kerdene teqdîmê tewrbîyayoxan bîyî.

Netîcename de wina ame vatene: ''99 serrî verî Lozan de konferansêko mîyanneteweyî ame kerdene û netîceya ci de peymanêke ameye îmzakerdene. Bi na peymane Kurdîstan bi parçe parçe. Temsîlkarê kurdan nê konferansî de nêbîyî, kurdan ra çîyêk nêame perskerdene. La derheqê aqîbetê kurdan û kurdîstanî de birî dîyayî. Peymana Lozanî qirkerdişê kurdan û tesdîqê qirkerdişê kurdan o. Peymana Lozanî tesdîqê Ferman, Meds Yeghern, Seyfo û Qirkerdişê 1915î yo zî.

Peymana Lozanî ra dima Kurdîstan de prosesêkê tarîxîyî dest pêkerd. Şarê kurdî qirkerdişan de têrî ame û ame waştene kurdî çin bibê. 1925 ra heta 1938î Vakurê Kurdîstanî de bi se hezaran kesî kişîyayî û xeylêk herêmî ameyî vengkerdene.Herêmanê bînan de zî polîtîkayanê kiştiş, îşkence, vêşanîye û asîmîlasyonî dewam kerd. Başûr de Peymana Lozanî enfal û Helebçe de qetilkerdişê bi se hezaran o. Rojhelat de qetilkerdişê serkêş û şorişgêranê têkoşînê Şîna, Mehabad û Sîne yo. Rojawan de vêşnayîşê Amûdê yo. Vakur de Qirkerdişê Dêrsim û Zîlane yo, îşkenceyê Zîndanê Amedî yo. Bi klmî Peymana Lozanî serê zerrîya Kurdîstanî de xençerêk o. Ewro Peymana Lozanî hêrişê vera Kobanê Şingal, qirkerdişê êzidîyan, îşxalê Efrîn, Kerkûk û Serêkanîyê, hêrişê kîmyewî yê vera şerwananê azadîye yê.

Şarê kurdî rixmê pêro zehmetîyan zî vera netîceyanê Peymana Lozanî bi pêro hêzê xo, xo ver dayo. Eke merdim şertanê 1923yî û ê nikayî bido têver; hêzê şarê kurdî yê ewro bitesîr o. Başûr de statuyêko federal, Rojawan de statuyêkê fîlî, Vakur û Rojhelat de têgêrayîşê azadîye û xoverdayîş est o. Wexto ke Peymana Lozanî ameye îmzakerdene kurdî asta mîyanneteweyîye de nêameyî şinasnayene. La ewro warê mîyanneteweyî de kurdî wayîrê rol, fam, feraset û dostanî yê. Wexto ke dîyaloganê Lozanî de mîyanê heyetê tirkî de têna kurdêk est bi û no kurd zî xayînêk bi. La nika heman salone de temsîlkarê kurdî û kurdîstanijî yenê têhet û kenê ke dinya înan bieşnawa.

Rixmê na rewşe zî ma hema zî azad nêbîyî û welatê ma hema zî destê îşxalkerdeyan de yo. Ma Peymana Lozanî fesh nêkerd. 99 serrî yo hema zî dişmenî ma ser o planê qirkerdişî kenê û anê ca. Dişmenî wazenê seserrnê na peymane bîyarê ca. 

Vera Peymana Lozanî tewirêko tewr pîl caardişê yewîya neteweyî yo. Bi na peymane welatê ma parçe beno, şarê ma yewbînan ra cîya beno. Eke ma nêwazenê reyna na peymane bêra ferzkerdene ganî ma yewîya xo xurtêr bikerê û bi yew vengî verê parçebîyayîşî de têbigêrê.

Konferans de nê birî ameyî girewtene:

“1- Peymana Lozanî bê persayîşê şarê Kurdîstanî ameya îmzakerdene û pê ci welat û erdê ma ameyo parçekerdene. Ma sey temsîlkaranê şarê Kurdîstanî na peymane red kenê.

2- Sey konferansî ma venga Neteweyanê Yewbîyayeyan (NY), dewletanê îmzakeran û pêro selahîyetdaran danê ke konferansêkê bînî bikerê û peymana biheqe îmza bikerê.

3- Konferansê Têkoşînê Azadîye yê Kurdîstanî xebata bingeyî ya vera îşxalî vîneno û selam keno.

4- Konferans şaranê asûrî-sûryanî-keldanî yê ke na peymane ra zerar dîyo, sey mexdûran vîneno û têkoşînê azadîye yê nê şaran selam keno.

5 – Konferans, menfaatanê Başûrê Kurdîstanî fikirîyeno û paştî dano xebat û çalakîyanê seba rotasyonê herêmanê îşxalkerdeyan.

6 – Konferans, paştî dano xîretê statuyê Rojawanê Kurdîstanî û xelisnayîşê herêmanê îşxalkerdeyan ê Rojawanî.

  7- Konferans, sere de hêrişê kîmyewîyî yê vera Zap, Metîna û Avaşînî vera pêro hêrişanê dewleta tirke yo û vera nê hêrişan xoverdayîşê gerîlayan selam keno.

8 – Konferans, vera şuxilîyayîşê çekanê kîmyewîyan venga OPCW û pêro hêzanê mîyanneteweyîyan dano ke wa verê hêrişanê kîmyewîyan ê dewleta tirke de xo kerr mekerê.

9 – Konferans venga şarê Kurdîstanî, pêro partî, dezgeh û temsîlkaranê xo yê hêzdaran dano ke vera hêrişanê îşxalî û plananê îşxalî têbigêrê. Warê mîyanneteweyî de ma pîya bixebitê û bi yew vengî dewaya Kurdîstanî bidê eşnawitene.'''

Peynîya netîcenameyî de dîya zanayene ke konferans do paştî bido çalakîyanê ke hetê Komîteya Serra 100. ya Peymana Lozanî ra bêrê kerdene. 

Xebatê na komîte çarçewa çalakîyanê serra 100. ya Peymana Lozanî de wina ameyî rêzkerdene:

*22ê teşrîna peyêne ra dima panel, pêramotişê fotografan û xoşeberî do bêrê kerdene.

*22ê temmuza 2023yî ra dima bi şîarê 'Serra 100. ya Peymana Lozanî de 100 Kurdî Şinê Lozanî' çalakî û nawnayîşî do bêrê kerdene.

*23ê temmuza 2023yî de bi beşdarîya pêro dezgeh û kesayetanê Kurdîstanî, kongreyêke do bêra kerdene.

*24ê temmuza 2023yî de cayê îmzakerdişê peymane de netîcenameyê kongre do bêro wendene.

Konferans bi wendişê Merşê 'Ey Reqîb' qedîya.