Başarane: Dewrê AKPyî de şîdetê vera cinîyan zêdîya

Parlamentera HDPyî ya Êlihî Ayşe Acar Başaran da zaneyene ke dewrê AKPyî de şîdetê vera cinîyan asta tewr berze de zêde bi û vat: "Dewlete nêwazena cinîyî mîyanê komelî de bibê wayîrê îrade û bi polîtîkayan pêro warê cuya cinîyan asteng kena."

Tirkîya de şîdetê vera cinîyan her ke şono beno zêde. Goreyê doneyanê ''Platformê Ma Do Qetilkerdişê Cinîyan Vindarnê (KCDP)'' 2013 de 237, 2014 de 294, 2015 303, 2016 de 328, 2017 de 409 û 2018 de 440 cinîyî ameyî qetilkerdene û 7 menganê verênanê 2019î de zî 245 cinîyî ameyî qetilkerdene. Vera kiştiş û şîdetî cinîyî her ca de vejîyayî meydanan û wazene ke Peymana Îstanbulî û Qanûnê Hûmara 6284î bêro caardene.

Parlamentera HDPyî ya Êlihî Ayşe Acar Başaran derheqê şîdetê vera cinîyan de qisey kerd û vat: "Sedemê şîdet, îstîsmar, tacîz û tecawuzî yê vera cinîyan û domanan polîtîkayê hukmatî yê ke camêrdan pawenê û na rewşe şîdetê vera cinîyan her ke şono hîna asan keno. Qetilkerdişê cinîyan a dewrê peyênî rîyê AKPyî yê rastikênî anê verê çiman.  Tirkîya de dewrê AKPyî de vera cinîyan polîtîkayê şîdetî zêde bîyî. AKP cinîyan sey xizmetkarê babî û birayan mojneno. Pêro cinîyî ewro Tirkîya de hedef de yê. Cinîyê rastê şîdetê camêrdan yenê, heyf ke cayêk pawitişê cinîyan nêvîneno.  Menga vîyarte de 39 cinîyî hetê camêrdan ra ameyî kiştene. No felaket o.

Selahîyetdarêkê hukmatî eşkeno nameyê cinîyan ser o biran bido ke ganî cinîyî bibê wayîrê çend domanan. Îradeyê cinîyan destê cinîyan ra gênê. Cinîyan mehkumê keye û bêvengîye kenê. Hetê bînî ra şîdet beno zêde hetê bînî ra zî berpirsîyarê şîdetî nênê cezakerdene. No zî verê şîdetî hîna zêde akeno. Dewlete rayîrê cuya cinîyan asteng kena. Cinîyê ke vera naye vejîyenê hetê camêrdan ra yenê qetilkerdene."

''Ewro modelê hemserekîye mîyanê tehlûkeyêkê pîlî de yo. No model bi keda serran  hetê cinîyan ra ame destvistene. Dewlete seba estbîyayîşê xo îradeyê cinîyan sey astengêk vînena û naye ra zî bêmabên hêrişê cinîyan kena. Eke cinîyî wayîrê heqanê xo bivejîyê zî bi rayîrê hukmkerdişî  verê cinîyan yenê girewtene."

"Cinîyê femînîstî, dezgeh û têgêrayîşê cinîyan pêro waran de  vera vurnayîşê hişmendîya şîdetkerî têbigêrê. Hukmat polîtîkayêka ke seba ke şîdetê vera cinîyan biqedno awan nêkeno û netîceyê ney de şîdetê vera cinîyan beno zêde. Tirkîya serra 2011î de Peymana Îstanbulî mor û qebul kerde. Na serre asta tewr taye de cinîyî amebî qetilkerdene. La serran ra dima seba ke qanûnê hûmara 6284î û Peymana Îstanbulî nêameyî caardene qetilkerdişê cinîyan zêde bîyî."